Ελλάδα: Μια βαλίτσα με μέτρα μετά τις εκλογές

Ένα βαρύ χρονοδιάγραμμα μεταρρυθμίσεων περιμένει την κυβέρνηση που θα προκύψει από τις νέες εκλογές προκειμένου να προχωρήσει η αξιολόγηση από τους θεσμούς, η οποία θα μπορούσε να «ξεκλειδώσει» την αναδιάρθρωση του χρέους το φθινόπωρο.

Τα βασικά «αγκάθια» που περιμένουν τη νέα κυβέρνηση ως τα Χριστούγεννα είναι το Ασφαλιστικό, η φορολόγηση των αγροτών, το πλαίσιο για τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας και τα... «περιεκτικά» βαλιτσάκια του ΟΟΣΑ και της Παγκόσμιας Τράπεζας τα οποία θίγουν κατεστημένα συμφέροντα με προσβάσεις στο πολιτικό σύστημα.

Πέρα από τις ίδιες τις μεταρρυθμίσεις, ο μεγαλύτερος «πονοκέφαλος» για την κυβέρνηση θα είναι η ενεργός συμμετοχή του ΔΝΤ στην πρώτη αξιολόγηση του Μνημονίου 3. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει ξεκαθαρίσει προς τις Βρυξέλλες ότι «το ΔΝΤ πρέπει να συμμετέχει οπωσδήποτε στο ελληνικό πρόγραμμα». Στο Μαξίμου γνωρίζουν ότι η επικεφαλής του Ταμείου Ντέλια Βελκουλέσκου δεν θα περιοριστεί τον Σεπτέμβριο σε ρόλο παρατηρητή, όπως συνέβη κατά τις διαβουλεύσεις που οδήγησαν στην υπογραφή του Μνημονίου 3.

Το Ταμείο δίνει μεγάλη βαρύτητα στη μείωση του χρέους παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά, στο Ασφαλιστικό και στην αγορά εργασίας. Από Σεπτέμβριο και μετά θα πιέσει και τις δύο πλευρές: Την Ελλάδα για μέτρα και την Ευρώπη για μείωση χρέους, απειλώντας και πάλι ότι δεν θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Στην Ουάσιγκτον τα ηγετικά κλιμάκια του Ταμείου αντιλαμβάνονται ότι διαθέτουν ισχυρό μοχλό πίεσης καθώς το Βερολίνο απειλεί να τραβήξει «χειρόφρενο» αν το ΔΝΤ δεν μπει στο σχήμα της επιτήρησης βάζοντας και τα δικά του λεφτά (το υπόλοιπο των 16 δισ. ευρώ των δανείων προς την Ελλάδα).

Δομικές αλλαγές
Παρά τη διαδεδομένη εντύπωση ότι «πρόκειται για το τρίτο και χειρότερο Μνημόνιο», μια προσεκτική ανάγνωση του κειμένου αποκαλύπτει ότι, πέρα από τις περικοπές και τους φόρους, μεγάλη έμφαση δίδεται στις μεταρρυθμίσεις που έχουν στόχο να αλλάξουν τη δομή της ελληνικής οικονομίας. Κυριαρχούν οι εκτεταμένες παρεμβάσεις για τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού τις επόμενες δεκαετίες, οι αλλαγές στα εργασιακά με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας που εμποδίζει το άνοιγμα και τη λειτουργία των επιχειρήσεων, το άνοιγμα των επαγγελμάτων και η πλήρης απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών.

Οι οριζόντιες περικοπές στο Ασφαλιστικό και οι αυξήσεις φόρων (επιχειρήσεις, ΦΠΑ κ.τ.λ.) είναι και πάλι παρούσες. Ωστόσο σε μια προσπάθεια να μην επαναλάβουν το ίδιο λάθος οι συντάκτες του Μνημονίου 3 ρίχνουν το βάρος στα διαρθρωτικά.   

Η κυβέρνηση ξεμπέρδεψε σχετικά γρήγορα με τα προαπαιτούμενα της πρώτης δόσης. Κομβικής σημασίας ήταν η εγκύκλιος Χαϊκάλη με την οποία μειώνεται από 1ης Ιανουαρίου 2015 η κατώτατη σύνταξη που θα χορηγείται στους συνταξιοδοτούμενους με 15ετία ή λόγω αναπηρίας 80% από τα 486 ευρώ στα 392,7 ευρώ. Παράλληλα, όπως προέβλεπε το «μπλοκάκι» της Κομισιόν, η κυβέρνηση ενέκρινε την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στη γερμανική Fraport, χωρίς καμία αλλαγή στους όρους, ακριβώς όπως είχε δρομολογηθεί επί κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου. Με αυτόν τον τρόπο το Μαξίμου άνοιξε τον δρόμο για την εκταμίευση 23 δισ. ευρώ από τα συνολικά 26 δισ. της πρώτης δόσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και την αποφυγή της χρεοκοπίας προς την ΕΚΤ την περασμένη Πέμπτη 20 Αυγούστου.

Από μήνα σε μήνα
Το Μνημόνιο 3 είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε οι τμηματικές εκταμιεύσεις να δρομολογούνται πριν ακριβώς από την ωρίμανση των χρηματοδοτικών υποχρεώσεων αφήνοντας έτσι στην ελληνική κυβέρνηση ελάχιστα περιθώρια ελιγμών.

Σεπτέμβριος. Ως εκκρεμότητα από το «μπλοκάκι» του Αυγούστου μεταφέρεται η δέσμευση για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Ως την 1η Σεπτεμβρίου όλα τα επικουρικά ταμεία πρέπει να τεθούν κάτω από την ομπρέλα του ΕΤΕΑ. Ανάμεσα στις δεκάδες δράσεις του μήνα ξεχωρίζουν η κατάρτιση ενός «οδικού χάρτη» για την απλοποίηση της αδειοδότησης των επενδύσεων και το «πακέτο» της ενέργειας: προβλέπει κατάργηση της έκπτωσης του 20% στην ενέργεια που δαπανά η βιομηχανία, συμψηφισμό των οφειλών της ΔΕΗ και του Διαχειριστή και τη δρομολόγηση της ιδιωτικοποίησης του  ΑΔΜΗΕ ή εναλλακτικό σχέδιο με ισοδύναμα αποτελέσματα για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του από τη ΔΕΗ.

Οκτώβριος. Ο μήνας που φαντάζει αδιάβατος. Κατ' αρχάς στα δημοσιονομικά η κυβέρνηση πρέπει να περάσει από τη Βουλή τον αναθεωρημένο προϋπολογισμό του 2015, τον προϋπολογισμό του 2016 και το Μεσοπρόθεσμο 2016-2019 στο οποίο θα προσδιορίζονται επιπλέον μέτρα τουλάχιστον 3,2 δισ. ευρώ για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά. Στην πολυσέλιδη λίστα των δράσεων ξεχωρίζουν η σταδιακή κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τους αγρότες, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών για τα έσοδα από ενοίκια, η μείωση κατά 50% της επιδότησης του πετρελαίου θέρμανσης κ.ά.
Το μεγαλύτερο «αγκάθι» του μήνα είναι το νέο Ασφαλιστικό. Περιλαμβάνει την αύξηση του πέναλτι για τις πρόωρες συντάξεις, την καθολική ενοποίηση των Ταμείων, την έναρξη της σταδιακής κατάργησης του ΕΚΑΣ (αρχίζοντας με το 20% των δικαιούχων την 1.1.2016) και τη σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συντάξεις του ΟΓΑ με αυτά που ισχύουν στα άλλα Ταμεία. Η κυβέρνηση θα πρέπει παράλληλα να βρει ισοδύναμα αν θέλει να εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικούς τους νόμους του 2012 για την περικοπή των συντάξεων. 

Η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία δρομολογείται εντός του Οκτωβρίου, περιλαμβάνει την κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων και την έναρξη της διαβούλευσης των κοινωνικών εταίρων για αλλαγή του πλαισίου για τις ομαδικές απολύσεις, τον συνδικαλιστικό νόμο και τις συλλογικές συμβάσεις. Μέγας πονοκέφαλος για μία ακόμη κυβέρνηση θα είναι η  εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος ή ισοδύναμων μέτρων. «Αυτή τη στιγμή παλεύουμε για τα ισοδύναμα» δηλώνει ο κ.  Χαϊκάλης δίνοντας ένα σήμα ότι το θέμα έχει δρομολογηθεί.

Ο μήνας-«φωτιά» περιλαμβάνει επίσης την πλήρη νομοθέτηση των προτάσεων της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ που δεν εφαρμόστηκαν επί Κ. Χατζηδάκη και αφορούν κτηνοτρόφους, εμπόρους και αρτοποιούς. Ετσι προβλέπεται ότι θα απελευθερωθούν πλήρως η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, η διακίνηση του ψωμιού και οι εκπτώσεις.

Νοέμβριος – Δεκέμβριος. Το διάστημα Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου είναι το δίμηνο των τραπεζών. Από τις αρχές Νοεμβρίου ως τις γιορτές θα διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και θα αλλάξει ο νόμος Κατσέλη για την προστασία από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Κεντρικό διακύβευμα είναι η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών χωρίς να πειραχθούν οι καταθέσεις. Στα ορόσημα του διμήνου περιλαμβάνεται ακόμη η εργαλειοθήκη ΙΙΙ για τους κλάδους του χονδρικού εμπορίου, των κατασκευών, του ηλεκτρονικού εμπορίου, καθώς και για το υπόλοιπο της μεταποίησης. Παράλληλα σε μετωπική σύγκρουση με τα συμφέροντα των φαρμακοποιών αναμένεται να φέρει την κυβέρνηση η δέσμευση για την απελευθέρωση εντός του Δεκεμβρίου της πώλησης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΥΣΥΦΑ).
ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ