Μεσόγειος: The Next Opportunity

Με συνολικό ακαθάριστο προϊόν που ξεπερνά τα $10τρις και με 17,110 έργα να προέρχονται από Άμεσες Ξένες Επενδύσεις την τελευταία πενταετία, η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου (νότια Ευρώπη, βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή και περιοχή Αραβικού Κόλπου) αποτελεί ήδη ένα από τους πιο ελκυστικούς επενδυτικούς προορισμούς παγκοσμίως, σύμφωνα με το τελευταίο BaroMed 2015 της ΕΥ που φέρει τον τίτλο Η επόμενη Ευκαιρία (The Next Opportunity).

Το BaroMed 2015 παρουσιάστηκε σε Φόρουμ της ΕΥ για τη Στρατηγική Ανάπτυξη (EY Strategic Growth Forum), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη με τίτλο Unlocking the potential of Mediterranean.

To Φόρουμ έφερε για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι αντιπροσώπους από χώρες της περιοχής, για μία διήμερη συζήτηση με θέμα τη συνεργασία και την ανάπτυξη στην περιοχή της Μεσογείου. Ανάμεσα στους συνομιλητές περιλαμβάνονταν: Ο José Manuel Barroso – πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο  Alberto Alesina – καθηγητής στα πανεπιστήμια Harvard και Luigi Bocconi, ο Kjell Nordstrom – συγγραφέας επιχειρηματικών βιβλίων και Συνεργάτης Καθηγητής στο Stockholm School of Economics, ο Giorgio Squinzi πρόεδρος της Confindustria και CEO του Ομίλου Mapei και η Ιταλίδα υπουργός Συνταγματικών Μεταρρυθμίσεων Maria Elena Boschi.

Παγκόσμιος προορισμός για Άμεσες Ξένες Επενδύσεις
Οι χώρες που κάλυψε το BaroMed 2015 της ΕΥ προσέλκυσαν Άμεσες Ξένες Επενδύσεις για 17,110 έργα κατά τη έτη 2009-2013. Το 78% των  έργων ήταν σε  μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χώρες του Κόλπου. Από τα ευρήματα του Baromed 2015 διαφάνηκε πως μόνο το 35% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων αφορούσε εξαγορές ή συγχωνεύσεις, κάτι που αποδίδεται στις αναξιοποίητες προοπτικές της ευρύτερης περιοχής. Αντίθετα, οι παραγωγικές επενδύσεις αντιστοιχούσαν στο 65% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων. Χαρακτηριστικό είναι πως οι παραγωγικές επενδύσεις στην περιοχή για το 2013 έφτασαν τα $85.5δις ξεπερνώντας την αξία των αντίστοιχων επενδύσεων που προσέλκυσε η Κίνα.

Ο Διευθύνων Συνέταιρος της EY Μεσογείου Donato Iacovone, σχολίασε: «Αν ο εκσυγχρονισμός και η συνεργασία στην περιοχή της Μεσογείου συνεχίσει να ενθαρρύνεται,  τα επόμενα μερικά χρόνια θα μπορούσαμε να έχουμε μία νέα αναπτυσσόμενη περιοχή στον παγκόσμιο χάρτη. Η περιοχή αναμένεται να καταγράψει θετικές προοπτικές ανάπτυξης στο εγγύς μέλλον και ήδη οι επενδυτές το λαμβάνουν υπόψη. Λόγω των αναξιοποίητων αγορών, των αποδεδειγμένων πόρων και της σταθερότητας, όχι μόνο η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και η Κίνα και η Ινδία βλέπουν την περιοχή ως ένα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό».

O επικεφαλής του τομέα International Location Advisory Services της ΕΥ και συγγραφέας της έκθεσης Marc Lhermitte, είπε: «Υπάρχει ισχυρό κίνητρο για εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν, αφού η περιοχή ξεχειλίζει από ιδέες, ενέργεια και αναξιοποίητες ικανότητες. Επιπρόσθετα, μέχρι το 2040, 750εκ. άνθρωποι θα κατοικούν στην περιοχή με σημαντική και αυξανόμενη αγοραστική δύναμη».

Οι επενδυτές βλέπουν ευκαιρίες σήμερα κι αύριο
Σύμφωνα με 156  Ανώτερους Εκτελεστικούς Διευθυντές από 20 χώρες, οι οποίοι παραχώρησαν συνεντεύξεις στα πλαίσια του Baromed 2015 της ΕΥ, η περιοχή της Μεσογείου προβλέπεται να είναι πιο ελκυστική από την κεντρική και βόρεια Ευρώπη (51%), την Ασία (52%) και την Αφρική (60%). Όταν τους ζητήθηκε να συγκρίνουν την περιοχή με την Ευρώπη, επισήμαναν τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης και τις ποικίλες επιχειρηματικές ευκαιρίες οι οποίες ωθούνται από τα δημογραφικά δεδομένα και την αστικοποίηση. Αποτέλεσμα των φαινομένων αυτών είναι η δημιουργία εντυπωσιακών νέων πόλεων και επαρχιών που ξεπετάγονται σε περιοχές όπως οι χώρες του Κόλπου, η Τουρκία και η Βόρεια Αφρική.

Ο Διευθύνων Συνέταιρος της ΕΥ Κύπρου Αντρέας Δημητρίου σημείωσε ότι λόγω της κεντρικής θέσης της περιοχής της Μεσογείου -μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής- της μεγάλης αγοράς ανθρώπινου δυναμικού και των ανεξάντλητων πόρων που διαθέτει, «η περιοχή προσφέρει ένα εξαιρετικό συσχετισμό μεταξύ ανάπτυξης και κόστους. Στο εγγύς μέλλον, η βελτίωση των υποδομών και η αυξημένη σταθερότητα θα συμβάλουν στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας τόσο στο βιομηχανικό τομέα όσο και σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών.»

Τομείς και επενδύσεις του μέλλοντος
Σε σχέση με τις παραγωγικές επενδύσεις,  η περιοχή υπόσχεται ευκαιρίες στους τομείς των υπηρεσιών προς επιχειρήσεις (15.4%), της ψηφιακής βιομηχανίας (10.8%) και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (10.6%). Οι τρεις αυτοί τομείς αποτέλεσαν τις κορυφαίες επιλογές για παραγωγικές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην περιοχή από το 2009 μέχρι το 2013.

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εξαγορές στην περιοχή, συγκέντρωσαν εταιρείες του τομέα των τηλεπικοινωνιών, των μέσων ενημέρωσης και της τεχνολογίας (17.3%), του εμπορίου και καταναλωτικών προϊόντων (15.4%) και της ενέργειας (11.7%).

Η περιοχή εκμεταλλεύεται την κεντρική της θέση μεταξύ τριών Ηπείρων ώστε να αναπτύξει τους κλάδους της ανάπτυξης γης, του τουρισμού και του εμπορίου και να καταστεί ένας παγκόσμιος προορισμός αλλά και ταξιδιωτικός κόμβος. Χαρακτηριστικό είναι πως κάποιοι επενδυτές μεταφέρουν τις δραστηριότητες τους από την Ασία στη Μεσόγειο, ώστε να χειρίζονται καλύτερα την εφοδιαστική αλυσίδα προς τις απαιτητικές ευρωπαϊκές αγορές. Η περιοχή ήδη εξυπηρετεί τις αγορές παγκοσμίως με 18 από τα 100 πιο πολυσύχναστα λιμάνια στον κόσμο και οκτώ από τα 30 πιο πολυσύχναστα αεροδρόμια στον κόσμο.

Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις
Το BaroMed 2015 της ΕΥ εντοπίζει οκτώ παράγοντες που συμβάλουν στην αύξηση των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην περιοχή: ζήτηση για ψηφιακή τεχνολογία, επιχειρηματικότητα, αστικοποίηση, ανταγωνισμός, βιομηχανική διαφοροποίηση, ανανεώσιμη ενέργεια, κοινωνική ανάπτυξη και διαφάνεια.

Ωστόσο, παρά τις  θετικές προοπτικές που καταγράφονται για την περιοχή της Μεσογείου, πολλοί συμμετέχοντες στο BaroMed 2015 υπέδειξαν την ύπαρξη κινδύνων σε όλη την περιοχή: αστάθεια (53% κατά μέσο όρο στις πέντε υπο-περιοχές) και έλλειψη διαφάνειας (29%) αποτελούν τα βασικά εμπόδια για επενδύσεις και βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, εκφράζουν ανησυχίες λόγω των ελλιπών υποδομών σε κάποιες χώρες και λόγω της οικονομικής στασιμότητας που καταγράφεται σε χώρες της Ευρώπης, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια πηγή κεφαλαίου προς την περιοχή.  

Οι επενδυτές είναι ξεκάθαροι ως προς το τι πρέπει να κάνουν οι μεσογειακές χώρες, που είναι εκτός Ευρώπης,  για να γίνουν πιο ελκυστικές: η επίτευξη πολιτικής σταθερότητας θα έπρεπε να είναι η πρώτη προτεραιότητα (49% των συμμετεχόντων), επίσης θα πρέπει να βελτιωθεί η προστασία ατόμων και αγαθών (33% κατά μέσο όρο για τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή). Περαιτέρω, οι επενδυτές δίδουν έμφαση σε τομείς όπως η εκπαίδευση, οι υποδομές και η διεθνής προβολή.

Βλέποντας μπροστά
Ο Lhermitte εξήγησε: «Μέχρι  το 2050 κάποιες χώρες της περιοχής με ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης θα ξεπεράσουν κάποιες ανεπτυγμένες χώρες από πλευράς Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, ανάπτυξης, καινοτομίας και υιοθέτησης ανταγωνιστικών τεχνολογιών.  Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρη την περιοχή θα μετατραπούν σε εκλεπτυσμένους καταναλωτές. Μέσω του BaroMed 2015 της ΕΥ ευελπιστούμε να συμβάλουμε στο επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας μίας από τις πιο συναρπαστικές περιοχές του κόσμου».