Συνεργατισμός: Η διαχρονική εναλλακτική τραπεζική επιλογή

Η παρουσία του Συνεργατισμού στον πιστωτικό κλάδο της Κύπρου αποτελεί εδώ και πολλές δεκαετίες ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο τρόπο στην καθημερινή εξυπηρέτηση των αναγκών τόσο των ιδιωτών όσο και των επιχειρήσεων. Παρ' όλα αυτά, πολλές είναι οι επικριτικές φωνές, εντός και εκτός Κύπρου, οι οποίες το τελευταίο διάστημα επιδιώκουν να μεταλλάξουν τις βασικές αξίες και αρχές του Συνεργατισμού όπως είναι για παράδειγμα η αμεσότητα και απλότητα, αλλά και ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του. Έτσι, τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα (ΣΠΙ) διατρέχουν τον κίνδυνο να μετατραπούν σε καθαρά εμπορικές τράπεζες, τα οποία να έχουν ως μοναδικό στόχο το καθαρό οικονομικό όφελος.

Στο διεθνές συνέδριο του Συνεργατισμού «Coops for you, Βringing People Together» που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Λεμεσό, επισημάνθηκαν τα πολλά οφέλη που προσφέρει η παρουσία του συνεργατικού πιστωτικού τομέα, ειδικότερα στη γενικότερη βιωσιμότητα μιας δυναμικής, μικτής και εξωστρεφούς οικονομίας, όπως αυτή της Κύπρου. Μακριά από ιδεοληψίες και προσκολλήσεις στο παρελθόν, αλλά με βάση δεδομένα και έρευνες έγκριτων μελετητών και διεθνών οικονομικών φορέων, διαπιστώνεται ότι ο Συνεργατισμός που γεννήθηκε μέσα σε μία εποχή οικονομικής δυσπραγίας, κατάφερε να εξελιχθεί και να ωριμάσει σε ένα «οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό κίνημα» που πρωτίστως αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση της ευημερίας τόσο των μελών-πελατών του αλλά ταυτόχρονα και όλων των υπολοίπων συμμετεχόντων (π.χ. υπάλληλοι, τοπική κοινωνία, κυβέρνηση, κλπ).

Τα οφέλη της παρουσίας του συνεργατικού πιστωτικού τομέα στα εθνικά και χρηματοοικονομικά συστήματα σχολιάζονται σε πρόσφατη βιβλιογραφία, μέσα από έγκυρες εμπειρικές μελέτες.* Τα ΣΠΙ, δεδομένου του συντηρητικού τρόπου λειτουργίας τους αναφορικά με την ανάληψη ρίσκου, καθώς και του ιδιαίτερου επιχειρηματικού μοντέλου που εφαρμόζουν, τείνουν να έχουν πολύ μικρότερη διακύμανση της κερδοφορίας στη διάρκεια του χρόνου σε σχέση με αυτή που παρατηρείται για άλλα πιστωτικά ιδρύματα. Αυτό αποτελεί ένα ουσιαστικό εχέγγυο σταθερότητας απέναντι στην μεταβλητότητα της κερδοφορίας που μπορεί να παρουσιαστεί ειδικά σε περιόδους κρίσεων και είναι δυνατό να επηρεάσει δυσμενώς τη φερεγγυότητα ενός τραπεζικού οργανισμού και να οδηγήσει ακόμη και στο κλείσιμο του. Επιπλέον, διαπιστώνεται μέσα από τις εμπειρικές παρατηρήσεις πως η μεγαλύτερη διείσδυση των ΣΠΙ στην αγορά ενισχύει σημαντικά τη φερεγγυότητα ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος μιας οικονομίας.  Σημειώνεται επίσης ότι ο ρόλος τους αυτός ενισχύεται και τείνει να γίνει πολύ πιο σημαντικός κατά τη διάρκεια οικονομικών κρίσεων.

Τούτων δοθέντων, αποτελεί κατάπληξη η σφοδρότητα της πολεμικής που δέχεται το τελευταίο διάστημα ο Συνεργατισμός με εισηγήσεις και στρατηγικά σχέδια που σκοπό έχουν τη συρρίκνωση του και τη μετάλλαξη του σε μια εμπορική τράπεζα. Όπως επισήμανε στο διεθνές συνέδριο του Συνεργατισμού «Coops for you, Βringing People Together» ο Πρόεδρος της Επιτροπείας της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας, Νικόλας Χατζηγιάννης, το τσουνάμι του νέου ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου τείνει να μεταλλάξει το Συνεργατισμό της Κύπρου σε μια εμπορική τράπεζα, κάτι το οποίο είναι ασυμβίβαστο με το παραδοσιακό μοντέλο του και που στο τέλος αν επιβληθεί ίσως να μετατρέψει έναν οργανισμό που έχει τη δυναμική και προοπτική να συμβάλει στην οικονομική και κοινωνική ευημερία, σε μια κακή εμπορική τράπεζα με σοβαρότατες συνέπειες για τον τόπο μας.

Αξιολογώντας τις οικονομικές καταστάσεις του πρώτου εξαμήνου, ακόμα και σήμερα, σε μια περίοδο έντονης απομόχλευσης των νοικοκυριών και μειωμένης ζήτησης για νέα δάνεια, ο Συνεργατισμός παραμένει οικονομικά βιώσιμος με καθαρά κέρδη σε ενοποιημένη βάση της τάξης των €46,7 εκατ. και δείκτη κύριων βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων στο 13,5%. Ένα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο αφορά τη χρηματοδότηση του Συνεργατισμού που βρίσκεται σε υγιή βάση με τον δείκτη δανείων μετά τις προβλέψεις προς καταθέσεις να ανέρχεται στο 77,6%, στοιχείο που καταδεικνύει πως ο Συνεργατισμός χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες του από τις καταθέσεις των χιλιάδων μελών και πελατών του, χωρίς οποιαδήποτε εξάρτηση από διατραπεζικό δανεισμό ή άλλες πράξεις και μηχανισμούς χρηματοδότησης που προσφέρει η Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα. Αυτά τα στοιχεία, ανάμεσα σε άλλα, μαζί επίσης και με το τεράστιο κοινωνικό και πολιτιστικό έργο που επιτελεί το Συνεργατικό Κίνημα (το οποίο σπάνια σχολιάζεται και εκτιμάται και είναι ταυτόχρονα πολύ δύσκολο να προσμετρηθεί ως προστιθέμενη αξία στις οικονομικές επιδόσεις), καταδεικνύουν την αναγκαιότητα όλων όσων πρέπει να γίνουν άμεσα που να θωρακίζουν το μοντέλο του Συνεργατισμού για να διασφαλιστεί η ισχυρή παρουσία του στο μέλλον.

Για περισσότερα από 100 χρόνια, οι πολίτες της Κύπρου απολαμβάνουν τις υπηρεσίες του Συνεργατικού Κινήματος, παρά τα όποια  λάθη του παρελθόντος και τις  πρόσκαιρες αντιξοότητες, δυσκολίες και χρονοτριβές  έχει προκαλέσει η λαίλαπα των ελεγκτικών και νομικοτεχνικών ρυθμίσεων που ως επί το πλείστον επιβλήθηκαν από Ευρωπαϊκούς θεσμούς που δεν γνωρίζουν την ιστορία του Συνεργατισμού αλλά ούτε και αντιλαμβάνονται συνάμα τα δεδομένα της Κυπριακής κοινωνίας.

Η ιστορία και η παράδοση του Συνεργατικού Κινήματος στην Κύπρο επιβάλλει σε όλους του ιθύνοντες, την ευθύνη να εξεύρουν άμεσα απλές και γρήγορες λύσεις που θα διασφαλίζουν ταυτόχρονα τις διαχρονικές αξίες του Συνεργατισμού και θα βασίζονται στο παραδοσιακό μοντέλο της συνεργατικής πρακτικής όπως αυτή τη γνωρίζει η πλατιά μάζα των μελών-πελατών του Συνεργατικού Κινήματος. Όλοι όσοι εργάζονται για αυτό το κοινό όραμα αλλά και αυτοί που εκ της θέσεως τους επιβλέπουν ή διαμορφώνουν το ρυθμιστικό πλαίσιο του Συνεργατισμού, έχουν σήμερα το ιστορικό χρέος να δώσουν όλα όσα χρειάζονται για να θωρακιστεί το μέλλον τόσο για τον Συνεργατισμό όσο και για όλο το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου. Γιατί το Συνεργατικό Κίνημα έχει αναμφίβολα τη δυναμική να συνεχίσει να αποτελεί μια αξιόπιστη εναλλακτική τραπεζική επιλογή για όλους βασιζόμενος στις ίδιες αξίες αλλά με νέα προοπτική.