Ο δύσβατος δρόμος προς την έκδοση IOUs ή δραχμής

Η Ελλάδα ξεμένει από χρήμα, όπως και οι ελληνικές τράπεζες, ενώ ο μεγάλος στόχος μιας νέας συμφωνίας μεταξύ της χώρας και των δανειστών αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρώπης κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης του 21ου αιώνα. Μια λύση που τυγχάνει επεξεργασίας, σχολιασμού, αναλύσεων ενώ αναφέρθηκε ως βασική επιλογή και από τον τέως υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνη Βαρουφάκη, είναι η έκδοση IOUs.

Η εφημερίδα Wall Street Journal σημειώνει ότι η συγκεκριμένη λύση δεν είναι εύκολη υπόθεση, ενώ με τη μέθοδο σύντομων ερωτήσεων και εξίσου σύντομων απαντήσεων, επιχειρεί να εξηγήσει τι ακριβώς είναι τα IOUs και πώς πρόκειται να δουλέψουν στην περίπτωση της Ελλάδας. Ακόμη μία εναλλακτική είναι η επιστροφή στη δραχμή. 

Πόσο εύκολα μπορεί να εφαρμοστεί η λύση των IOUs;
Διαδικαστικά είναι κάτι που μπορεί να εφαρμοστεί εν μία νυκτί, αφού η ελληνική κυβέρνηση θα μπορεί πολύ απλά αντί για ευρώ να δώσει ένα έγγραφο το οποίο θα αποτελεί μια σύμβαση για μελλοντική καταβολή ενός ποσού σε μεταγενέστερο στάδιο, ίσως και με κάποιο μικρό επιτόκιο που θα καταστήσει πιο ελκυστικό το εν λόγω εργαλείο.

«Η εφαρμογή αποτελεί το πιο εύκολο εγχείρημα στον κόσμο» αναφέρει στην εφημερίδα ο Αιμίλιος Αυγουλέας, καθηγητής τραπεζικού δικαίου και οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Πώς θα εφαρμοστεί η συγκεκριμένη λύση;
Πρακτικά και σε πρώτη φάση ο εκάστοτε δημόσιος υπάλληλος ή κάποιος συνταξιούχος, παραδείγματος χάριν, μπορεί να χρησιμοποιήσει τα εν λόγω έγγραφα για συναλλαγές με το δημόσιο, όπως η καταβολή φόρων ή άλλων λογαριασμών. Άρα ένας συνταξιούχος που λαμβάνει σύνταξη της τάξης των 500 ευρώ, θα λαμβάνει ένα IOU, το οποίο ουσιαστικά θα αποτελεί μια μίνι σύμβαση καταβολής του εν λόγω ποσού σε μεταγενέστερο στάδιο.

Για να λειτουργήσει η πληρωμή μισθών και συντάξεων αλλά και η καταβολή φόρων ή άλλων λογαριασμών προς το δημόσιο, θα πρέπει το Υπουργείο Οικονομικών της χώρας να αποδεχτεί τα εν λόγω έγγραφα με την ονομαστική τους αξία.

Και που αρχίζουν τα προβλήματα;
Από τη στιγμή που το IOU θα καταλήξει σε συναλλαγές στον ιδιωτικό τομέα τότε αρχίζουν και τα προβλήματα.

«Μια υπεραγορά ή ένα πρατήριο βενζίνης θα δεχτεί ένα τέτοιο έγγραφο μόνο με μεγάλη έκπτωση. Αυτή η διαφορά ουσιαστικά θα αποτυπώνει την υποτίμηση αυτού του νέου είδους, εθνικού νομίσματος» εξηγεί ο κ. Αυγουλέας.
Πριν την έκδοση των IOUs, η κυβέρνηση θα πρέπει να διαβουλευτεί με τον ιδιωτικό τομέα για το ποιοι τελικώς θα αποδέχονται τα εν λόγω έγγραφα.

Έχει δοκιμαστεί κάπου αλλού;
Αποτελεί καινούργιο σενάριο για την Ευρωζώνη, αλλά έχει δοκιμαστεί σε άλλες περιπτώσεις. Πιο ειδικά αναφέρεται ότι το 2009 η Καλιφόρνια εξέδωσε IOUs προς εκατοντάδες χιλιάδες πιστωτές, σε μια προσπάθεια να ανταπεξέλθει στη μεγάλη έλλειψη ρευστότητας, αφού η βαθιά ύφεση επέφερε ισχυρή μείωση εσόδων.

Μάλιστα, και η Ελλάδα ακολούθησε την οδό της συγκεκριμένης λύσης, με παρόμοια IOUs αρχές της δεκαετίας του 1950, πληρώνοντας –τότε- τους δημοσίους υπαλλήλους, αφού η χώρα υπέφερε από πρωτοφανή παγκόσμιο υπερπληθωρισμό. Οι τιμές καταναλωτικών αγαθών εκτινάχθηκαν σε εκτός ελέγχου όρια.

Πόσο κοντά είναι ο σχεδιασμός με την υλοποίηση;
Είναι κάτι που σίγουρα συζητήθηκε. Ο τέως υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνης Βαρουφάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του είπε ότι η χώρα επεξεργάστηκε το συγκεκριμένο πλάνο. Μάλιστα η συγκεκριμένη τοποθέτηση αποτελεί έναν από τους λόγους απομάκρυνσής του από το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών.

Υπάρχουν άλλες επιλογές;
Μία άλλη επιλογή για τη χώρα που ξεμένει από ρευστό είναι η επιστροφή σε δικό της, εθνικό νόμισμα, δηλαδή στη δραχμή. Ωστόσο, η εν λόγω επιλογή δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα.  

Η συγκεκριμένη επιλογή είναι σύνθετη και απαιτεί χρόνο για να εφαρμοστεί, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι πρέπει να κάνει όλους τους απαραίτητους σχεδιασμούς από την αρχή.

Μάλιστα, ο Γιάνης Βαρουφάκης είπε ότι η Ελλάδα δεν έχει –από το 2000 κι έπειτα- δυνατότητα εκτύπωσης χαρτονομισμάτων, τα τυπογραφικά μηχανήματα καταστράφηκαν, ενώ εντός συνόρων μπορούσαν να τυπωθούν μόνο χαρτονομίσματα των 10 ευρώ.

Στελέχη τραπεζών υπολογίζουν ότι θα χρειαστούν περίπου τέσσερις μήνες για έκδοση νέου εθνικού νομίσματος.