Τα πέντε κλειδιά της αφερεγγυότητας

Ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Αφερεγγυότητας και Διευθυντής Έργου για την Υλοποίηση του Πλαισίου Αφερεγγυότητας Γιώργος Καρροτσάκης σε συνέντευξή του στο InBusinessNews εξηγεί τις πέντε νομοθεσίες, ενώ ξεκαθαρίζει τη διάκριση των αρμοδιοτήτων της Υπηρεσίας του από τον Ενιαίο Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης. Σημειώνει επίσης ότι οι μη βιώσιμοι δανειολήπτες οι οποίοι δεν μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο σχέδιο, θα έχουν την ευκαιρία βάσει της σχετικής νομοθεσίας να κάνουν αίτηση στο Δικαστήριο για αναστολή οποιοδήποτε νομικών διαδικασιών για έξι μήνες.

Ηλεκτρονική διασύνδεση με Δικαστήρια
Παράλληλα, ο κ. Καρροτσάκης χαιρετίζει την απόφαση του Ανωτάτου και της  Αρχιπρωτοκολλητή όπως αποδεχτούν το αίτημα της Υπηρεσίας Αφερεγγυότητας για ηλεκτρονική διασύνδεση της Υπηρεσίας με όλα τα Δικαστήρια και τα Πρωτοκολλητεία.   «Πρόκειται για μια πρωτοποριακή συνεργασία και οι υποθέσεις, όταν και εφόσον δημιουργηθεί η απαραίτητη υποδομή, θα εκδικάζονται  με ηλεκτρονικά μέσα. Η ηλεκτρονική αναβάθμιση είναι αναγκαία για την αποτελεσματική εφαρμογή του Πλαισίου Αφερεγγυότητας, η οποία θα  συμβάλει στην ταχύτερη  διεκπεραίωση των υποθέσεων , καθώς επίσης και να μπορούν οι Πρωτοκολλητές να διασταυρώνουν μεταξύ τους τις αιτήσεις έκδοσης προστατευτικών διαταγμάτων» σημειώνει ο κ. Καρροτσάκης. 

Τα πέντε κλειδιά της αφερεγγυότητας

1.Πώς θα γίνεται η πτώχευση

Ο τροποποιητικός νόμος του περί Πτώχευσης Νόμου εκσυγχρονίζει τη διαδικασία πτώχευσης φυσικών προσώπων.  Τα εξασφαλισμένα δάνεια θα εμπίπτουν στην πτωχευτική περιουσία και ο Επίσημος Παραλήπτης σαν Διαχειριστής ή άλλο πρόσωπο που θα διοριστεί ως Διαχειριστής θα έχει το δικαίωμα να τα διαχειριστεί  και παράλληλα να μπορεί να τα εκποιήσει  αλλά μέσω της δικαστικής οδού.  Μια από τις σημαντικότερες τροποποιήσεις προβλέπει ότι ο πτωχεύσας αποκαθίσταται αυτοδικαίως με τη συμπλήρωση τριών χρόνων από την ημερομηνία έκδοσης του διατάγματος πτώχευσης. Όπως σημειώνει ο κ. Καρροτσάκης, σήμερα έχουν πτωχεύσει 10 χιλιάδες πρόσωπα, ενώ περίπου 6.800 αναμένεται να αποκατασταθούν αυτοδίκαια σε έξι μήνες από την ημερομηνία δημοσίευσης του Νόμου και οι υπόλοιποι θα αποκαθίστανται σταδιακά με τον ίδιο τρόπο.  «Θα μπορούν να αποκτήσουν νέα περιουσία, να είναι Διευθυντές εταιρειών και να κατέχουν και μετοχές. Όσοι από αυτούς έχουν ενυπόθηκη περιουσία τους δίνεται η ευκαιρία να αποκατασταθούν και να διαπραγματευτούν με τους πιστωτές τους ελεύθερα παρά  να βρίσκονται υπό τα δεσμά της  πτώχευσης», προσθέτει. 

Συγκεκριμένα, για τους οφειλέτες µε ή χωρίς ακίνητη περιουσία, αλλά χωρίς ικανότητα αποπληρωμής του χρέους τους, προβλέπεται απαλλαγή του οφειλέτη από το καθεστώς του πτωχεύσαντα, καθώς και απαλλαγή από τα εναπομείναντα του χρέη. Ο πτωχεύσας θα απαλλάσσεται στο τέλος της περιόδου των τριών ετών, ξεκινώντας από την ημερομηνία που αρχίζει η διαδικασία της πτώχευσης, νοουμένου ότι θα είναι συνεργάσιμος και καλόπιστος. «Ωστόσο, δεν θα απαλλάσσεται από το διάταγμα πληρωμής διατροφής ή/και κρατικούς, δημοτικούς φόρους και τέλη», αναφέρει ο κ. Καρροτσάκης. 

2. Εκκαθάριση εταιρειών

Η πρώτη πτυχή του περί εταιρειών νόμου αφορά τη διαδικασία αναγκαστικής εκκαθάρισης εταιρειών, όπου εισήχθηκε η τροποποίηση όπου,  «με την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης, ο επίσημος παραλήπτης καθίσταται εκκαθαριστής και όχι προσωρινός εκκαθαριστής. Επιπλέον, όπου ο εκκαθαριστής δεν είναι ο επίσημος παραλήπτης, θα είναι ανεξάρτητος αδειοδοτημένος επαγγελματίας (σύμβουλος αφερεγγυότητας), το ίδιο θα ισχύει και για τους διαχειριστές στην πτώχευση, ο οποίος είτε θα διορίζεται από τον Επίσημο Παραλήπτη από κατάλογο αδειοδοτημένων Συμβούλων Αφερεγγυότητας, είτε μετά από απόφαση συνέλευσης πιστωτών και συνεισφορέων» αναφέρει ο κ. Καρροτσάκης. 

3. Αναδιάρθρωση εταιρειών (examinership)

Η δεύτερη πτυχή αφορά την θεσμοθέτηση μηχανισμού για την αναδιάρθρωση του χρέους μιας εταιρείας, καθώς και τη διάσωση και αποκατάσταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας μιας εταιρείας, με σκοπό τη διατήρηση βιώσιμων επιχειρήσεων.  Σύμφωνα με τον κ. Καρροτσάκη, «δίνεται το δικαίωμα σε πιστωτή της επιχείρησης ή στο ΔΣ ή σε μετόχους με αίτηση δικαστηρίου να διορίσουν Εξεταστή ο οποίος θα αναλάβει την αναδιάρθρωση και αναδιοργάνωση της επιχείρησης σε συνεργασία με το ΔΣ το οποίο θα παραμείνει στην θέση του και θα λειτουργεί κάτω από προϋποθέσεις».

Συγκεκριμένα, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ο εξεταστής θα καταθέτει στους πιστωτές και μετόχους της εταιρείας  έκθεση, η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις προτάσεις συμβιβασμού ή σχεδίου διακανονισμού όπου, στον βαθμό που είναι ευλόγως πρακτικά δυνατό, να προστατεύουν και την διατήρηση της εργασίας των εργαζομένων, καθώς και τις εισηγήσεις του εξεταστή.  Να σημειωθεί ότι ο νόμος προβλέπει για παροχή προστασίας περιόδου τεσσάρων μηνών, με την αίτηση για διορισμό εξεταστή με δικαίωμα παράτασης.

«Οποιαδήποτε συμφωνία, για να θεωρηθεί ότι έχει εγκριθεί θα πρέπει να είναι πλειοψηφική στην βάση της αξίας και όχι σε αριθμό και μετέπειτα να  επικυρώνεται από το Δικαστήριο και θα είναι δεσμευτική από όλους τους πιστωτές και από αυτούς που διαφωνούν, νοουμένου ότι έχουν τηρηθεί  οι νενομισμένες διαδικασίες. Ταυτόχρονα, δίνεται το δικαίωμα σε οποιοδήποτε πιστωτή ή άλλο ενδιαφερόμενο να υποβάλει ένσταση στο δικαστήριο», συμπληρώνει ο κ. Καρροτσάκης.

4. Σύμβουλος Αφερεγγυότητας

Παράλληλα, θεσμοθετείται και ρυθμίζεται το επάγγελμα του Σύμβουλου Αφερεγγυότητας, ο οποίος θα αδειοδοτείται από τρεις αρμόδιες Αρχές: την Υπηρεσία Αφερεγγυότητας, τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου. Σύμφωνα με τον κ. Καρροτσάκη, «θα χορηγείται προσωρινή άδεια σε όσους πληρούν τα μεταβατικά  κριτήρια όμως με την προϋπόθεση ότι εντός 5 μηνών από την παραχώρηση της προσωρινής άδειας θα έχει παρακολουθήσει 40 ώρες εκπαιδευτικών σεμιναρίων και παρακαθίσει σε εξετάσεις, αλλιώς θα ανακαλείται η άδεια. Μάλιστα, ο Υπουργός Εμπορίου θα διορίσει πενταμελή επιτροπή η οποία θα αναλάβει να διοργανώσει και να προωθήσει τα σχετικά εκπαιδευτικά σεμινάρια και την εξέταση».

Οι Σύμβουλοι θα μπορούν να διοριστούν σαν Διαχειριστές ή Εκκαθαριστές πτωχευτικής ή εκκαθαριστικής περιουσίας ,είτε ως Εξεταστές ή Παραλήπτες είτε ως Σύμβουλοι Αφερεγγυότητας σε  προσωπικά σχέδια αναδιάρθρωσης χρεών . Το μητρώο των Συμβούλων θα αναρτάται στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Αφερεγγυότητας. «Ένα από τα κριτήρια για την χορήγηση άδειας Συμβούλου είναι ότι πρέπει να έχει ασφάλεια 200 χιλ. ευρώ για επαγγελματική ευθύνη  και θα πρέπει να υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας που έχει ετοιμάσει η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας, ανεξάρτητα από ποια Αρμόδια Αρχή θα αδειοδοτηθεί», σημειώνει ο κ. Καρροτσάκης. 

5. Προσωρινά σχέδια αποπληρωμής- Απαλλαγή 25 χιλ. ευρώ από χρέη 

Oι δανειολήπτες θα μπορούν να απευθύνονται απευθείας στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας με τη συμπλήρωση των σχετικών εντύπων τα οποία θα βρίσκονται στην ιστοσελίδα της και νοουμένου ότι θα τηρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας τότε η Υπηρεσία Αφερεγγυότητας θα αιτείται στο Δικαστήριο για εξασφάλιση διατάγματος απαλλαγής οφειλών μέχρι τις 25 χιλ. ευρώ. «Την ίδια μεταχείριση θα τυγχάνουν και οι εγγυητές με το να απαλλάσσονται από την εγγύηση τους», προσθέτει ο κ. Καρροτσάκης.  Κάποια από τα κριτήρια επιλεξιμότητας είναι: να μην διαθέτει περιουσία πάνω από 1000 ευρώ και τα έσοδα του, μετά την αφαίρεση των λογικών εξόδων διαβίωσης να είναι κάτω των 200 ευρώ. Ο χρεώστης θα μπορεί να έχει όχημα μέχρι 4 χιλ. ευρώ και τα απαιτούμενα εργαλεία για τη εργασία του μέχρι 6500 ευρώ. Παράλληλα, θα απαλλάσσεται και τουλάχιστον το 10% των οφειλών του προς κρατικούς, Δημοτικούς φόρους και τέλη , δηλαδή το μέγιστο ποσό απαλλαγής θα είναι 25000 ευρώ επιλέξιμα χρέη και επιπλέον συνολικά 2.500 ευρώ προς κρατικούς φόρους και τέλη. 

I.   Συναινετικό Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής 

Ο νόμος προνοεί μία διαδικασία όπου ο χρεώστης επιλέγει ένα Σύμβουλο Αφερεγγυότητας, ο οποίος λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική κατάσταση του χρεώστη, τα λογικά έξοδα διαβίωσης, καθώς και άλλα σχετικά στοιχεία, ετοιμάζει κατάλληλο σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους του.  Αν ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, από τα στοιχεία που θα του καταθέσει ο δανειολήπτης, κρίνει ότι μπορεί να καταστεί βιώσιμος και ότι μπορεί να συμμετέχει σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης, θα υποβάλει αυτά τα στοιχεία στην Υπηρεσία Αφερεγγυότητας, ζητώντας της να εξασφαλίσει προστατευτικό διάταγμα από το δικαστήριο. Το προστατευτικό διάταγμα γίνεται για σκοπούς προστασίας του χρεώστη από οποιεσδήποτε ενέργειες των πιστωτών εναντίον του και ισχύει για περίοδο 95 ημερών, ενώ υπό ορισμένες προϋποθέσεις δύναται να επεκταθεί. 

Ο σύμβουλος αφερεγγυότητας ετοιμάζει και υποβάλλει, με τη σύμφωνη γνώμη του χρεώστη, προς τους πιστωτές του για ψήφιση το σχέδιο ή/και άλλα σχέδια αποπληρωμής που προνοούν την αναδιάρθρωση των χρεών του χρεώστη. Σε περίπτωση που οι πιστωτές συμφωνήσουν, με ειδική πλειοψηφία, τίθεται σε ισχύ κατόπιν αποστολής του εγκριμένου σχεδίου από την Υπηρεσία για επικύρωση από το δικαστήριο ή/και εκδίκασης τυχόν ενστάσεων που υποβληθούν από πιστωτές ή/και εγγυητές που δεν συμφώνησαν με το σχέδιο. 
Αν ο πρωτοφειλέτης επιλέξει ένα Σύμβουλο Αφερεγγυότητας και στην πορεία κρίνει ότι δεν μπορεί να τον εξυπηρετήσει ή υποψιάζεται ότι υπάρχει σύγκρουση συμφέροντος, έχει το δικαίωμα να τον παύσει και να διορίσει κάποιον άλλο, ενημερώνοντας σχετικά την Υπηρεσία.    

ii. Μη Συναινετικό Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής 

Σε περίπτωση που σχέδιο απορριφθεί από τη συνέλευση πιστωτών, αλλά ο Σύμβουλος κρίνει ότι ο χρεώστης ικανοποιεί τα κριτήρια που καθορίζονται στη νομοθεσία, τότε ο χρεώστης μπορεί να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για έκδοση διατάγματος με το οποίο να επιβάλλεται το σχέδιο σε όλους τους πιστωτές, νομένου οτι το σχέδιο αποπληρωμής είναι καλύτερο από τι θα έπερναν οι πιστωτές αν κυρισσόταν ο χρεώστης σε πτώχευση.  Τα κυριότερα κριτήρια αφορούν στα ακόλουθα: το συνολικό υπόλοιπο των χρεών του δεν ξεπερνά τις €350.000,  έχει ενυπόθηκη την κύρια κατοικία με αξία μέχρι €300.000 και συνολική αξία περιουσιακών στοιχείων, εξαιρουμένης της κύριας κατοικίας του μέχρι €250.000. 

iii. Συντονισμένα Σχέδια Αποπληρωμής (για φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές επιχειρήσεις)

Ο νόμος προβλέπει επίσης για συντονισμένα σχέδια αποπληρωμής. Συγκεκριμένα, χρεώστης o οποίος πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας για προσωπικό σχέδιο αποπληρωμής και του οποίου η κύρια κατοικία με οποιοδήποτε τρόπο συνιστά εξασφάλιση για χρέος πολύ μικρής επιχείρησης (δηλ. επιχείρηση που απασχολεί λιγότερα από δέκα πρόσωπα), τότε δικαιούται να ξεκινήσει διαδικασία «Συντονισμένου Σχεδίου Αποπληρωμής». Ο Σύμβουλος είναι δυνατόν να ζητήσει εκ μέρους του χρεώστη το διορισμό του και ως εξεταστή για να ετοιμάσει συντονισμένα σχέδια αποπληρωμής με στόχο την προστασία της κύριας κατοικίας του αλλά και της διατήρησης της  επιχείρησης του. 

Θεσμός του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου 

Τέλος, ο κ. Καρροτσάκης εξηγεί ότι δυνάμει του περί της Σύστασης και Λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης Νόμου, θεσπίστηκε ο θεσμός του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, μια από τις αρμοδιότητας του οποίου είναι ο διορισμός διαμεσολαβητή για σκοπούς αναδιάρθρωσης των πιστωτικών διευκολύνσεων. Όπως αναφέρει, γενικός στόχος της διαδικασίας διαμεσολάβησης είναι η εξεύρεση μιας αμοιβαίας αποδεκτής συμφωνίας αναδιάρθρωσης των πιστωτικών διευκολύνσεων του καταναλωτή/πελάτη χωρίς.  Η φιλοσοφία της αναδιάρθρωσης χρεών που γίνεται με τον διορισμό διαμεσολαβητή, λειτουργεί με βάση τις πρόνοιες  της περί Διαχείρισης Καθυστερήσεων Οδηγίας του 2015, η οποία εκδόθηκε από την Κεντρική Τράπεζα της  Κύπρου.

«Τα κριτήρια περιλαμβάνουν συγκεκριμένα ποσά, ενώ τα Συναινετικά Προσωπικά Σχέδια Αποπληρωμής όπου η διαχείριση τους εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Υπηρεσίας μας, αφορά όλες τις περιπτώσεις χρεών ενώ τα Μη Συναινετικά  Σχέδια Αποπληρωμής, έχουν στόχο την προστασία της κύριας κατοικίας με δικαστική απόφαση, ανεξαρτήτως της συναίνεσης των πιστωτών. Πρόκειται για δύο διαφορετικές διαδικασίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και φιλοσοφία», καταλήγει ο κ. Καρροτσάκης.