Βαθιά ριζωμένη η διαφθορά στην Κύπρο

Βαθιά ριζωμένα είναι τα πλοκάμια της διαφθοράς και της απάτης τόσο στην Κύπρο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κρατικοί αξιωματούχοι και ιδιώτες με εμπλοκή σε οικονομικά εγκλήματα και δημόσιοι υπάλληλοι που τρέχουν παράνομα ιδιωτικές επιχειρήσεις, είναι μόνο μερικά από τα κομμάτια που συμπληρώνουν το παζλ της διαφθοράς, με την Κύπρο να μην αποτελεί εξαίρεση. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι οι συμπολίτες μας πιστεύουν ότι ζούμε σε ένα άκρως διεφθαρμένο περιβάλλον, και ότι η απάτη ακμάζει στη χώρα μας, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Οι αριθμοί που παρέθεσε ο κ. Μιχαηλίδης, στο πλαίσιο συνεδρίου που διοργάνωσε η IMH με θέμα  την ενίσχυση των μηχανισμών καταπολέμησης της δομής της απάτης, είναι αρκετοί για να αντιληφθεί κανείς το μεγάλο μέγεθος του προβλήματος και στη χώρα μας. 

Επικαλέστηκε δεδομένα από την τελευταία έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, βάσει των οποίων το συνολικό κόστος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεπεία της διαφθοράς  υπολογίζεται στα €820 με €990 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ποσό που μεταφράζεται σε ένα ποσοστό 4,9% μέχρι  6,3% του ΑΕΠ της ΕΕ. 

Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή:
•    Στην Κύπρο, το ποσοστό της ζημιάς επί του ΑΕΠ, συνεπεία της διαφθοράς, κυμαίνεται  μεταξύ  5,8% και 9,2% 
•    Το αντίστοιχο ποσοστό σε Ελλάδα και Ιταλία υπολογίζεται από 12,6% μέχρι 17,8%
•    Στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία τα αντίστοιχα ποσοστά ξεκινούν από το 14% και φθάνουν μέχρι το 22% του ΑΕΠ των συγκεκριμένων χωρών

«Οι αριθμοί αυτοί είναι εκπληκτικοί και αντικατοπτρίζουν το εύρος της διαφθοράς», τόνισε ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης,  επισημαίνοντας ότι ουδεμία χώρα στον κόσμο δεν είναι εντελώς καθαρή από διαφθορά. «Από την τελευταία εξαμηνιαία έκθεση των Ελεγκτών της ΕΕ διαφαίνεται ότι τράπεζες, θεσμοί, κυβερνήσεις, δημόσια διοίκηση, ανεξάρτητοι οργασμοί ,κατασκευαστικές εταιρείες και γενικότερα δημόσιος και ιδιωτικός τομέας έχουν εμπλακεί σε διαφθορά», υπογράμμισε ο κ. Μιχαηλίδης.  Εξάλλου, πρόσθεσε, περισσότεροι από το 1/3 των ελεγχόμενων, δήλωσαν ότι βίωσαν οικονομικό έγκλημα τους τελευταίους 12 μήνες. 

Πλήγμα στις  οικονομίες των κρατών
Ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρθηκε στις δυσμενείς για τα κράτη συνέπειες της διαφθοράς. «Οι συνέπειες είναι σοβαρότατες: κοινωνικές, ψυχολογικές αλλά και οικονομικές. Υποσκάπτουν την αξιοπιστία των κυβερνήσεων και της δομής των κρατών, αλλοιώνουν της εικόνα τους στον πολίτη και μειώνουν την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης», υπογράμμισε ο κ. Μιχαηλίδης. 

Καίριο είναι το πλήγμα της διαφθοράς και ίδιες στις οικονομίες των κρατών. Σύμφωνα με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, η ζημιά επί του  ΑΕΠ της ΕΕ, σχετίζεται μεταξύ άλλων με απώλεια εξωτερικού συναλλάγματος, μη είσπραξη φόρων κ.α.. «Όλο αυτό έχει άμεσες συνέπειες στην αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών και οδηγεί σε μειωμένη παραγωγικότητα. Πλήττεται δυσμενώς η οικονομική απόδοση, επηρεάζεται αρνητικά ο ανταγωνισμός και αποδυναμώνονται οι μηχανισμοί της αγοράς», υπογράμμισε ο Γενικός Ελεγκτής. Η διαφθορά, συμπλήρωσε, πλήττει την οικονομική απόδοση και επηρεάζει τον όγκο, το εύρος και την ποιότητα των δαπανών του κράτους, όπως αναφέρεται και στην έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου αναφορικά με τα θέματα διαφθοράς.

«Χρειάζονται μέτρα άμεσα»
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης τόνισε ότι η Κύπρος πρέπει να ενεργήσει τάχιστα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός συστήματος, το οποίο θα ανιχνεύει έγκαιρα οποιαδήποτε εν δυνάμει κρούσματα διαφθοράς και απάτης, και θα τα παρεμποδίζει να εξελιχθούν. «Δυστυχώς», σημείωσε, «έχουμε μια σχετική ανεπάρκεια σε αυτό το θέμα. Το Υπουργείο δικαιοσύνης ανέλαβε το ρόλο να σχεδιάσει την εθνική στρατηγική κατά της διαφθοράς, για να προλάβει τέτοια φαινόμενα στο μέλλον».   

Η πρόληψη της απάτης, επισήμανε ο Γενικός Ελεγκτής, θα πρέπει να εστιάζει στους τρεις παράγοντες, οι οποίοι αποτελούν και τις βασικές αιτίες της διαφθοράς:
•    Το κίνητρο για απάτη
•    Η ευκαιρία για απάτη
•    Η εκλογίκευση της απάτης, παράγοντας ο οποίος περιγράφεται ως η εντύπωση που έχουν κάποιοι ότι τυγχάνουν δυσμενούς διαχείρισης και πρέπει να λειτουργήσουν εκδικητικά, δρώντας παράνομα. 

Δυστυχώς, συμπλήρωσε ο κ. Μιχαηλίδης, η οικονομική κρίση αποτελεί τροχοπέδη στην πάταξη του φαινομένου, καθώς ενισχύει τους τρεις προαναφερόμενους παράγοντες. Τέτοιες περιόδους παρατηρείται συσσώρευση των αναγκών των πολιτών, οι οποίοι αισθάνονται ότι τυγχάνουν δυσμενούς μεταχείρισης, λόγω μείωσης των εισοδημάτων τους και αύξησης των φορολογικών τους υποχρεώσεων.

Την ίδια ώρα, οι κυβερνήσεις αδυνατούν να βρουν κονδύλια για τη διενέργεια απαραίτητων ερευνών για εκ των προτέρων ανίχνευση και καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων. Δυστυχώς, κατέληξε ο Γενικός Ελεγκτής, δεν διαθέτουν ούτε καν επίσημους μηχανισμούς ανίχνευσης της διαφθοράς.