Σκόπελος η γραφειοκρατία για τις επενδύσεις

Παραμένει σε ψηλά επίπεδα η γραφειοκρατία ως αρνητικό σημείο στην εικόνα που έχει η Κύπρος μεταξύ των ξένων επιχειρήσεων, όπως αναφέρθηκε στο πλαίσιο της παρουσίασης της 3ης ετήσιας έρευνας ικανοποίησης 2015 μεταξύ των ξένων επενδυτών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, με το τραπεζικό σύστημα και την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού να ακολουθούν.

Στα θετικά, μεταξύ άλλων, καταγράφονται το φορολογικό σύστημα, η γεωγραφία, το ανθρώπινο δυναμικό και η ιδιότητά της ως κράτος μέλος της ΕΕ.

Σύντομα το ν/σ για Υφυπουργείο Ανάπτυξης
Σχεδόν έτοιμο είναι το νομοσχέδιο δημιουργίας Υφυπουργείου Ανάπτυξης, όπως αναφέρθηκε από την Διευθύντρια της Μονάδας Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην Προεδρία Μαρίνα Jensen. Πιστεύω πολύ σύντομα θα προχωρήσει σε νομοτεχνικό έλεγχο με στόχο να κατατεθεί το συντομότερο, πρόσθεσε. Ο Πρόεδρος του CIPA Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης εξέφρασε τη σθεναρή στήριξη του οργανισμού στην προσπάθεια δημιουργίας Υφυπουργείου Ανάπτυξης, εκφράζοντας την ελπίδα ότι μετά τις εκλογές το νομοσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή και θα εγκριθεί.

Το φορολογικό καθεστώς (23%), η μη επιλογή επένδυσης σε άλλες χώρες (17%), η οικονομική προοπτική (15%), η πολιτικοοικονομική ασφάλεια (10%), η γεωγραφία (8%) και η νομοθεσία (8%) ήταν από τους κύριους λόγους που επέλεξαν οι επενδυτές την Κύπρο για επιχειρηματικές δραστηριότητες και επενδύσεις, όπως ανέφερε ο Ανώτερος Λειτουργός του CIPA Λευτέρης Ελευθερίου παρουσιάζοντας την.

Το φορολογικό καθεστώς (49%), η γεωγραφία (21%), το ανθρώπινο δυναμικό της (20%), οι επαγγελματικές υπηρεσίες (19%) η ιδιότητα της ως κράτος μέλος της ΕΕ (11%), η ασφάλεια σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο (5%) αλλά και ο πολύ καλός καιρός και η φιλοξενία των Κυπρίων ήταν οι αυθόρμητες απαντήσεις που έδωσαν οι επιχειρήσεις απαντώντας σε ερώτηση για τα πλεονεκτήματα της Κύπρου.

Σε ό,τι αφορά τον πίνακα ικανοποίησης των εταιρειών το 83% των εταιρειών έχουν πολύ θετική ή θετική εικόνα για τα χαμηλά επίπεδα εγκληματικότητας της Κύπρου, το 58,5% για τις επικοινωνίες / τηλεπικοινωνίες, το 72% για τον εταιρικό φόρο, το 55,8% για το ντόπιο ανθρώπινο δυναμικό, το 49,4% για την παραγωγικότητα, το 45,9% για την ποιότητα ζωής στην Κύπρο, το 39,6% για το νόμισμα, το 37,8% για το κόστος των επαγγελματικών υπηρεσιών και το 47,7% για την γεωγραφική θέση της Κύπρου.

Στον αντίποδα, καθόλου θετική είναι η εικόνα για τις δημόσιες υπηρεσίες στο 38,7% με λίγο αρνητική το 11,7% ενώ ψηλό είναι το αρνητικό ποσοστό και για τα κίνητρα που δίνονται στις επιχειρήσεις στο 42,3% (οι απαντήσεις για λίγο θετική εικόνα βρίσκονταν στο 27%).

Το 92% των εργαζομένων σε ξένες εταιρείας που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο είναι Κύπριοι, το 4% υπήκοοι άλλων κρατών μελών της ΕΕ και το 4% υπήκοοι τρίτων χωρών.

Σε σχέση με τις προσδοκίες των εταιρειών πριν να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο η πραγματικότητα αποδείχθηκε καλύτερη σε ότι αφορά φορολογικό καθεστώς (19%), τα μέτρα βελτίωσης της οικονομίας (13%), επαγγελματικές υπηρεσίες (12%), σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος (9%), ανθρώπινο δυναμικό (8%) και κίνητρα προσέλκυσης νέων επενδύσεων (5%).

Αντίθετα χειρότερη των προσδοκιών τους ήταν γραφειοκρατία (43%), το τραπεζικό σύστημα (21%), ο στρατηγικός σχεδιασμός (16%), το πολιτικό σύστημα (5%), η παραγωγικότητα ή ποιότητα υπηρεσιών (5%) και η διαφθορά ή διαπλοκή (5%).

Σε ερώτηση αν υπάρχει πρόθεση αλλαγής της έδρας τους το 2015 το 79% των ερωτηθέντων απάντησε αρνητικά σε σχέση με 81% το 2014. Το 15% δεν ήταν σίγουρο έναντι 12% το 2014 και απάντησε καταφατικά το 6,3% έναντι 4% τον προηγούμενο χρόνο.

H ποσοτική έρευνα, την οποία διενέργησε η εταιρεία Noverna Analytics & Research, αφορούσε δείγμα 111 ξένων εταιρειών με έδρα την Κύπρο μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων διάρκειας 20 περίπου λεπτών.

Παράλληλα σε ποιοτική έρευνα που διενεργήθηκε σε 8 εταιρείες με προσωπικές συνεντεύξεις 40 λεπτών, τα ευρήματα για τον τραπεζικό τομέα ήταν ότι χαρακτηρίζεται από υπερβολική αυστηρότητα, γραφειοκρατία, αναποτελεσματικότητα, ενώ θεωρείται μη ανταγωνιστικός. Παράλληλα, οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι η αξιοπιστία του τραπεζικού τομέα της Κύπρου έχει πληγεί σημαντικά, λόγω της ριζικής εντατικοποίησης των ελέγχων και των περιορισμών.

Αναφορικά με τη δημόσια υπηρεσία τα ευρήματα δείχνουν ότι οι εταιρείες πιστεύουν πως παρατηρείται πρόοδος σε ορισμένες υπηρεσίες αλλά καμία πρόοδος σε άλλες και καμία αισιοδοξία για αλλαγή. Ταυτόχρονα οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι ο δημόσιος τομέας της Κύπρος παραμένει ένας μεγάλου μεγέθους, υψηλόμισθος και αναποτελεσματικός. Γίνεται λόγος για έλλειψη ελέγχου και αξιοκρατίας, ενώ προϋπόθεση για αλλαγή, σύμφωνα μ ε τους συμμετέχοντες στην έρευνα είναι μία ηγεσία πρόθυμη να αναλάβει το πολιτικό ρίσκο για μεταρρυθμίσεις.

Στα συν ο εταιρικός φόρος
Στα θετικά σημειώνεται ο εταιρικός φόρος του 12,5%, ωστόσο, εκφράζεται ανησυχία κατά πόσον μπορεί από μόνο του να συνεχίσει να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα επιλογής εταιρικής έδρας. Οι εταιρείες εκφράζουν την εκτίμηση ότι υπάρχει υψηλό επίπεδο μόρφωσης και ικανοποιητικά επαγγελματικά επίπεδα στην Κύπρο αλλά υπάρχουν όμως κενά, π.χ. έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού σε τεχνικά θέματα. Την ίδια ώρα χαρακτηρίζεται «απίθανο να αλλάξει ποτέ» κάτι σε σχέση με την ανάμιξη των πολιτικών κομμάτων στις υποθέσεις του κράτους και θεωρείται ότι γι αυτό υπάρχει απροθυμία για μακροπρόθεσμες επενδύσεις.

Σε χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του CIPA Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης ανέφερε «το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα είναι ότι οι ανησυχίες των επενδυτών αφορούν κατά κύριο λόγο δομικές παθογένειες της οικονομίας και όχι συγκυριακές προκλήσεις όπως οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης». 

Προβληματισμό προκαλεί και το τραπεζικό σύστημα, ανέφερε. Αντιθέτως το φορολογικό καθεστώς, ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών και τα μέτρα που λήφθηκαν για σταθεροποίηση και βελτίωση της εικόνας έχουν αφήσει θετικές εντυπώσεις και ικανοποίηση σύμφωνα με τα αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον ίδιο «είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το φορολογικό καθεστώς από μόνο του δεν μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ελκυστικότητα της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού».

Χαιρέτισε την προσπάθεια που γίνεται από πλευράς της Κυβέρνησης για «στρατηγική επανατοποθέτηση του οργανισμού μας στη βάση ενός οράματος και ενός ξεκάθαρου στρατηγικού πλάνου, με αιχμή του δόρατος την ομάδα του Υφυπουργού Κωνσταντίνου Πετρίδη».

Η Διευθύντρια Μονάδας Διοικητικής Μεταρρύθμισης – Προεδρίας Μαρίνα Jensen ανέφερε από την πλευρά της ότι προωθείται μια σειρά στοχευμένων μέτρων. Είπε ότι βρίσκεται υπό ετοιμασία νομοθεσία για διευκόλυνση των στρατηγικών επενδύσεων, με στόχο την επίσπευση και απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης σημαντικών για τη χώρα επενδύσεων τόσο εγχώριων όσο και ξένων.

Όπως εξήγησε η νομοθεσία θα περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού ταχείας αδειοδότησης (fast tracking) για στρατηγικές επενδύσεις που θα χαρακτηρίζονται ως τέτοιες βάσει ξεκάθαρων κριτηρίων και με πλήρη διαφάνεια. Θα καθορίζεται, είπε, ξεκάθαρα η διαδικασία που θα ακολουθείται για την αδειοδότηση. Παράλληλα, πρόσθεσε, για κάθε έργο στόχος είναι να ορίζεται υπεύθυνος έργου υπεύθυνος για την έγκαιρη αδειοδότησή του.

Η κ. Jensen μίλησε επίσης για την προσπάθεια χαρτογράφησης της πορείας του επενδυτή, έτσι ώστε να δίνεται ξεκάθαρη πληροφόρηση για τα βήματα και το χρόνο που απαιτείται για την αδειοδότηση έργων, λέγοντας ότι αυτό το εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί και για την απλούστευση διαδικασιών όπου είναι εφικτό.

Αναφορά έκανε και στο γεγονός ότι η Κύπρος κατάφερε να βελτιωθεί κατά 13 βαθμίδες στην έκθεση ανταγωνιστικότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας και ότι το θέμα της ανταγωνιστικότητας θα παρακολουθείται στενά. Φεύγοντας από εδώ, ανέφερε, θα γίνει συνάντηση με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες σε συνεργασία και με τον CIPA προς αυτό το σκοπό.

Απαντώντας σε σχόλια παρευρισκομένων και ερωτήσεις είπε ότι σε σχέση με τα τμήματα που έχουν εντοπιστεί προβλήματα ήδη γίνεται αρκετή εργασία. Προς αυτό αναφορά έκανε στο Τμήμα Μετανάστευσης, τον Έφορο Εταιρειών, το Κτηματολόγιο, και την Πολεοδομία. Ήδη γίνεται πολύ εργασία, είπε, προσθέτοντας ότι «έχουν εντοπιστεί οι διαδικασίες που πρέπει να τροποποιηθούν και είμαστε σε στενή συνεργασία με αυτά τα τμήματα».

Σε ερώτηση για το τραπεζικό σύστημα και τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η εικόνα του η εκπρόσωπος του Συνδέσμου Τραπεζών Χριστίνα Πιερίδη ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η αργοπορία και η γραφειοκρατία τις περισσότερες φορές προκύπτουν από κανονισμούς που οφείλουν οι τράπεζες να ακολουθήσουν. Αναγνώρισε ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης αλλά, εξέφρασε την θέση ότι πρέπει να εξεταστεί και σε επίπεδο βελτίωσης των διαδικασιών, σε επίπεδο Κεντρικής.

Από την πλευρά του σχολιάζοντας την ίδια ερώτηση ο κ. Αγκαστινιώτης σημείωσε ότι η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως. «Όταν το γυαλί ραγίσει χρειάζονται πολλά χρόνια για να κολλήσει», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «είμαστε όμως στη σωστή πορεία. Οι τράπεζες σταδιακά ανακτούν την αξιοπιστία τους».