ΔΝΤ: Ευλογία ή κατάρα;

Κατάρα αποτελεί για τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση η εμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας. Η αυστηρή πολιτική που διαχρονικά εφαρμόζει το ΔΝΤ άπτεται των πολιτικών λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα κατά την τελευταία πενταετία.

Με έδρα στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ και επικεφαλής την πρώην υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας, Κριστίν Λαγκάρντ, ο Οργανισμός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους «παίκτες» στην παγκόσμια, οικονομική σκακιέρα.

Η ταυτότητα του ΔΝΤ
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είναι ένας Οργανισμός στον οποίο συμμετέχουν 188 χώρες. Βασικοί στόχοι της «συμμαχίας» είναι η προώθηση της παγκόσμιας νομισματικής συνεργασίας, η διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, η διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου, η προώθηση της υψηλής απασχόλησης και η βιώσιμη οικονομικής ανάπτυξη, καθώς και η μείωση της φτώχειας σε όλο τον κόσμο.

Δημιουργήθηκε το 1945 μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την επιτήρηση του συστήματος Bretton Woods –με τις ΗΠΑ να επιστρέφουν στον «χρυσό κανόνα»- και ευρύτερα του οικονομικού συστήματος και τη ρύθμιση των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η έδρα του βρίσκεται στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ. Το ΔΝΤ διέπεται και ελέγχεται από τις 188 χώρες που το απαρτίζουν. Το Διοικητικό Συμβούλιο του αποτελείται από 24 μέλη, το καθένα εκ των οποίων αντιπροσωπεύει μία χώρα ή μια ομάδα κρατών.

Οι μεγαλύτεροι δανειολήπτες είναι η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Ουκρανία. Οι τρεις πρώτες, μέλη της Ευρωζώνης, οδηγήθηκαν σε προγράμματα στήριξης μέσω τρόικας, ενώ στην Ουκρανία η περίπτωση πέρασε από το σκληρό πρόσωπο του πολέμου και της έλλειψης βασικών αγαθών όπως η ενέργεια.

Ο ρόλος του Ταμείου
Ιστορικά, το ΔΝΤ χρηματοδότησε με τη μορφή δανεισμού τις χώρες που επηρεάστηκαν από την πετρελαϊκή κρίση κατά τις δεκαετίες ’70 και ’80, στη συνέχεια βοήθησε οικονομικά τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης να σταθούν στα πόδια τους. Την τελευταία δεκαετία για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες των χωρών που επηρεάστηκαν από την παγκόσμια κρίση χρέους, τριπλασίασε σε περίπου 750 δισ. δολάρια τη δανειοδοτική ικανότητα του Ταμείου με την ευρεία υποστήριξη από τις χώρες-πιστωτές του.

Το ΔΝΤ λειτουργεί και ως οργανισμός έρευνας και προχωρεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα στη δημοσίευση του World Economic Outlook, του Global financial stability report, του Fiscal Monitor και άλλων εκθέσεων  οι οποίες μελετούν το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα και αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για επενδυτές, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις.

Η Ελλάδα αποτελεί το 0.46% του συνολικού αποθέματος του ΔΝΤ ενώ η Κύπρος μόλις το 0.07%. Η ψήφος είναι αναλογική με το χρηματικό ποσό με το οποίο συνεισφέρει η χώρα στο ΔΝΤ.

Το ΔΝΤ μέσω του δανειστικών συμβάσεων βοηθά τις χώρες να εφαρμόσουν πολιτικές για εξυγίανση των οικονομικών θεμάτων, μέσω εποπτείας και τεχνοκρατικής στήριξης και αξιολόγησης.

Οι σκληροί τεχνοκράτες του ΔΝΤ
Σε αντίθεση με την Κομισιόν, η οποία επιδιώκει σταδιακά να αποτελέσει την κεντρική κυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ διαδραματίζει τον δικό της ρόλο στα προγράμματα στήριξης χωρών με κρίση το ΔΝΤ ακολουθεί διαφορετική πολιτική έναντι των δανειζομένων κρατών.

Πιο ειδικά σημειώνεται ότι το ΔΝΤ λειτουργεί κατά βάση τεχνοκρατικά και έχοντας στελέχη που εξετάζουν σε λεπτομέρεια τις χώρες στις οποίες το Ταμείο παρέχει οικονομική στήριξη. Λόγω του γεγονότος ότι η πλειοψηφία των χωρών του πλανήτη συνδράμει το έργο του ΔΝΤ, τα στελέχη του έχουν ως βασικό τρόπο δράσης τους την εφαρμογή πολιτικών περιορισμού κόστους, αύξησης της παραγωγικότητας, ενίσχυσης των εσόδων του εκάστοτε κράτος και εφαρμογής δραστικών μεταρρυθμίσεων.

Τα προγράμματα στήριξης σε Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρο και κυρίως στην Ελλάδα έχουν ξεσηκώσει μεγάλο κύμα αντίδρασης κατά των π\ολιτικών του ΔΝΤ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα ακόμη και σε υψηλό πολιτικό επίπεδο πληροφορίες αναφέρουν ότι Ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι επιδιώκουν απομάκρυνση του ΔΝΤ από ευρωπαϊκά ζητήματα οικονομικής φύσης. Η επικεφαλής του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, διετέλεσε υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Νικολά Σαρκοζί. Γνωρίζει τα της Ευρώπης και τις πολιτικές ισορροπίες, ενώ είναι γνωστή για τη δήλωσή της στις αρχές της οικονομικής κρίσης και τη Γαλλία, ότι προτεραιότητα είναι η ανάπτυξη κι έπειτα τα μέτρα περιορισμού των δαπανών και οι μειώσεις μισθών.