Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες

Σύμφωνα με το Νομπελίστα Καθηγητή στα Πανεπιστήμια Columbia και Manchester Joseph E. Stiglitz, οι νέες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν την κινητήριο δύναμη της ανάπτυξης, την πηγή δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Όμως οι επιχειρήσεις για να προσλάβουν πρέπει να υπάρχει αρκετή ζήτηση για τα προϊόντα τους. Η μειωμένη ζήτηση –η λιτότητα– αποθαρρύνει τις επενδύσεις και τις προσλήψεις. Σε περίοδο ύφεσης η εστίαση πρέπει να είναι στις θέσεις εργασίας και στην αύξηση των εισοδημάτων. Όταν αυξάνεται η ζήτηση αυξάνεται και η απασχόληση. Ανάπτυξη σημαίνει μεγέθυνση της οικονομίας, δημιουργία νέας αξίας. 

Στο νέο περιβάλλον των πολλαπλών προκλήσεων, το βασικό ζητούμενο για τους οργανισμούς είναι: α)Η δημιουργία κοινής αξίας, β)η επίτευξη του μεγαλύτερου αντίκτυπου με το λιγότερο κόστος και γ)ο εντοπισμός των πιο αποτελεσματικών λύσεων. Διεθνείς έρευνες καταδεικνύουν ότι επιχειρήσεις με κοινωνικό σκοπό είναι πιο κερδοφόρες από εκείνες που επιδιώκουν μόνο το κέρδος. Η κοινή αξία συνδέει την πρόοδο της κοινωνίας με την επιχειρηματικότητα και μεγαλώνει τη συνολική δεξαμενή της οικονομικής και κοινωνικής αξίας. Η κοινή αξία επιτυγχάνει την ισορροπία μεταξύ των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης: περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική. Η έννοια της κοινής αξίας ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες των τοπικών κοινωνιών όπου λειτουργούν οι επιχειρήσεις αυτές.

Στη δίνη της οικονομικής κρίσης ένας νέος ρόλος αναδύεται για τις τοπικές κοινωνίες να κινητοποιήσουν τις εσωτερικές τους δυνάμεις,  μετατρέποντας τους κινδύνους σε ευκαιρίες. Η εγγύτητα των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την κοινωνία των πολιτών διευκολύνει την αναγνώριση των προκλήσεων και ευκαιριών, συνδέει όλους τους εταίρους της καινοτομίας και ενισχύει το τοπικό σύμπλεγμα συνεργασιών (clusters).

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται επιγραμματικά ένα καινοτόμο σχέδιο το οποίο μπορεί να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και να οδηγήσει στη δημιουργία νέας αξίας: νέα προϊόντα και υπηρεσίες, νέες αγορές, νέες βιομηχανίες και νέες θέσεις εργασίας. Μέσα από το εν λόγω πρόγραμμα οι Τοπικές Αρχές μπορούν να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα δομικά χαρακτηριστικά και τις κρίσιμες σχέσεις τους ώστε να καταστούν περιφερειακοί πόλοι βιώσιμης ανάπτυξης.  

Το νέο σχέδιο «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες» συνδέει την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με την τόνωση της απασχόλησης και τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων (όπως νεολαία, εργαζόμενες μητέρες, ηλικιωμένοι). Θα παρέχονται ισχυρά κίνητρα σε νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούν κοινή αξία/αμοιβαίο όφελος και νέες, πρόσθετες θέσεις εργασίας. 

Συγκεκριμένα, στις επιχειρήσεις που θα μετέχουν στο σχέδιο «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες» θα παρέχονται οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις όπως: 

1.Απαλλαγή από το τέλος σκυβάλων, το τέλος επαγγελματικής άδειας και το τέλος άδειας επαγγελματικού υποστατικού για περίοδο δύο χρόνων και επιπρόσθετα οι νέες επιχειρήσεις θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση εξαγοράς χώρων στάθμευσης. 

2.Δωρεάν παραχώρηση των δημοτικών και κοινοτικών εκθεσιακών χώρων και αιθουσών εκδηλώσεων σε επιχειρήσεις και σε ιδιώτες π.χ. καλλιτέχνες–δημιουργούς. 

3.Προβολή των εταιρειών και των προϊόντων τους εντελώς δωρεάν στα διάφορα σημεία υπαίθριας διαφήμισης που διαθέτουν οι δήμοι και οι κοινότητες ή σε πρόσθετα σημεία που θα δημιουργηθούν για το σκοπό αυτό. Θα αξιοποιούνται μόνο σημεία διαφήμισης για τα οποία δεν θα υπάρχει ζήτηση για τη συγκεκριμένη περίοδο ώστε να μην υπάρχει απώλεια εσόδων για τις Τοπικές Αρχές από άλλες καμπάνιες. Η αξία της διαφημίσεων που θα επιχορηγούνται θα αντιστοιχεί με το 100% των μισθών των ανέργων που θα προσλαμβάνονται από τις επιχειρήσεις για περίοδο ενός έτους. 

Οι υπαίθριες διαφημίσεις που θα επιχορηγούνται από τους δήμους και τις κοινότητες θα οδηγήσουν σε αύξηση της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης αφού κατά κανόνα η υπαίθρια διαφήμιση συμπληρώνεται και ενισχύεται με καμπάνιες σε ραδιοτηλεοπτικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης. Η διαφήμιση ενθαρρύνει την κατανάλωση ενώ η απασχόληση αυξάνει τη ζήτηση. Το σχέδιο «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες» συνδέει άμεσα τη διαφήμιση με τη δημιουργία νέων, πρόσθετων θέσεων εργασίας. Οι πραγματικοί δημιουργοί θέσεων εργασίας είναι οι καταναλωτές. Η αύξηση της κατανάλωσης οδηγεί σε ανάπτυξη. 

Εισηγούμαι όπως οι Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων διεξάγουν διαγωνισμό ο οποίος να απευθύνεται σε γραφίστες και εικαστικούς για τη δημιουργία λογότυπου για το σχέδιο «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες». Το λογότυπο που θα επιλεγεί θα αποτελέσει το σήμα κατατεθέν (branding) του εν λόγω προγράμματος για χρήση τόσο από τις Τοπικές Αρχές όσο και από τις επιχειρήσεις που θα μετέχουν στο εν λόγω πρόγραμμα με στόχο την επίτευξη συνεργιών.

Η καθολική εφαρμογή του σχεδίου «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες»  σε επίπεδο δήμων και συμπλεγμάτων κοινοτήτων μπορεί να:

1.Δημιουργήσει κοινή αξία και να αποφέρει απτά αποτελέσματα εδώ και τώρα, χωρίς οποιαδήποτε κρατική χρηματοδότηση και με μηδενικό κόστος για τις Τοπικές Αρχές.

2.Πυροδοτήσει μια έκρηξη της κυπριακής οικονομίας μέσα από τη διάχυση των καινοτομικών αποτελεσμάτων και τη μεταφορά και πολλαπλασιασμό της κοινής αξίας με τρόπο που να επωφελούνται όλοι οι πολίτες.

Οι δήμοι θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν Γραφεία Επιχειρηματικότητας –με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων– στα πρότυπα των παγκοσμίου φήμης κέντρων έρευνας & καινοτομίας Startup City Βερολίνου, MindLab Δανίας και NESTA Ηνωμένου Βασιλείου με στόχο την: 1.Ενίσχυση του «επιχειρείν» και του τοπικού start-up οικοσυστήματος. 2.Προώθηση του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα. 3.Ανάπτυξη νέων λύσεων σε κοινωνικά προβλήματα. 

Το πρόγραμμα «Τοπικές Δημιουργικές Οικονομίες» έχει πρόσφατα παρουσιαστεί στο Δήμο Στροβόλου με στόχο την πιλοτική εφαρμογή του. Το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την άμεση επικοινωνία με κάθε δημότη, τη διευκόλυνση του «επιχειρείν» και γενικότερα τη μεταμόρφωση του Δήμου Στροβόλου σε μια «ευφυή» ψηφιακή πόλη.