Ενέργεια: Διώχνοντας τους επενδυτές

Τρεις ενεργειακοί κολοσσοί απειλούν να μεταφέρουν τις χερσαίες βάσεις τους σε λιμάνια του Ισραήλ και της Αιγύπτου, τη στιγμή που η Κύπρος φιλοδοξεί να καταστεί ενεργειακός κόμβος της Μεσογείου.

Τα θαλάσσια οικόπεδα διαχωρίστηκαν, οι προσφορές κατοχυρώθηκαν και τα γεωτρύπανα έπιασαν δουλειά. Και ενώ όλοι ανέμεναν με κομμένη την ανάσα για την ανεύρεση φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, οι πετρελαϊκές εταιρείες βρέθηκαν χωρίς κατάλληλη χερσαία βάση για υποστήριξη στις γεωτρήσεις τους. Οι πρώτες σκέψεις για μεταφορά των εργασιών τους σε γειτονικά λιμάνια έγιναν και οι αρχές προσπαθούν εκ των υστέρων να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Κάπως έτσι η Κύπρος φιλοδοξεί να γίνει ενεργειακός κόμβος.  

Την βδομάδα που μας πέρασε το Δημοτικό Συμβούλιο Λάρνακας με οριακή πλειοψηφία απέρριψε το αίτημα των ενεργειακών εταιρειών Total και ΕΝΙ για παράταση των εργασιών τους στο λιμάνι της επαρχίας και μετά τον Αύγουστο του 2016. Μια απόφαση η οποία, αν και έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το ενεργειακό μέλλον του τόπου.

Η απόφαση δημιουργεί πολλά ερωτήματα.
- Που στηρίχθηκε και γιατί δεν έγιναν εγκαίρως ολοκληρωμένες μελέτες;
- Πως αντιμετωπίζει η κυβέρνηση ολιστικά το ζήτημα; Πως αυτές οι εξελίξεις συνάδουν με τη στρατηγική για σφαιρικό πλάνο ανάπτυξης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας μας;
-  Γιατί δεν εξετάζουμε ακόμα και το ενδεχόμενο να γίνουμε κέντρο υποστηρικτικών δραστηριοτήτων για τις διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες στην περιοχή;
- Ποιο είναι το πλάνο αν εντοπιστούν υδρογονάνθρακες; Που τελικά θα φιλοξενηθούν οι εταιρείες;
- Γιατί όλα τα πιο πάνω δεν έγιναν ενώ τρέχουν τα ενεργειακά ζητήματα και γιατί δεν φροντίζουμε να είμαστε δημιουργοί παρά έρμαια των αποφάσεων;

Σήμερα είμαστε στο σημείο τρεις κολοσσοί ενέργειας, μιας και στο λιμάνι της Λάρνακας δραστηριοποιείται και η Noble, να προειδοποιούν ότι αν δεν τους επιτραπεί να προχωρήσουν στις γεωτρήσεις τους χρησιμοποιώντας το λιμάνι της περιοχής υπάρχει πιθανότητα να μεταφέρουν τις εγκαταστάσεις τους σε γειτονικά λιμάνια, όπως αυτό της Χάιφας στο Ισραήλ ή του Πορτ Σάιτ στην Αίγυπτο. Μια εξέλιξη η οποία θα έχει τραγικές συνέπειες, όχι μόνο για τις θέσεις εργασίες που θα χαθούν, όχι μόνο για τα παράπλευρά οικονομικά οφέλη της κοινότητας, αλλά ευρύτερα για την εικόνα που δίνει η Κύπρος διεθνώς ως κέντρο προσέλκυσης επενδύσεων.

Έκπληξη δεν προκάλεσε μόνο η απόφαση της πόλης του Ζήνωνα αλλά και το γεγονός ότι από το 2008, που δόθηκε η πρώτη άδεια ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ δεν καθορίστηκε μια κατάλληλη χερσαία βάση για την υποστήριξη των υπεράκτιων δραστηριοτήτων των εταιρειών ενέργειας.

Εξάλλου, η απόφαση των δημοτών λήφθηκε ενώ δεν υπάρχει κάποιο πλάνο για την ανάπτυξη της περιοχής. Συγκεκριμένα, πριν λίγες ημέρες το υπουργείο Μεταφορών κατακύρωσε στην ΕΥ Κύπρου την προσφορά για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, όσον αφορά στην ανάπτυξη του λιμανιού και της μαρίνας Λάρνακας. Στόχος είναι μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου της χρονιάς να προκηρυχθούν προσφορές για την εν λόγω ανάπτυξη στη Λάρνακα κάτι το οποίο θα έπρεπε να γίνει προτού ληφθούν αποφάσεις για το μέλλον του λιμανιού.  

«ΌΧΙ» ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ
Παρόλο που ο δήμαρχος Λεμεσού έχει απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση στις ενεργειακές εταιρείες, αυτές το απορρίπτουν. ΕΝΙ και Total ενημέρωσαν προ καιρού, τόσο την Κυβέρνηση όσο και την τοπική αυτοδιοίκηση, ότι το λιμάνι της Λάρνακας είναι το μόνο κατάλληλο σημείο αυτή τη στιγμή για να ξεκινήσουν τις γεωτρήσεις τους εγκαίρως λόγω του υφιστάμενου υποστηρικτικού εξοπλισμού, αλλά και της χωροταξίας του λιμανιού της περιοχής. Συγκεκριμένα, η Total έχει ξεκαθαρίσει ότι αν δεν δοθεί η παράταση, δεν θα είναι σε θέση να τηρήσει τη δέσμευσή της για διεξαγωγή νέας ερευνητικής γεώτρησης φέτος τον Σεπτέμβριο, καθώς δεν προλαβαίνει να σχεδιάσει και να στήσει νέα βάση. Το ίδιο ισχύει και για την ΕΝΙ.

Το λιμάνι της Λεμεσού, όπου τους προτείνουν να μεταφερθούν, αποκλείεται ως εναλλακτική από τις εταιρείες καθώς χαρακτηρίζεται ακατάλληλο τόσο σε θέματα ασφάλειας όσο και λειτουργίας. Από εκεί εξάλλου αποχώρησε άρον άρον η Noble το 2014, μετακομίζοντας στη Λάρνακα, με τους εργαζόμενους να χαρακτηρίζουν «εφιαλτικές» τις συνθήκες εκεί. Από τότε η εταιρεία είχε ξεκαθαρίσει ότι αν δεν της επιτρεπόταν να μετακομίσει τη Λάρνακα θα έβαζε πλώρη για Χάιφα.

$1 ΕΚΑΤ. ΤΗΝ ΜΕΡΑ
Άλλες εναλλακτικές είναι το λιμάνι του Βασιλικού, όπου όμως δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος αυτή τη στιγμή, αλλά και ένας ενιαίος χώρος στο λιμάνι της Λεμεσού, που ανήκει στις βρετανικές Βάσεις και θα μπορούσε ενδεχομένως η κυβέρνηση να τον ζητήσει. Ο χώρος θα ήταν ιδανικός για τη δράση των εταιρειών, ωστόσο θα χρειαστεί περίπου ένας χρόνος για να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες άδειες και να στηθούν οι εγκαταστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση, καμία εναλλακτική δεν βολεύει την Total, η οποία έχει διευθετήσει να ξεκινήσει γεωτρήσεις τον Σεπτέμβριο του 2016 και για να πετύχει κάτι τέτοιο θα έπρεπε ήδη να έχει έναν χώρο για να ξεκινήσει τις προεργασίες της. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το κόστος για ένα γεωτρύπανο είναι γύρω στο ένα εκατομμύριο δολάρια την ημέρα και σίγουρα δεν μπορεί να το φέρει στην περιοχή και να το αφήσει αναξιοποίητο ούτε για μια μέρα.

ΚΡΑΤΟΣ ΣΕ ΡΟΛΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗ
Η παραχώρηση κατάλληλης βάσης στις εταιρείες για τη διεξαγωγή των ερευνών τους εμπίπτει στις συμβατικές υποχρεώσεις του κράτους που έχει και τον τελευταίο λόγο, με τον υπουργό Μεταφορών, Μάριο Δημητριάδη, να ξεκαθαρίζει πως μετακόμιση των εταιρειών σε γειτονικά λιμάνια συνεπάγεται μεγάλες απώλειες για την κυπριακή οικονομία αλλά και θέσεις εργασίας. Ήδη, έχει ξεκινήσει συναντήσεις με αντιπροσωπείες των κολοσσών για την εξεύρεση λύσης. Υπέδειξε, εξάλλου, ότι μια εξάμηνη παράταση δεν θα επηρέαζε τους σχεδιασμούς που έχουν ήδη γίνει για την τουριστική ανάπτυξη του λιμανιού Λάρνακας.

Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου συνδέθηκε με σειρά αντιδράσεων από οργανωμένα σύνολα της επαρχίας που θεωρούν ότι η βαριά βιομηχανία στο λιμάνι θα αποβεί σε βάρος της ευρύτερης ανάπτυξης της Λάρνακας. Κάνουν λόγω για περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και παρεμπόδιση της τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή. Ωστόσο, έλεγχοι που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια, μετά από τις γεωτρήσεις των εταιρειών Noble και ΕΝΙ δεν φανερώνουν κάποια αρνητική επίδραση στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, η Noble Energy έχει ήδη καταθέσει μελέτη που περιέγραφε πως η Λάρνακα μπορεί να επωφεληθεί από μια μικτή ανάπτυξη ως τουριστικό κέντρο, αλλά και ως κέντρο υποστηρικτικών δραστηριοτήτων για τις διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες.

Υπέρ της παραμονής των εταιρειών στο λιμάνι τάχθηκαν και οι επηρεαζόμενοι εργαζόμενοι. Στην πορεία διαμαρτυρίας έλαβαν μέρος εργαζόμενοι από όλες τις συντεχνιακές παρατάξεις, όπως ΠΕΟ και ΔΕΟΚ, οι οποίες συνδέονται το ΑΚΕΛ και την ΕΔΕΚ, οι δημοτικοί σύμβουλοι των οποίων τάχθηκαν ενάντια στην παραμονή των εγκαταστάσεων. Όπως δήλωσε και η επαρχιακή γραμματέας της ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ-ΠΕΟ Λάρνακας, Νάντια Κυρίτση, το ΑΚΕΛ τοποθετήθηκε ξεκάθαρα στο θέμα όμως οι εργαζόμενοι ζητούν ζωή και εργασία στο λιμάνι της Λάρνακας.

ΣΤΟ ΒΩΜΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΥ
Από την πλευρά του, ο κ. Σταύρος Καραμοντάνης, γενικός διευθυντής της Caramondani Group, η οποία έχει το 20% στην κοινοπραξία Medserv που παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες στις Total και ΕΝΙ, οι εγκαταστάσεις στην περιοχή δεν αποτελούν «βαριά βιομηχανία» αλλά εργασίες αποθήκευσης και μεταφοράς. Ο ίδιος χαρακτήρισε λυπηρή την όλη εξέλιξη, καθώς η πόλη έχασε την εμπιστοσύνη των εταιρειών, τη στιγμή που δεν υπάρχει κάποια άλλη μελέτη για ανάπτυξη της περιοχής. Το θετικό πρόσθεσε είναι πως η διαφορά στην ψηφοφορία των δημοτικών συμβούλων είναι μικρή, γεγονός που φανερώνει ότι δεν πρόκειται για ένα «ηχηρό όχι». «Η πόλη της Λάρνακας ίσως και δικαιολογημένα να νιώθει αδικημένη όμως οι δημοτικοί σύμβουλοι έπρεπε να δουν το συμφέρον της πόλης και όχι τα κομματικά συμφέροντα. Η απόφαση ήταν θύμα της κομματικής αντιπαράθεσης», είπε, θυμίζοντας ότι το λιμάνι του Βασιλικού υπάγεται στην επαρχία Λάρνακας και θα μπορούσαν με μια παράταση να ασκήσουν πίεση για την ανάπτυξη αυτού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Τα τελευταία χρόνια η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε αναταραχή . Η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονάνθρακα στην περιοχή μας ήταν ένα ανέλπιστο δώρο, όμως δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Καλούμε ξένους κολοσσούς να επενδύσουν στη χώρα μας χωρίς να έχουμε πλάνο, εμποδίζουμε αντί να διευκολύνουμε το έργο τους και στο τέλος τους διώχνουμε. Σχήμα οξύμωρο όταν λέμε ότι θέλουμε να μετατραπούμε σε ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου.
Αν και η απόφαση του δημοτικού συμβούλιου της Λάρνακας να απορρίψει το αίτημα των εταιρειών για παραμονή στο λιμάνι έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα δεν παύει να μας εκθέτει. Πρώτον γιατί κάνει τους ξένους επενδυτές να νιώθουν ανεπιθύμητοι και δεύτερο γιατί φανερώνει κομματικές σκοπιμότητες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως «όχι» ψήφισαν οκτώ δημοτικοί σύμβουλοι του ΑΚΕΛ, δύο της ΕΔΕΚ, δύο του ΔΗΚΟ και ένας της Συμμαχίας Πολιτών, ενώ υπέρ τάχθηκαν 10 σύμβουλοι του ΔΗΣΥ, ένας του ΕΥΡΩΚΟ και ο δήμαρχος Ανδρέας Λουρουτζιάτης.
Τόσο σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της χώρας δεν θα έπρεπε να επηρεάζονται από μικροπολιτικά συμφέροντα, συνδικαλιστικές απαιτήσεις και καπρίτσια, μειώνοντας την αξιοπιστία μας ως σύνολο.

Καλώς ή κακώς οι ξένοι επενδυτές δύο πράγματα εκτιμούν περισσότερο από όλα, την ασφάλεια και την αξιοπιστία και δυστυχώς οι ανεύθυνες συμπεριφορές δεν μπορεί παρά να τους τρομάζουν.

XΡΟΝΙΚΟ
2013 Η Noble Energy ξεκινά εργασίες στο οικόπεδο 12 αρχικά με υποστηρικτική βάση στο λιμάνι Λεμεσού. Την ίδια χρονιά η εταιρεία Medserv ξεκινά να προσφέρει υποστηρικτικές εργασίες στην ΕΝΙ από το λιμάνι Λάρνακας με τριετή συμβόλαιο ως τον Αύγουστο του 2016, καθώς τότε υπήρχε στα σκαριά η ανάπτυξη του λιμανιού από την κοινοπραξία «Ζήνων».
2014 Η Noble Energy φεύγει από το λιμάνι Λεμεσού και μεταφέρεται στο λιμάνι Λάρνακας όπου υπήρχε ενιαίος διαθέσιμος χώρος.
2015 Η κοινοπραξία «Ζήνων» ναυαγεί και το λιμάνι θεωρείται διαθέσιμο προς αξιοποίηση έως ότου παρουσιαστεί νέος επενδυτής. Ταυτόχρονα, η ανεύρεση τεράστιων κοιτασμάτων στην Αιγύπτου αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον της Τotal που ζητά να χρησιμοποιήσει τη βάση της Λάρνακας για έξι μήνες από την 1η Σεπτεμβρίου 2016, ως τον Φεβρουάριο του 2017. Παράταση ζητά και η ΕΝΙ ως τον Φεβρουάριο του 2018.
2016 Το δημοτικό συμβούλιο Λάρνακας, με συμβουλευτική απόφαση, απορρίπτει το αίτημα των πετρελαϊκών εταιρειών, με οριακή διαφορά στην ψηφοφορία (13 Vs 12), ρίχνοντας το μπαλάκι στο υπουργικό συμβούλιο για να δώσει απαντήσεις στο αδιέξοδο.