Στη μέγγενη ο Τσίπρας με «Nαι» αλλά και με «Όχι»

Αν αληθεύει η ρήση ότι επιτυχημένος ηγέτης είναι εκείνος που προσφεύγει στο λαό του με απαντήσεις και όχι με ερωτήματα, τότε προφανώς η ενέργεια του Αλέξη Τσίπρα να καταφύγει στο δημοψήφισμα αποτελεί για τον ίδιο μια μεγάλη ήττα, η οποία ενδεχομένως να κρίνει και τα πάντα, ίσως και τις επόμενες ώρες.

Εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι «όχι» τότε ο Έλληνας πρωθυπουργός θα μπορεί να συνεχίσει να ισχυρίζεται ότι διατηρεί νωπή λαϊκή εντολή, εάν όμως υπερισχύσει το «ναι» δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κλεψύδρα θα αρχίσει να αδειάζει από το βράδυ της Κυριακής για την «πρώτη φορά» Αριστερή (;) κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Ας δούμε όμως το πρώτο σενάριο: Σε περίπτωση που η ετυμηγορία του ελληνικού λαού είναι «όχι» τότε ο Αλέξης Τσίπρας θα κλείσει για μερικές μέρες τα στόματα όσων των καλούν να παραιτηθεί, γιατί οδήγησε τη χώρα σε δραματικά αδιέξοδα, πλην όμως, με κλειστές τράπεζες δεν θα έχει την πολυτέλεια ούτε και τον χρόνο να  αναλωθεί σε επικοινωνιακού οφέλους τακτικισμούς γιατί η κατάσταση επί του εδάφους τείνει να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Ο κ. Τσίπρας αντιλαμβάνεται ότι για να υπάρξει περίπτωση επαναλειτουργίας των τραπεζών θα πρέπει να δημιουργηθούν οι πολιτικές εκείνες συνθήκες που θα δημιουργούν έστω την προσδοκία μιας πιθανής συμφωνίας με τους δανειστές.

Με το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα μεταξύ Αθήνας και Θεσμών αλλά και του συγκρουσιακού σκηνικού ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολύ δύσκολα οι εταίροι θα εμφανιστούν έτοιμοι να συζητήσουν με τον κ. Τσίπρα πάνω σε άλλη βάση, όσο κι αν ο ίδιος υποστηρίζει ότι θα βρίσκεται σε θέση ισχύος. Η ακατάσχετη αιμορραγία που υφίστανται οι τράπεζες δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελιγμών στον πρωθυπουργό, ο οποίος δεν πρέπει να λησμονεί το πάθημα του Νίκου Αναστασιάδη στο κρίσιμο Eurogroup του Μαρτίου του 2013. Εάν οι δανειστές δεν δίστασαν να ταπεινώσουν τον μόλις 15 ημερών στην εξουσία ομοϊδεάτη τους, Νίκο Αναστασιάδη, για ένα ποσό δέκα δις, που είναι ασήμαντο για τα μεγέθη των χωρών τους, όλοι μπορούμε να υποψιαστούμε πόσο αφελής είναι η εκτίμηση ότι ο Γιούνκερ, η Λαγκάρτ, ο Ντράγκι αλλά και οι ηγέτες των κυρίαρχων χωρών της Ε.Ε. θα αναδιπλωθούν για να δικαιώσουν τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος σπατάλησε 5 ολόκληρους μήνες επικρίνοντας τις πολιτικές τους.

Ως εκ τούτου, λοιπόν, σε περίπτωση επικράτησης του «όχι», ο κ. Τσίπρας θα κληθεί να διαπραγματευτεί με όρους πολύ χειρότερους με πιθανότερο αποτέλεσμα να εξασφαλίσει μια συμφωνία πολύ πιο σκληρή από εκείνην που απέρριψε ο ίδιος αλλά και ο λαός. Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η επόμενη μάχη που θα κληθεί να δώσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ θα είναι στη Βουλή των Ελλήνων, που θα κληθεί να επικυρώσει τη Συμφωνία.

Το δεύτερο σενάριο: Διαμετρικά αντίθετη προβλέπεται η επόμενη μέρα σε περίπτωση που στο δημοψήφισμα υπερισχύσει το «ναι», κάτι που ουσιαστικά θα συνιστά ψήφο μομφής κατά της κυβέρνησης Τσίπρα. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός άφησε να νοηθεί ότι θα παραιτηθεί σε περίπτωση που περάσει το «ναι», διαβεβαιώνοντας ωστόσο ότι η απόφαση του ελληνικού λαού θα γίνει νόμος του κράτους. «Εγώ δεν είμαι πρωθυπουργός παντός καιρού. Δεν βρέθηκα στη θέση επειδή αγάπησα την καρέκλα της εξουσίας», τόνισε χαρακτηριστικά την περασμένη Δευτέρα σε συνέντευξη στην ΕΡΤ ερωτηθείς τι θα γίνει μετά το δημοψήφισμα της Κυριακής και αν το αποτέλεσμα θα είναι «Ναι».

Ας δούμε όμως τις συνταγματικές διατάξεις σε περίπτωση που η κυβέρνησης χάσει τη δεδηλωμένη στήριξη της Βουλής, ή παραιτηθεί:
α) αν παραιτηθεί η κυβέρνηση ή αποσύρει η Βουλή την εμπιστοσύνη της σε αυτή (κατά το άρθρο 84 περί ψήφου εμπιστοσύνης), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει αυτήν από τα καθήκοντά της και ακολουθεί την διαδικασία των διερευνητικών εντολών (άρθρο 38 παρ. 1).

β) Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητικές εντολές σχηματισμού κυβέρνησης στο δεύτερο σε πλειοψηφία εδρών κόμμα της Βουλής και εάν αυτή δεν τελεσφορήσει, στο τρίτο (άρθρο 37).

Εάν υπάρχει κάποιο θέμα ίσου αριθμού εδρών ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο ή το τρίτο και το τέταρτο κόμμα, o ανώτατος αριθμός των εντολών είναι τέσσερις, σύμφωνα με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 37. Εάν δεν προκύψει κυβέρνηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων με σκοπό τη δημιουργία υπηρεσιακής κυβέρνησης, υπό την προεδρία ενός από τους προέδρους των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, προκειμένου να οδηγήσει σε εκλογές.

γ) αν παραιτηθεί ο πρωθυπουργός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει πρωθυπουργό αυτόν που θα προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος στο οποίο ανήκει ο απερχόμενος πρωθυπουργός, εφόσον αυτό το κόμμα διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, δηλ. 151 βουλευτές (άρθρο 38 παρ. 2).

Tο Σύνταγμα αναγνωρίζει ότι το κυβερνών κόμμα μπορεί να διαθέτει 151 βουλευτές, αλλά και να αποσύρει την εμπιστοσύνη του στη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Εάν όμως το κόμμα αυτό δεν διαθέτει πια 151 βουλευτές, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν διαθέτει αυτή τη δυνατότητα διορισμού.

Άλλο λοιπόν η "ανεξαρτητοποίηση" βουλευτή από την κοινοβουλευτική ομάδα κι άλλο η παραμονή στην κοινοβουλευτική ομάδα με απόσυρση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Επίσης σε αυτήν την περίπτωση υποστηρίζεται ότι μπορεί να υπάρξει εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός.

Εάν δεν υπάρχει κόμμα με απόλυτη πλειοψηφία εδρών, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο πρόσωπο που θα υποδείξει το κόμμα που διαθέτει την σχετική πλειοψηφία των εδρών (κι εδώ εισέρχονται οι ερμηνείες για την ανάθεση σε εξωκοινοβουλευτικό πρωθυπουργό, λύση που δεν προβλέπεται ρητά από το Σύνταγμα). Εάν δεν τελεσφορήσει, ακολουθείται η διαδικασία των διερευνητικών εντολών.

Γιάννης Αντωνίου