Ο ρόλος Κύπρου-Αιγύπτου, εταιρειών και γεωλογικού μοντέλου

Την ώρα που το κοίτασμα που έχει εντοπίσει η ΕΝΙ στην αιγυπτιακή ΑΟΖ αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη, επηρεάζει τις τιμές στις διεθνείς αγορές και ενισχύει τον ρόλο της περιοχής στις ενεργειακές εξελίξεις, η Κύπρος δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από το συγκεκριμένο κάδρο αλλαγών και νέων σχεδιασμών.

Η σημασία της ανακάλυψης της ΕΝΙ έχει τύχει διττής ανάλυσης. Αφενός θετικής σε σχέση με την Κύπρο και αφετέρου αρνητική αναφορικά με τα σαφώς μικρότερα κοιτάσματα που έχουν εντοπιστεί στην κυπριακή ΑΟΖ και την εμπορευσιμότητά τους.

Νέα δεδομένα λόγω γεωλογικού μοντέλου  
Ειδικοί σε θέματα ενέργειας τόσο από το υπουργείο Ενέργειας, όσο και εκτός κρατικής μηχανής, αναφέρονται σε τεράστιας σημασίας ανακάλυψη, η οποία αποδίδεται σε εφαρμογή συγκεκριμένου γεωλογικού μοντέλου. Το γεωλογικό μοντέλο κάθε εταιρείας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία μιας περιοχής, για την οποία υπάρχουν ενδείξεις για υδρογονάνθρακες, κυρίως μέσω των τρισδιάστατων επισκοπήσεων. Η ποσότητα του κοιτάσματος, η ποιότητα των υδρογονανθράκων, η δυνατότητα άντλησης καθώς και ειδικότερα θέματα όπως οι χώροι στους οποίους υπάρχουν εγκλωβισμένες ποσότητες υδρογονανθράκων ή η ιστορική ροή τους σε μια περιοχή αποτελούν «συστατικά επιτυχίας» για τη συνταγή που ονομάζεται γεωλογικό μοντέλο.

Η σημαντικότητα της ανακάλυψης σε σχέση με την Κύπρο άπτεται παραγόντων μορφολογίας του εδάφους στις υποθαλάσσιες περιοχές της αιγυπτιακής ΑΟΖ, οι οποίες γειτνιάζουν με την κυπριακή. Το βάθος και η μορφολογία του εδάφους στην υποθαλάσσια περιοχή του όρους Ερατοσθένης, είναι πλησίον της περιοχής έρευνας της ΕΝΙ.

Παρόλα αυτά, για τα οικόπεδα 10 και 11 της κυπριακής ΑΟΖ δικαιώματα ερευνών έχει η γαλλική Total, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει καταλήξει σε έρευνες με θετικά αποτελέσματα στην περιοχή. Σε ένα τέτοιο σημείο αποκτά σημαντικό ρόλο το γεωλογικό μοντέλο, το οποίο διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία λόγω των ατόμων που στελεχώνουν την κάθε επιχείρηση, της θεωρίας που ακολουθούν και της τεχνολογίας που διαθέτουν. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις εταιρείες αγοράζουν δεδομένα από άλλη εταιρεία, η οποία σε συγκεκριμένη περιοχή έχει καταγράψει θετικά αποτελέσματα. Σε διαφορετική περίπτωση οι εταιρείες εγκαταλείπουν μια περιοχή, αφήνοντας το «πεδίο ελεύθερο» για τους ανταγωνιστές.

Παρόμοια περίπτωση μπορεί να χαρακτηριστεί η κυπριακή ΑΟΖ και οι εξελίξεις των επόμενων ετών θα δείξουν ποιο –τελικά- σενάριο θα εφαρμοστεί. Υπενθυμίζεται ότι στην περιοχή, όπου η ΕΝΙ ανακάλυψε τη μεγάλη ποσότητα φυσικού αερίου, άλλη εταιρεία για πέντε χρόνια απέτυχε να εντοπίσει ικανοποιητικές ποσότητες.

Μόνιμη ανάγκη το  φυσικό αέριο
Παράλληλα, μεγάλη συζήτηση γίνεται αναφορικά με το εάν το σαφώς μικρότερο κοίτασμα «Αφροδίτη» μπορεί τελικά να φτάσει στις αγορές, με πρώτο σταθμό την Αίγυπτο. Ο σημερινός σχεδιασμός υπαγορεύει κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από την κυπριακή ΑΟΖ προς την Αίγυπτο, όπου λειτουργούν δύο τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου.

Στη γείτονα χώρα οι ενεργειακοί πόροι ακολουθούν πορεία προς τρεις βασικές κατευθύνσεις:
1. Εσωτερικές ανάγκες για την αγορά της Αιγύπτου
2. Βιομηχανικές ανάγκες, αφού στη χώρα υπάρχουν βαριές βιομηχανίες, όπως για παράδειγμα επεξεργασίας μεταλλευμάτων
3. Υγροποίηση και πώληση σε τρίτες χώρες, μέσω των δύο τερματικών που λειτουργούν στη γείτονα χώρα

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει συμφωνία Κύπρου-Αιγύπτου για πώληση φυσικού αερίου, προκειμένου να καλυφθούν οι εσωτερικές ανάγκες του γειτονικού κράτους. Η καταρχήν συμφωνία αφορά τη μεταφορά φυσικού αερίου στη χώρα και πιο συγκεκριμένα στα τερματικά υγροποίησης. Ο τελικός προορισμός του κυπριακού φυσικού αερίου θα είναι αποτέλεσμα επαφών Κύπρου-Αιγύπτου αλλά και της Noble με άλλες εταιρείες σε άλλες αγορές. Μάλιστα, προκειμένου να ξεκαθαρίσουν πολλά από τα ερωτηματικά που εγείρονται λόγω των εξελίξεων, ο Γιώργος Λακκοτρύπης πέραν των τακτικών, τηλεφωνικών συζητήσεών τους, εντός της ερχόμενης εβδομάδας θα κουβεντιάσουν σε κατ' ιδίαν συνάντηση που θα έχουν ήδη προγραμματίσει.

Η ενεργειακή «γειτονιά» της Κύπρου
Την ίδια ώρα τα γεωλογικά δεδομένα στην περιοχή είναι δυσμενή για τις εταιρείες, αφού το βάθος σε συνδυασμό με τα πετρώματα του βυθού στη Μεσόγειο αποτελούν τις μεγάλες προκλήσεις για εντοπισμό και αξιοποίηση κοιτασμάτων.

Ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά για την περιοχή δίνουν την εικόνα αναφορικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες. Το βάθος του βυθού στην περιοχή μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου φτάνει ακόμη και τα 3,000 μέτρα.

Μάλιστα, το μεγάλο βάθος σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα ανώμαλη μορφολογία του υποθαλάσσιου εδάφους της Μεσογείου καθιστούν δύσκολο το έργο της εξόρυξης αλλά και τη διασύνδεση χωρών μέσω αγωγών.

Την ίδια ώρα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και ορισμένα δεδομένα που αφορούν στην ΑΟΖ της Κύπρου, η οποία ουσιαστικά προσφέρει την ευκαιρία για έρευνες σε δύο μεγάλες λεκάνες ιζημάτων ή παρομοιάζοντας με τη χερσαία γεωλογία γύρω μας, παρόμοιες των κοιλάδων. Οι δυο μεγάλες λεκάνες είναι αφενός της Λεβαντίνης, την οποία η Κύπρος μοιράζεται με το Ισραήλ και αφετέρου η λεκάνη του Ηρόδοτου, δυτικά του υποθαλάσσιου βουνού Ερατοσθένης. Η εν λόγω περιοχή εκτείνεται μέχρι το πεδίο ερευνών της ΕΝΙ στην αιγυπτιακή ΑΟΖ.