Σχέσεις «αγάπης και μίσους» με τη Ryanair

Ήταν καλοκαίρι του 2010 όταν η ιρλανδική αεροπορική εταιρεία Ryanair άρχισε πτήσεις από και προς την Κύπρο, βάζοντας έτσι το πρώτο λιθαράκι στη σχέση που άρχιζε να κτίζει στη χώρα. Μια σχέση με πολλές υποσχέσεις, εντάσεις, προτάσεις και απόρριψής τους και εσχάτως βαριές κουβέντες εκατέρωθεν των πλευρών.

Η κάθοδος και τα αισιόδοξα μηνύματα
Η εταιρεία χαμηλού κόστους, η οποία κατατάσσεται πρώτη στην Ευρώπη στην κατηγορία της, άρχισε πτήσεις από και προς την Κύπρο το 2010, ωστόσο, το μεγάλο βήμα έγινε δύο χρόνια αργότερα όταν και κατέστησε την Πάφο ως μία από τις 50 βάσεις της στην Ευρώπη. Μάλιστα, τότε υποσχέθηκε ότι θα μπορούσε να μεταφέρει κάπου 600 χιλιάδες επιβάτες σε ετήσια βάση, ενώ σε δημοσιογραφική διάσκεψη έγινε λόγος για πλάνο μεταφοράς επιβατών της τάξης των 750 χιλιάδων.

Παρόλα αυτά, η εταιρεία ουδέποτε έφτασε τους στόχους που υποσχέθηκε στην Κύπρο, αν και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εταιρείες για τα κυπριακά αεροδρόμια μεταφέροντας περίπου 400 χιλιάδες επιβάτες ετησίως. Σημειώνεται, πάντως, ότι ιδιαίτερα θετικά υποδέχτηκαν τις εξαγγελίες της εταιρείας φορείς της Πάφου αλλά και η διαχειρίστρια εταιρεία των κυπριακών αεροδρομίων, Hermes Airports.

Πλάνο περιφερειακής ανάπτυξης
Περί τα μέσα του 2014 η εταιρεία κατέθεσε πρόταση σε Υπουργεία αλλά και τον ΚΟΤ μέσω της οποίας ζητούσε ιδιαίτερα χαμηλές χρεώσεις για κάθε άτομο και κάθε αεροσκάφος που θα έφτανε στην Κύπρο, προκειμένου να καταστήσει τη χώρα περιφερειακό κέντρο αεροπορικών μεταφορών. Πιο ειδικά αναφέρεται ότι το πλάνο της εταιρείας έκανε λόγο για μεταφορά κάπου 3 εκατ. επιβατών μέσω Κύπρου, με την προϋπόθεση ότι η εταιρεία θα λάμβανε τις χρεώσεις που η ίδια ζητούσε. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι το επιβατικό κοινό θα αποτελείτο κυρίως από άτομα που θα χρησιμοποιούσαν την Κύπρο ως ενδιάμεσο σταθμό (transit).

Αφού το Υπουργείο Οικονομικών σε συνεννόηση με τα Υπουργεία Ενέργειας και Μεταφορών εξέτασαν την πρόταση την έκριναν ως ασύμφορη για την Κύπρο. Οι λόγοι ήταν τόσο οικονομικοί όσο και τεχνικοί, οι οποίοι αφορούσαν κυρίως τη μεγάλη εξάρτηση σε μία μόνο εταιρεία για μεγάλο όγκο επιβατών.

Στελέχη της εταιρείας έκριναν τότε ότι η Κύπρος γύριζε την πλάτη σε μια μεγάλη προσφορά, ωστόσο, το θέμα δεν πήρε μεγάλη έκταση αφού οι Κυπριακές Αερογραμμές οδηγούνταν σε λουκέτο, κατάσταση η οποία επίσης απασχολούσε τη Ryanair τόσο άμεσα, αφού κατέθεσαν πρότασης εξαγοράς της, όσο και έμμεσα αφού το λουκέτο θα άλλαζε τον χάρτη των αερομεταφορών της χώρας, όπως και έγινε.

Η πρόταση για τις Κυπριακές
Η ιρλανδική εταιρεία ήταν ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους που κατέθεσαν πρόταση για εξαγορά των Κυπριακών Αερογραμμών, επιδιώκοντας –κυρίως- να εξασφαλίσει τις διακρατικές συμφωνίες που η Κύπρος διατηρούσε με άλλες χώρες και έδιναν το δικαίωμα στις Κ.Α. να πετούν στη Ρωσία, στη Μέση Ανατολή και σε άλλα κράτη εκτός ΕΕ.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αξιολόγησης των προτάσεων στελέχη της εταιρείας, ακόμη και ο CEO της Rynair Michael O’Leary, προέβησαν σε διττές δηλώσεις. Αφενός τονιζόταν ότι είχαν ως στόχο την εξαγορά των Κ.Α. και αφετέρου ότι η εταιρεία είχε πολλά οικονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα, μεγάλα χρέη και ανάγκη δραστικών αλλαγών προκειμένου να καθίσταντο βιώσιμες.

Τελικώς, η κυβέρνηση δεν κατέληξε σε συμφωνία με τους ενδιαφερόμενους αγοραστές των Κυπριακών, η εταιρεία έβαλε λουκέτο και αερογραμμές με παρουσία στη χώρα αποκόμισαν πλεονέκτημα από το κλείσιμο των Κ.Α. Οι πιο αξιοπρόσεκτες κινήσεις έγιναν από τις εταιρείες Aegean και Blue Air. H Ryanair διατήρησε τις τακτικές πτήσεις από την Πάφο προς ευρωπαϊκούς προορισμούς.

Οι Βρυξέλλες και η επιχορήγηση της σύνδεσης
Τελευταία εξέλιξη σε σχέση με τη γεμάτη «αναταραχές» σχέση Κύπρου και Ryanair αποτέλεσε το δρομολόγιο σύνδεσης της χώρας με τις Βρυξέλλες, το οποίο έμεινε κενό μετά το λουκέτο των Κ.Α. Η κυβέρνηση προχώρησε σε προκήρυξη διαγωνισμού εκδήλωσης ενδιαφέροντος προκειμένου να καλύψει το κενό μετάβασης προς τις Βρυξέλλες, μέσω σχεδίου επιδότησης του εν λόγω δρομολογίου.

Η Ryanair θέλοντας να αποδείξει, όπως θεωρεί, ότι η Κύπρος στερείται σχεδιασμού και πως δεν αξιολογεί ορθά τις προτάσεις που μέχρι στιγμής έχει καταθέσει προς αυτήν, προχώρησε σε εξαγγελία δύο εβδομαδιαίων πτήσεων προς τη βελγική πρωτεύουσα. Με αυτή την κίνηση η Κύπρος αποκτά, από τον ερχόμενο Ιανουάριο, αεροπορική σύνδεση με τις Βρυξέλλες, ενώ η Ryanair σημειώνει ότι με τις νέες πτήσεις της εξοικονομεί 3 εκατ. ευρώ που θα δίνονταν με τη μορφή επιδότησης στην εταιρεία που θα κέρδιζε τον διαγωνισμό της κυβέρνησης.

Βαριές κουβέντες
Μάλιστα, στη δημοσιογραφική διάσκεψη για τα νέα δρομολόγια ο εμπορικός διευθυντής της εταιρείας, David O’Brien, ήταν ιδιαίτερα δηκτικός για τους χειρισμούς της κυβέρνησης για όλα τα προαναφερθέντα ζητήματα και προτάσεις που κατέθεσε προς την κυπριακή πλευρά. Μάλιστα, ακόμη και μετά το πέρας της διάσκεψης ήταν ομιλητικότατος και ιδιαίτερα πρόθυμος να εξηγήσει σε κάθε δημοσιογράφο τις θέσεις της Ryanair.

Σε συνομιλία του κ. O’Brien με δημοσιογράφους τόνισε μεταξύ άλλων: «Η Κύπρος είναι μια όμορφη χώρα, με καλό κλίμα και όμορφες παραλίες. Ωστόσο, είναι μακριά από την κεντρική Ευρώπη. Για παράδειγμα, στους Πολωνούς αρέσει ιδιαίτερα ο ήλιος και η θάλασσα, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι η Μάλτα, η Ισπανία ή η Ελλάδα είναι πολύ πιο κοντά από την Κύπρο, άρα και το κόστος μας πολύ χαμηλότερο. Όλα παίζουν ρόλο στις αεροπορικές εργασίες και δυστυχώς βλέπω την Κύπρο να χάνει ευκαιρίες».

Μάλιστα, όταν ρωτήθηκε γιατί ήταν τόσο έντονος και επικριτικός έναντι της κυβέρνησης, ο κ. O’Brien σημειώσε ότι δεν είπε τίποτε περισσότερο από όσα έγιναν, δεν κατηγορεί κανέναν και απλώς παραθέτει τα γεγονότα.

Σχολιάζοντας τις τοποθετήσεις David O’ Brien, ο υπουργός Μεταφορών Μάριος Δημητριάδης, σημείωσε με νόημα: «Ξέρουμε όλοι πως λειτουργεί η Raynair και ποια είναι η πολιτική της», εννοώντας την επιθετική τακτική της στις αγορές, όπου δραστηριοποιείται αλλά και την ιδιαίτερα εξωστρεφή επικοινωνιακή πολιτική με καυστικές δηλώσεις υψηλόβαθμων στελεχών της εταιρείας.