Η άδεια μητρότητας στην Κύπρο και στον κόσμο

Όταν στεκόταν δεν μπορούσε, πλέον, να δει τα πόδια της και για να φορέσει παπούτσια μόνη της ήταν βάσανο. Στον όγδοο μήνα της εγκυμοσύνης της η καθημερινή διαδρομή για τη δουλειά είχε γίνει ανυπόφορη, κυρίως λόγω της ζέστης και της υπότασης που την ταλαιπωρούσαν. Ήθελε να πάρει άδεια, όμως η εταιρεία στην οποία εργαζόταν δεν πρόσφερε άδεια ασθενείας και δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει τους τέσσερις μήνες της άδειας μητρότητας που δικαιούτο. «Αυτούς τους μήνες πρέπει να είμαι δίπλα στο μωρό», σκεφτόταν ευχόμενη οι μήνες να ήταν περισσότεροι.

Με τον ίδιο τρόπο σκέφτονται οι πλείστες μητέρες στην Κύπρο, θεωρώντας ότι το διάστημα που έχουν, για να είναι με τα βρέφη τους, είναι πολύ μικρό. Ίσως να είναι, όμως ταυτόχρονα είναι αρκετά μεγαλύτερο από εκείνα που δίνονται σε άλλες χώρες του κόσμου.   

Το μεγάλο κενό των ΗΠΑ
Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει πληρωμένη άδεια μητρότητας. Η νομοθεσία FMLA για την οικογενειακή και ιατρική άδεια εξασφαλίζει μέχρι και 12 βδομάδες απλήρωτης άδειας ετησίως, την οποία όσες μπορούν εκμεταλλεύονται μετά τον τοκετό. Ωστόσο, η νομοθεσία καλύπτει μόνο τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης σε εταιρείες με περισσότερους από 50 υπαλλήλους. Αφορά, δηλαδή, στο 50% των Αμερικάνων. Οι υπόλοιποι -αυτοεργοδοτούμενοι, freelancers και υπάλληλοι σε μικρές επιχειρήσεις - είναι στο έλεος της μοίρας τους. 

Η πληρωμένη άδεια είναι ακόμα πιο σπάνια, καθώς μόνο 12% των εργαζόμενων έχουν πρόσβαση σ’ αυτή, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία των ΗΠΑ. Σοκάρεστε; Το ίδιο και πολλές γυναίκες στη χώρα, οι οποίες το ανακαλύπτουν μόλις μείνουν έγκυες. Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, μόνο δύο χώρες στον κόσμο δεν έχουν κάποιου είδους νομικώς προστατευμένη πληρωμένη άδεια για τις νέες μητέρες, η Παπούα Νέα Γουινέα και οι ΗΠΑ! 
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2013 η γερουσιαστής, Kirsten Gillibrand, πρότεινε νομοθεσία που προνοούσε οι εργοδότες να προσφέρουν τρεις μήνες πληρωμένη άδεια σε νέους γονείς στο 66% του μισθού τους, όμως εδώ και δύο χρόνια σκάλωσε στο Κογκρέσο. 

Την… υπόληψη των ΗΠΑ προσπαθούν να σώσουν κάποιες πολιτείες, δρώντας αυτοβούλως. Το 2004 η Καλιφόρνια πέρασε την πρώτη νομοθεσία για πληρωμένη άδεια μετά τη γέννηση ενός μωρού, καλύπτοντας τόσο γυναίκες όσο και άντρες. Προσφέρει έξι εβδομάδες άδεια και το 55% του μισθού, με μέγιστο ποσό τα $1.000 τη βδομάδα. Στα ίδια βήματα ακολούθησαν οι πολιτείες New Jersey και Rhode Island. Το ίδιο κάνουν και πολλές εταιρείες, οι οποίες ανταγωνίζονται ποια θα προσφέρει περισσότερα στις νέες μητέρες. Για παράδειγμα, το Facebook προσφέρει πληρωμένη άδεια για τέσσερις μήνες, η Google για πέντε μήνες σε μητέρες και για τρεις σε πατεράδες, η Goldman Sachs τέσσερις μήνες σε μητέρες και η General Electric δύο μήνες σε μητέρες και δύο εβδομάδες σε πατέρες.  

Η… Σουηδία της επαγγελίας
Στην αντίπερα όχθη, η Σουηδία είναι… η γη της επαγγελίας για τους νέους γονείς, καθώς λαμβάνουν μέχρι και 16 μήνες πληρωμένης άδειας, δύο εκ των οποίων αφορούν αποκλειστικά τους πατεράδες. Οι υπόλοιποι μήνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι το παιδί να γίνει οκτώ ετών. Κατά τη διάρκεια της άδειας η Κυβέρνηση πληρώνει 80% μισθού της μητέρας, ακόμα και αν είναι αυτοεργοδοτούμενη. Κάποιοι θα χαρακτήριζαν τις πρόνοιες ιδανικές, άλλοι όμως επισημαίνουν ότι τα οφέλη είναι υπερβολικά, οδηγώντας σε μεγαλύτερη ανέλιξη των αντρών, οι μισθοί των οποίων είναι 35% υψηλότεροι από εκείνους των γυναικών. 

Μια μέση λύση, λοιπόν, ίσως να ήταν η ιδανικότερη για τις νέες μητέρες, αλλά και τους πατεράδες, αφού σε ορισμένες χώρες έχουν κι αυτοί δικαιώματα άδειας. Ως τέτοια θα μπορούσε να θεωρηθεί η ισχύουσα στον Καναδά νομοθεσία, η οποία εφαρμόστηκε το 1971 και διαμορφώνεται διαρκώς. Το 2000, για παράδειγμα, η άδεια επιμηκύνθηκε από έξι μήνες σε ένα χρόνο. Οι τέσσερις μήνες αφορούν μόνο στις μητέρες και οι υπόλοιποι και στους δύο γονείς, ενώ λαμβάνουν το 55% του μισθού τους, με εγγυημένη εργασία όταν τελειώσει η άδεια. 

ΠΑΤΉΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ

Τι ισχύει στην Κύπρο
Πρόνοια για άδεια μητρότητας υπάρχει στην Κύπρο από τον Οκτώβριο του 1964 και από τότε, ασφαλώς, εξελίσσεται. 
Σήμερα, η ασφαλισμένη μητέρα δικαιούται επίδομα μητρότητας για 18 συναπτές εβδομάδες. Η περίοδος αυτή μπορεί να αρχίσει από οποιαδήποτε εβδομάδα μεταξύ της ένατης και της δεύτερης πριν από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού και λήγει με την εξάντληση των 18 εβδομάδων.                                                                                      

Εάν μετά τον τοκετό το βρέφος νοσηλευτεί, τότε παραχωρείται επιπρόσθετο επίδομα μίας εβδομάδας για κάθε 21 ημέρες νοσηλείας. Άρα, η νοσηλεία πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον 21 ημέρες. Η άδεια πρέπει να ληφθεί συνεχόμενα, μετά την περίοδο των 18 εβδομάδων, και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις έξι εβδομάδες.                          

Η νομοθεσία ως έχει τέθηκε σε ισχύ τον Απρίλιο του 2012. Το εβδομαδιαίο βασικό και συμπληρωματικό επίδομα μητρότητας έχει καθοριστεί στο 72% επί των ασφαλιστέων αποδοχών της ασφαλισμένης από την 1η Ιανουαρίου του 2013. Προηγουμένως ανερχόταν στο 75%. Αν πρόκειται για το δεύτερο παιδί, τότε το ποσοστό αυξάνεται στο 80%, αν είναι το τρίτο παιδί της ασφαλιζόμενης το ποσοστό γίνεται 90% και αν είναι το τέταρτο, τότε λαμβάνει το 100% των αποδοχών της. Παράλληλα, δίνεται βοήθημα τοκετού ύψους €544.08 και αν πρόκειται για δίδυμα δίνονται τα διπλάσια.