Γυρίζουμε την πλάτη σε χρηματοδοτήσεις

Διαμαρτυρόμαστε συχνά για την αντιμετώπιση που η Κύπρος έτυχε από τους Ευρωπαίους εταίρους όταν βρέθηκε σε δύσκολη οικονομικά θέση, ενώ δεν ενημερωνόμαστε για τις ευκαιρίες που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση βιώσιμων αναπτυξιακών έργων. Παραπονιόμαστε για το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επενδύσεις για έργα υψηλού ρίσκου στην Κύπρο, την ώρα που αφήνουμε ευκαιρίες χρηματοδότησης έργων με υψηλό ρίσκο με χαμηλό επιτόκιο, να πάνε χαμένες. 

Τρανό παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), το γνωστό σε όλους επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ το οποίο πρόσφατα επεκτάθηκε μέχρι το 2020 και το κονδύλι ανέρχεται στα €630 δισ. Το εν λόγω σχέδιο στοχεύει στην μη επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών, αλλά την τροχοδρόμηση αναπτυξιακών έργων μέσω ιδιωτικών επενδύσεων, ακόμη και με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών. Από τα 28 κράτη- μέλη μόνο η Κύπρος δεν αποτάθηκε για να επωφεληθεί του εν λόγω ευρωπαϊκού προγράμματος χρηματοδότησης. Ακόμη και η Μάλτα, μικρότερη από την Κύπρο σε γεωγραφικό και πληθυσμιακό μέγεθος, κατάφερε να λάβει χρηματοδότηση με χαμηλό κόστος για καινοτόμες ΜΜΕ διαμέσου της μαλτέζικης τράπεζας APS Bank Ltd.

Τι είναι το επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ
Το ΕΤΣΕ βρίσκεται από το 2015 στο επίκεντρο του «Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη», το οποίο αποσκοπεί στην τόνωση της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. 

Κύριοι στόχοι:
-    να εξασφαλίσει στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) μεγαλύτερη ικανότητα ανάληψης κινδύνων για τις επενδυτικές πράξεις της
-    να καλύψει τα κενά της αγοράς και να αντιμετωπίσει καταστάσεις όπου η επενδυτική δραστηριότητα είναι εξαιρετικά χαμηλή
-    να συμβάλει στη δημιουργία πρόσθετων επενδύσεων της τάξεως των €630 δισ. σε μία πενταετία (καθώς πρόσφατα έχει διπλασιαστεί το χρηματικό ποσό που θα διατεθεί και η χρονική διάρκεια του προγράμματος).

Το ΕΤΣΕ επικεντρώνεται σε ευρύ φάσμα τομέων, όπως:
-    ανάπτυξη υποδομών
-    έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία  
-    επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, την υγεία την τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών
-    ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα

Περίπου το ένα τέταρτο του ταμείου διοχετεύεται αποκλειστικά σε έργα στήριξης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), καθώς και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης. 

Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια επιλογής των έργων, τα επιλέξιμα σχέδια πρέπει: 
-    να είναι βιώσιμα από οικονομική και τεχνική άποψη
-    να στηρίζουν τους στόχους της ΕΕ
-    να λειτουργούν ως μοχλός για άλλες πηγές χρηματοδότησης  
-    να είναι έργα που χρειάζονται στήριξη από το ΕΤΣΕ και δεν μπορούν να υλοποιηθούν μόνο χάρη στα υφιστάμενα μέσα της ΕΕ και της ΕΤΕπ

Μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ΕΤΣΕ, οδήγησε σε επενδύσεις €116 δισ., ενώ με βάση τα στοιχεία της Κομισιόν πέραν των 200 χιλιάδων νεοσύστατων μικρών επιχειρήσεων έχουν λάβει δανειοδότηση επωφελούμενοι του προγράμματος Γιουνκερ. Παράλληλα, με τη χρηματοδότηση έργων στην ΕΕ έχουν δημιουργηθεί πέραν των 100 χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.

Συμβουλευτικές υπηρεσίες στους ενδιαφερόμενους
Αρκετοί μπορεί να προτάξουν τη δικαιολογία της πολυπλοκότητα της διαδικασίας υποβολής αίτησης για συμμετοχή στο επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ, ακόμη και την ελλιπή ενημέρωση γύρω από τον ΕΤΣΕ. Ωστόσο, η Κομισιόν θέλοντας να διευκολύνει τη διαδικασία συμμετοχής έχει δημιουργήσει συμβουλευτικό όργανο με την επωνυμία «Ευρωπαϊκός Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών και Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων». 

Ο κόμβος και η πύλη δημιουργήθηκαν με σκοπό:
- την ενίσχυση της υφιστάμενης τεχνικής συνδρομής προς τους επενδυτές και τους φορείς υλοποίησης έργων
- την παροχή πρόσθετων συμβουλευτικών υπηρεσιών
- την ενίσχυση της προβολής των επενδυτικών έργων ανά την ΕΕ
Συγκεκριμένα, ο κόμβος λειτουργεί ως «υπηρεσία μίας στάσης» για επενδυτές ή φορείς υλοποίησης έργων που αναζητούν συμβουλές σχετικά με επενδυτικά έργα και τη χρηματοδότησή τους.

Στις υπηρεσίες που παρέχει το κέντρο περιλαμβάνονται:
-    η παροχή τεχνικής συνδρομής στις αρχές και τους φορείς υλοποίησης έργων 
-    η υποστήριξη των φορέων υλοποίησης έργων στη διαμόρφωση των έργων τους, προκειμένου να πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας σύμφωνα με τον κανονισμό ΕΤΣΕ
-    η παροχή βοήθειας ώστε να καταστεί η στήριξη από το ΕΤΣΕ διαθέσιμη ανά την ΕΕ μέσα από την αξιοποίηση τοπικών γνώσεων
-    η λειτουργία ως πλατφόρμα ανταλλαγών μεταξύ ομοτίμων και κοινοποίησης γνώσεων περί ανάπτυξης έργων.

Έργα που έλαβαν χρηματοδότηση
Μερικά παραδείγματα έργων που έλαβαν χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου Γιούνκερ είναι τα εξής:

Η Creta Farms SA αποτέλεσε την πρώτη ελληνική εταιρεία που υπέγραψε συμφωνία ύψους €15 εκατ. με την ΕΤΕπ με στόχο την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας της εταιρείας πέρα από τις 17 κατοχυρωμένες πατέντες της. 

Η CIBANK JSC υπέγραψε συμφωνία με την ΕΤΕπ ώστε η πρώτη να δανειοδοτήσει με ευνοϊκούς όρους σε καινοτόμες ΜΜΕ σε Βουλγαρία και Σλοβακία για τα επόμενα δύο χρόνια. Το ύψος της συνολικής δανειοδότησης αναμένεται να αγγίξει τα €65 εκατ.

Η ΕΤΕπ υπέγραψε συμφωνία με τράπεζες της Πορτογαλίας για παροχή χρηματοδότησης ύψους €300 εκατ. σε νεοφυείες επιχειρήσεις, σε επιχειρήσεις για απασχόληση νέων ή μακροχρόνια ανέργων και αυτοεργοδοτούμενες επιχειρήσεις.

Η Κύπρος η μόνη χώρα που δεν έλαβε χρηματοδότηση
Τα πιο πάνω αποτελούν μόνο μερικά παραδείγματα από τα έργα που έλαβαν χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ. Η Κύπρος αποτελεί την μόνη χώρα μέλος που δεν έχει λάβει ούτε σεντ και δεν θα πρέπει να κατηγορείται η ΕΕ γι αυτό. Δεν έχουμε κινητοποιηθεί για να λάβουμε χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους ώστε να τονωθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις στην Κύπρο, να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να δοθεί ώθηση στην έρευνα και την καινοτομία.

Ευθύνη φέρουν τόσο κυβερνητικοί όσο και ιδιωτικοί φορείς που δεν άδραξαν της ευκαιρίας, να δημιουργηθούν επενδυτικές πλατφόρμες, να δημιουργηθεί κρατικό όργανο ενημέρωσης στο κοινό, οι εργοδοτικές οργανώσεις δεν κάλεσαν τις εταιρείες να ενωθούν και να αποταθούν με κοινά έργα για χρηματοδότηση. Ακόμη το εν λόγω επενδυτικό σχέδιο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για άντληση κεφαλαίων από τα τραπεζικά ιδρύματα για χρηματοδότηση ΜΜΕ επιχειρήσεων. 

Παράλληλα, ξένοι επενδυτές θα μπορούσαν να προσελκυστούν να επενδύσουν σε ερευνητικά προγράμματα και αναπτυξιακά έργα και να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ, καθώς βασική προϋπόθεση για εξασφάλιση χρηματοδότησης αποτελεί η ιδιωτική συμμετοχή στο έργο και το ύψος του προγράμματος να υπερβαίνει τα €10 εκατ. 

Δυστυχώς δεν έχουμε κινητοποιηθεί αρκετά και αρκούμαστε στα εύκολα, στα έτοιμα και την άσκηση κριτικής.