Το δραματικό πρώτο 24ωρο του Eurogroup

Με την πεποίθηση ότι η Κύπρος δεν θα αναγκαζόταν να εφαρμόσει λύση κουρέματος ή του γνωστού bail in όπως ονομάστηκε τότε (ως ο αντίθετος όρος του bail out, δηλαδή της ενίσχυσης με κεφάλαια τρίτων), ταξίδεψε στις Βρυξέλλες η κυπριακή αποστολή για το πρώτο Eurogroup της κυβέρνησης Αναστασιάδη.

Η αποστολή
Στη βελγική πρωτεύουσα πέραν του τότε υπουργού Οικονομικών, μετέβη και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, λόγω Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. που επίσης πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες. Μαζί με τους Αναστασιάδη και Σαρρή ταξίδευαν ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, ο διευθυντής του γραφείου του, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρήστος Στυλιανίδης και τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών. Στην πτήση της κυπριακής αποστολής συζητείτο έντονα ότι το κούρεμα δεν θα ετίθετο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ιστορία ήταν σαφώς διαφορετική και η κατάληξη πολύ πιο τραγική, ακόμη και από την πρώτη –απορριφθείσα- απόφαση του Eurogroup.

Η διαπραγμάτευση
Απόγευμα Παρασκευής, 15 Μαρτίου 2013. Η συνεδρίαση του Eurogroup ξεκίνησε με τις διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες να δίνουν και να παίρνουν, μαζί με υπολογισμούς και εκτιμήσεις για τα αναγκαία μέτρα, την οικονομική ενίσχυση και τις προτάσεις αναφορικά με τη βιωσιμότητα του χρέους της Κύπρου. Πόσα χρειάζεται η Κύπρος, πόσα οι τράπεζές της και σε ποιο χρόνο ήταν τα βασικά ερωτήματα που συζητούσαν με σκοπό να απαντήσουν δανειστές και υπουργός Οικονομικών. Η ιδέα του κουρέματος όλο και εντεινόταν σε επίπεδο Eurogroup, αφού σε διαφορετική περίπτωση η χώρα θα φορτωνόταν με υπέρογκο δανεισμό που θα καθιστούσε το χρέος της ως μη βιώσιμο.

Η μορφή του Eurogroup και δη οι επαφές των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης χάλασε, αφού στις διαπραγματεύσεις εισήλθαν και τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών. Οι οικονομολόγοι του υπουργείου έκαναν –ασταμάτητα- υπολογισμούς. Η πρόταση για κούρεμα σε όλες τις καταθέσεις του κυπριακού, χρηματοπιστωτικού συστήματος είχε πλέον καταστεί η βασική λύση που η τρόικα πρότεινε στην Κύπρο.

Γύρω στις 2 και 30 τα ξημερώματα ο Μιχάλης Σαρρής ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αναφορικά με τη λύση κουρέματος που προτάθηκε. Μερικά λεπτά αργότερα ο Νίκος Αναστασιάδης μετέβη σε κατ’ ιδίαν συνάντηση με εκπροσώπους της τρόικας, θεωρώντας ότι μπορούσε να αλλάξει τον ρουν των συζητήσεων.

Στη συνάντηση παρόντες ήταν ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Πιέρ Μοσκοβισί, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο Γεργκ Ασμούσεν εκ μέρους της ΕΚΤ. Ο Νίκος Αναστασιάδης διεμήνυσε ότι δεν αποδέχεται την πρόταση της τρόικας για κούρεμα, κάτι που έφερε την έντονη αντιπαράθεσή του με τους δανειστές. Οι φωνές και τα κτυπήματα στα γραφεία της αίθουσας, όπου γινόταν η διαπραγμάτευση, ακούγονταν στους διαδρόμους. Η στάση των δανειστών δεν άλλαξε. Ο Γεργκ Ασμούσεν είπε χαρακτηριστικά στον Πρόεδρο Αναστασιάδη: «Μπορώ να τηλεφωνήσω αμέσως στον Πανίκο Δημητριάδη και να κλείσω τις τράπεζές σας». Ο κύβος είχε ήδη ριφθεί. Το κούρεμα ήταν πιο κοντά παρά ποτέ.

Όταν ο Πρόεδρος κάπνιζε μόνος
Ο Πρόεδρος επέστρεψε στην αίθουσα της κυπριακής αποστολής μεταφέροντας τα μηνύματα που έλαβε από τους δανειστές και τον δρόμο, χωρίς επιστροφή, που καλείτο να λάβει η Κύπρος. Εμφανώς αναστατωμένος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε να μείνει μόνος στην αίθουσα. Κρατούσε το κεφάλι και κάπνιζε μανιωδώς. Ο Νίκος Αναστασιάδης θεώρησε ότι το κούρεμα μπορούσε να «ρίξει» τη μόλις μερικών ημερών κυβέρνησή του.

Το απόγευμα της Παρασκευής η κυπριακή αποστολή όδευε με την αισιοδοξία για αποφυγή λύσης κουρέματος. Ωστόσο, το Σάββατο μια δύσκολη μέρα ξημέρωνε για την κυπριακή οικονομία, για το τραπεζικό της σύστημα και βεβαίως για την κοινωνία. Τα πρώτα επεισόδια του θρίλερ της κυπριακής κρίσης και δη του Μνημονίου, είχαν ήδη διαδραματιστεί.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Το «όχι» της Βουλής, το «Βατερλό» της Μόσχας και οι ευφάνταστες ιδέες    

Η επιστροφή στην Κύπρο
Από το πρωί του Σαββάτου, 16 Μαρτίου, ουρές δημιουργήθηκαν μπροστά από τα ΑΤΜ των τραπεζών, αφού η είδηση για πιθανό κούρεμα καταθέσεων οδήγησε σε ανησυχία, αναστάτωση και έγνοια για τα χρήματα των καταθετών. Ήδη, περιοριστικά μέτρα τέθηκαν σε εφαρμογή από την Κεντρική Τράπεζα, μέσω των λογισμικών συστημάτων των τραπεζών.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέστρεψε εξαγγέλλοντας διάγγελμα για ενημέρωση των Κυπρίων πολιτών αναφορικά με τις επώδυνες αποφάσεις που πρότεινε η τρόικα. Το διάγγελμα προγραμματίστηκε για την επομένη, δηλαδή το βράδυ της Κυριακής, 17 Μαρτίου.

Στο διάγγελμα του Προέδρου τονίστηκε ότι η απόφαση που έφερε στην Κύπρο ο ίδιος, αποτελεί μια ιδιαίτερη δυσμενή εξέλιξη, την οποία ωστόσο περιέγραψε ως καλύτερη από την επιλογή της άτακτης χρεοκοπίας. Οι περί του αντιθέτου φωνές, δηλαδή για απόρριψη του κουρέματος, εντείνονταν όλο και περισσότερο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Από το κακό «όχι» στο χειρότερο «ναι»