Γιατί οι τιμές των καυσίμων δεν ακολουθούν τις διεθνείς

Οι μειώσεις στις τιμές των καυσίμων στην Κύπρο είναι κατά πολύ μικρότερες από την αντίστοιχη μείωση της τιμής του πετρελαίου στη διεθνή αγορά.  Τους τελευταίους 12 μήνες, η τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Μπρέντ, μειώθηκε από $60 το βαρέλι στα $40, δηλαδή κατά 33% , ενώ στα πρατήρια η βενζίνη 95 οκτανίων μειώθηκε από €1.16 το λίτρο στα €1.08, δηλαδή 7%.  Γιατί όμως οι τιμές των καυσίμων στα πρατήρια δεν ακολουθούν την τιμή του αργού πετρελαίου διεθνώς;  

Αυτό οφείλεται σε τουλάχιστον  λόγους, στο κόστος διύλισης, στο κόστος μεταφοράς, στους φόρους κατανάλωσης και ΦΠΑ, στο διασφαλισμένο κέρδος των εταιρειών και των πρατηρίων, στην μεταβολή της ισοτιμίας μεταξύ δολαρίου και ευρώ, και στο ολιγοπωλιακό καθεστώς που επικρατεί στην αγορά καυσίμων.  Οι περισσότερες χρεώσεις είναι σταθερές και δεν εξαρτούνται από τις μεταβολές της τιμής του πετρελαίου διεθνώς, δηλαδή, τις πληρώνουμε ούτως ή άλλως.  Ακόμα και αν η τιμή του αργού διεθνώς μειωθεί στο 1 σεντ το βαρέλι, η τιμή της βενζίνης στα πρατήρια θα είναι γύρω στα 74 σεντ.  Το κόστος διύλισης είναι γύρω στα 8 σεντ ανά λίτρο, ο φόρος κατανάλωσης 48 σεντ και τα αποθηκευτικά 1 σεντ.  Οι εταιρείες πετρελαιοειδών μαζί με τα πρατήρια χρεώνουν 13 σεντ το λίτρο.

Δεν φτάνουν όλα τα πιο πάνω, η κυβέρνηση χρεώνει και 19% ΦΠΑ καπέλο επί το συνόλου.  Η δομή της αγοράς καυσίμων είναι ολιγοπωλιακή, αφού τα πρατήρια εξαρτούνται από τις εταιρείες πετρελαιοειδών, και υπακούουν στις εντολές τους.  Είναι για αυτό το λόγο που πολλές φορές παρατηρείται αισχροκέρδια, όταν οι τιμές ανεβαίνουν πιο εύκολα και μειώνονται πιο δύσκολα.

Πέρα από τα πιο πάνω, οι τιμές των καυσίμων επηρεάζονται και από τις μεταβολές στην ισοτιμία  μεταξύ δολαρίου και ευρώ.  Στις διεθνείς αγορές, το πετρέλαιο τιμολογείται σε δολάρια, και όταν το δολάριο ενισχύεται έναντι του ευρώ, τότε πληρώνουμε περισσότερα ευρώ για τα καύσιμα, και αντίστροφα.   Λόγω των πολλών παραγόντων που επηρεάζουν τις τιμές των καυσίμων, είναι δύσκολο να αποδειχθεί κατά πόσο πληρώνουμε περισσότερα από ότι πρέπει.  

Οι τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη διαφέρουν μεταξύ τους, κυρίως λόγω των διαφορετικών φορολογικών χρεώσεων και λόγω των ποσοστών κέρδους των εταιρειών και των πρατηρίων.  Σήμερα στην Κύπρο, η μέση τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων είναι γύρω στα €1.08 το λίτρο.  Στην Νορβηγία η βενζίνη 95 οκτανίων πωλείτε προς €1.53 το λίτρο και στην Ολλανδία προς €1.50.  Ακολουθούν η Μάλτα με €1.44 και η Δανία με €1.42. Στην Πολωνία η βενζίνη 95 πωλείτε προς €87 σεντ το λίτρο και στη Βουλγαρία προς 92 σεντ ενώ στην Αυστρία η τιμή είναι €97 σεντ.  Υπάρχει βέβαια και η Λιβύη όπου η βενζίνη 95 πωλείτε προς 13 σεντ το λίτρο.  Είναι φανερό, ότι οι τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη δεν είναι συγκρίσιμες.  

Υπάρχουν δύο τρόποι για να πληρώνουμε φθηνότερα καύσιμα.  Ο ένας είναι η ενδυνάμωση του ανταγωνισμού και ο δεύτερος είναι να καταναλώνουμε λιγότερα καύσιμα.