Όταν το γερμανικό χρέος κουρεύτηκε κατά 50%

Μέρα με τη μέρα πληθαίνουν διεθνώς οι φωνές οικονομολόγων ή ακόμη και θεσμών, όπως είναι το ΔΝΤ, που στηρίζουν το αίτημα της Αθήνας για την ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, με την παραδοχή ότι αυτό δεν είναι βιώσιμο. Είναι ενδιαφέρον πάντως το γεγονός ότι η Γερμανία, η χώρα που εγείρει τις περισσότερες επιφυλάξεις για το κούρεμα του ελληνικού χρέους, ευεργετήθηκε από κούρεμα του δικού της χρέους και μάλιστα κατά 50%. Άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο, που κάνει την ιστορία να επαναλαμβάνεται σαν τραγωδία, είναι το γεγονός ότι ανάμεσα στους διεθνείς πιστωτές της Γερμανίας ήταν και η σημερινή δανειζόμενή της, η Ελλάδα.

Η Ιστορία μας παίρνει 62 ολόκληρα χρόνια πίσω, όταν η Ευρώπη προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί πάνω στα ερείπια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Γερμανία της δεκαετίας του 50’ ήταν εγκλωβισμένη αφενός στον ψηλό παγκόσμιο πληθωρισμό και αφετέρου στον υψηλό δανεισμό, απόρροια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Την ίδια ώρα η Δυτική Γερμανία τελούσε υπό τη διαχείριση των Συμμάχων, παρόλο που η χώρα έθεσε τις βάσεις αυτόνομης κυβέρνησης από το 1949, εξασφαλίζοντας πλήρη ανεξαρτησία το 1955. Η Γερμανία είχε χρέος της τάξης των 32 δισεκατομμυρίων μάρκων, εκ των οποίων τα 16 κρατούνταν από το αμερικανικό δημόσιο και τράπεζες της χώρας.

Από το Σχέδιο Μάρσαλ στις αγορές του σήμερα
Για περισσότερο από έξι μήνες οι αρχές της τότε Δυτικής Γερμανίας συζητούσαν με τους διεθνείς πιστωτές της, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, προκειμένου να διευθετηθεί το δυσβάστακτο –για τα δεδομένα της εποχής- γερμανικό χρέος. Στις 27 Αυγούστου του 1953 οι δανειστές της Γερμανίας κατέληξαν στο Λονδίνο στην ιστορικής σημασίας συμφωνία . Οι διεθνείς δανειστές αποφάσισαν την ανακούφιση της Γερμανίας, ελαφρύνοντας το χρέος της χώρας σε ποσοστό που ξεπερνούσε το 50%, την ίδια ώρα οι πιστωτές της Γερμανίας αναδιάρθρωσαν τις υποχρεώσεις του κράτους καθιστώντας το προς εξόφληση σε μεγάλο βάθος χρόνου. Σημειώνεται ότι η Γερμανία κατέβαλε την τελευταία δόση της εν λόγω ρύθμισης το 2010. 

Βεβαίως, η περίπτωση της μεγάλης οικονομικής διευθέτησης της Γερμανίας έγινε σε μια περίοδο, κατά την οποία ολόκληρη η Ευρώπη προσπαθούσε να βρει τα πόδια της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν σε εξέλιξη και πλάνα επιρροής μέσω οικονομικής στήριξης όπως το γνωστό Σχέδιο Μάρσαλ. Σήμερα πολλοί άλλοι παράγοντες καθορίζουν τις οικονομικές πολιτικές και τις αποφάσεις, με κεντρικούς άξονες τις αγορές, τους οίκους αξιολόγησης και τις εμπορικές σχέσεις των χωρών.

Το ελληνικό χρέος  
Το υψηλό χρέος της Ελλάδας ως απόλυτος αριθμός (στα 340 δισ. ευρώ) σε συνδυασμό με την υφεσιακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα εδώ και έξι χρόνια, καθιστούν το δημόσιο χρέος ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα οικονομίας σε παγκόσμια επίπεδο. Η διευθέτηση του ελληνικού χρέους, απασχολεί τόσο τους δανειστές της χώρας όσο και τον πολιτικό κόσμο στο εσωτερικό τουλάχιστον από το 2012 κι έπειτα. 

Ο Αλέξης Τσίπρας θέτει  μετ’ επιτάσεως και συνεχώς το ζήτημα για διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους. Το πακέτο για το λεγόμενο τρίτο μνημόνιο στην Ελλάδα περιλαμβάνει σειρά σκληρών μέτρων λιτότητας, όπως αύξηση φόρων, περιορισμό δαπανών και επιδομάτων και μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό. Την ίδια ώρα τίθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές συζήτηση για το ύψος του ελληνικού χρέους, σε ένα δυσμενές περιβάλλον. Γερμανία, Φινλανδία και Σλοβακία ήδη τάχθηκαν κατά κουρέματος του ελληνικού χρέους, όμως, όλες οι πλευρές αφήνουν ένα παράθυρο για συζήτηση.  Αυτά που τυγχάνουν επεξεργασίας, τουλάχιστον σε επίπεδο προτάσεων και σκέψεων σε τεχνοκρατικό επίπεδο, συνδέει το ελληνικό χρέος με τη δημοσιονομική πορεία της Ελλάδας, τα πρωτογενή πλεονάσματα που δύναται να πετύχει η χώρα τα επόμενα χρόνια και δη των επόμενων τριών, στα οποία θα είναι εντός μνημονιακής τροχιάς. Η περαιτέρω επέκταση του χρόνου αποπληρωμής, η παραχώρηση περιόδου χάριτος για έναρξη καταβολής τόκων και η συζήτηση για κούρεμα μέρους του χρέους σε μεταγενέστερο στάδιο, αποτελούν τα βασικά σημεία στην κουβέντα για το ελληνικό χρέος, η οποία –πάντως- βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο.

Άλλες εποχές, διαφορετικές συνθήκες και σαφώς συζήτηση με άλλους –πιο τεχνοκρατικούς- όρους καθιστούν την περίπτωση της Ελλάδας διαφορετική από αυτή της Γερμανίας της δεκαετίας του 50’. Η ρεαλιστική προσέγγιση υπαγορεύει πως μια συζήτηση για μερική, έστω, ελάφρυνση του ελληνικού χρέους θα γίνει όταν και εφόσον η Ελλάδα καταφέρει να προχωρήσει σε ριζικές μεταρρυθμίσεις, καταρτισμό ισορροπημένων προϋπολογισμών και νοικοκυρεμένων δαπανών σε όλα τα επίπεδα.