Διαρκής απειλή για την οικονομία τα ΜΕΔ

Ορατός φαίνεται να είναι ο κίνδυνος να οδηγηθεί η κυπριακή οικονομία σε νέες περιπέτειες σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί αποτελεσματική διαχείριση και αντιμετώπιση του όγκου των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, οι οποίες εξακολουθούν να αποτελούν βαρίδι τόσο για τον χρηματοπιστωτικό τομέα όσο και για την οικονομία γενικότερα. Σε εκδήλωση του Κυπριακού Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων Κύπρου (ΚΣΙΑ), στην οποία αναλύθηκαν οι επιλογές των οφειλετών για τα κόκκινα δάνεια, τονίστηκε ότι η κατάληξη σε διευθέτηση μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και δανειοληπτών μέσω των αναδιαρθρώσεων αποτελεί υπό τις περιστάσεις την πιο συμφέρουσα λύση και για τις δύο πλευρές.

Δανεικά αλλά όχι αγύριστα
Πρόβλημα τόσο για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά όσο και για τις ίδιες τις τράπεζες και την οικονομία χαρακτήρισε ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου το ύψος των ΜΕΔ, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «με δεδομένο το μέγεθος και την έκταση που το φαινόμενο εκδηλώνεται στην Κύπρο, αυτό καθίσταται κρίσιμο και επικίνδυνο πρόβλημα της εθνικής οικονομίας». 

Εξάλλου, ανέφερε ότι δημιουργούνται νέοι περιορισμοί στην οικονομία, προκαλώντας πλήγμα αφενός στην αγορά ακινήτων και αφετέρου στον κατασκευαστικό τομέα, σημειώνοντας μάλιστα ότι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που οδηγεί σε αναστολή της ανάπτυξης. Βέβαια, αν και υπό τα υφιστάμενα δεδομένα οι αναδιαρθρώσεις μπορεί να καθίστανται η πλέον αποδοτική επιλογή, εντούτοις, σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου δεν συνιστούν κούρεμα χρέους ή εφαρμογή του δόγματος «δανεικά και αγύριστα», διευκρινίζοντας ότι από τη μία οι τράπεζες οφείλουν να προχωρήσουν άμεσα σε μεγάλες αναδιαρθρώσεις «προτείνοντας θαρραλέες λύσεις» και από την άλλη οι δανειολήπτες να κατανοήσουν πλήρως τις πρόνοιες των συμβάσεων, τις οποίες υπογράφουν με τα τραπεζικά ιδρύματα. Την ίδια ώρα, καλώντας σε τιθάσευση των κόκκινων δανείων, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος τόνισε ότι η ανάπτυξη αν και αναγκαία, δεν αρκεί για να επιλύσει το πρόβλημα.

Από την πλευρά του ο διευθυντής εποπτείας της Κεντρικής Τράπεζας, Γιάγκος Δημητρίου τόνισε ότι η διαχείριση των ΜΕΔ αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του τραπεζικού τομέα, το οποίο αν δεν αντιμετωπιστεί, «θα οδηγήσει σε νέες περιπέτειες σύντομα». Πάντως, εξέφρασε την αισιοδοξία ότι εντός του επόμενου εξαμήνου θα αρχίσουν να διαφαίνονται τα αποτελέσματα των αναδιαρθρώσεων, μιας και απαιτείται να παρέλθει περίοδος 12 μηνών μετά την αναδιάρθρωση και την κανονική καταβολή των αποπληρωμών από τον οφειλέτη προκειμένου να θεωρηθεί επιτυχής μία αναδιάρθρωση.

Σημειώνεται, πάντως, ότι σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, δηλαδή μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2015, οι μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις στις εγχώριες εργασίες ανέρχονται στα 27,4 δισ. ευρώ, καταλαμβάνοντας ποσοστό 46% των συνολικών χορηγήσεων του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, από τα μέσα του 2015 και μέχρι το τέλος παρατηρείται σταθεροποίηση των ΜΕΔ, με παράλληλη μικρή μείωση ύψους 40 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο, ενώ οι αναδιαρθρώσεις έφτασαν στα 7,8 δισ. ευρώ ή στο 39% των ΜΕΔ τακτής λήξης. Εξάλλου, η εισπραξιμότητα των αναδιαρθρωμένων δανείων από την 1/1/2014 μέχρι το τέλος Νοεμβρίου του 2015 ανήλθε στο 60%, την ώρα που τα δάνεια τακτής λήξης, τα οποία αναδιαρθρώθηκαν καταγράφουν αυξητική πορεία, καθώς το πρώτο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς ανήλθαν στο 1 δισ. ευρώ, το δεύτερο τρίμηνο στο 1,2 δισ. για να φτάσουν στο 1,4 δισ. το τρίτο τρίμηνο.

Κερδισμένοι ή χαμένοι και οι δύο
Λύση από την οποία μπορούν να προκύψουν οφέλη για τις εμπλεκόμενες πλευρές χαρακτηρίζουν τις αναδιαρθρώσεις οι εκπρόσωποι των τραπεζών. Μιλώντας στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Εταιρικών Υποθέσεων της Τράπεζας Κύπρου, Μιχάλης Περσιάνης, εξήγησε ότι η αναδιάρθρωση ενός δανείου αποτελεί επιλογή με λιγότερη ή καθόλου ζημιά για την τράπεζα. Αναγνωρίζοντας ότι γίνονται λάθη, ωστόσο, σημείωσε ότι είτε θα βγουν κερδισμένες και οι δύο πλευρές, δηλαδή η τράπεζα και ο δανειολήπτης, από μία αναδιάρθρωση, είτε θα βγουν χαμένες από ενδεχόμενη αποτυχία. 

Από τα μέσα του 2015 οι αναδιαρθρώσεις δανείων στην Τράπεζα Κύπρου ανήλθαν στις 15.500, εκ των οποίων 80% είναι εξυπηρετούμενες, ενώ σε ποσοστό 80% αφορούν τη λιανική τραπεζική. Εντούτοις,  ο κ. Περσιάνης διευκρίνισε ότι οι εκποιήσεις θα πραγματοποιηθούν κανονικά ακόμα και για πρώτη κατοικία, για περιπτώσεις ιδιοκτητών υπερπολυτελών κατοικιών, οι οποίοι επιλέγουν να μην ανταποκρίνονται στις δανειακές τους υποχρεώσεις. 

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Στρατηγικής και Ανασχηματισμού της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, Γιάννος Σταυρινίδης, αναφέρθηκε σε 18.000 αναδιαρθρώσεις ύψους 1 δισ. ευρώ, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί το 2015, ενώ ο στόχος για τη φετινή χρονιά είναι όπως το ποσό φτάσει το 1,5 δισ. ευρώ.

Συνεργασία θέλουν οι δανειολήπτες
Πάντως, εντελώς διαφορετικά εκτιμούν τα δεδομένα οι δανειολήπτες, οι οποίοι κάνουν λόγο για έλλειψη συνεργασίας από πλευράς των τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών, Κώστας Μελάς ανέφερε ότι η συνεργασία «εξαρτάται αποκλειστικά από τη συμπεριφορά των τραπεζών», καλώντας την ίδια ώρα σε μείωση των επιτοκίων. Διευκρινίζοντας ότι δεν αναφέρεται σε όσους στρατηγικά επιλέγουν να μην αποπληρώνουν τα δάνειά τους, ο κ. Μελάς σημείωσε ότι βάσει των παραπόνων και των καταγγελιών, που δέχεται ο Σύνδεσμος, ο τρόπος που χειρίζονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τους δανειολήπτες δεν είναι ο ενδεδειγμένος, όπως καθορίζεται από οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας.

Από την άλλη, οι ιδιοκτήτες ακινήτων εξηγούν ότι μη αποτελεσματική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων προστίθεται στα ήδη υφιστάμενα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζει η κτηματαγορά. Εξηγούν μάλιστα ότι σημαντικά προβλήματα είναι τα ανείσπρακτα ενοίκια, η αργή απονομή δικαιοσύνης σε ενοικιαστές, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους, όπως επίσης οι φόροι, οι οποίοι επιβάλλονται στα ακίνητα.