Του φρονίμου τα παιδιά πριν «πεινάσουν»… καινοτομούν

Στην εύθραυστη φάση που βρίσκεται σήμερα η κυπριακή οικονομία σίγουρα δεν περισσεύουν λύσεις και τα γραφειοκρατικά σύνδρομα του παρελθόντος πρέπει σε πρώτη φάση να παραμεριστούν για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος και σε δεύτερη φάση να παταχθούν, αν θέλουμε κάποτε να καθορίζουμε και όχι να ακολουθούμε τις εξελίξεις.

Εν μέσω λοιπόν ανακοινώσεων, για υιοθέτηση αναπτυξιακών μέτρων εκ μέρους της κυβέρνησης, που αναμένεται ότι θα δώσουν περεταίρω  ώθηση στην οικονομία, ιδιαίτερη προσοχή και προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην προσέλκυση εταιριών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης (Research and Development).  

Ο ρυθμός ανάπτυξης μιας μικρής οικονομίας σαν τη δική μας δεν μπορεί παρά να είναι αλληλένδετος με τον ρυθμό ανάπτυξης της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Ο τομέας της έρευνας και της ανάπτυξης αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ευρύτερη οικονομική πρόοδο μιας χώρας. Στο πρόσφατο παρελθόν το ιαπωνικό θαύμα και η ιρλανδική ανάπτυξη (που προηγήθηκε της ιρλανδικής ύφεσης του 2009) οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στη ραγδαία ανάπτυξη της ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύχθηκε στις χώρες αυτές.  

Η παραχώρηση ειδικών φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση των εταιριών αυτών έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία στην Κύπρο από τις αρχές του 2012, καθώς και σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ιρλανδία  και πιο πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ιδιαιτερότητα των εισοδημάτων που προκύπτουν (τα οποία εμπίπτουν ως επί το πλείστον στην κατηγορία των πνευματικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης) από τα ούτω καλούμενα άυλα στοιχεία ενεργητικού, έγκειται στην ευκολία διασυνοριακής διακίνησης των άυλων αυτών στοιχείων, με προτίμηση σε χώρες που έχουν συγκριτικά χαμηλούς (αλλά όχι μηδενικούς) φορολογικούς συντελεστές, αφού η χρήση του δικτύου αποφυγής διπλής φορολόγησης των χωρών αυτών είναι εκ των ων ουκ άνευ.  

Λόγω λοιπόν της ευκολίας στη διακίνηση των δικαιωμάτων αυτών και του συνεχούς ανταγωνισμού που αναπτύχθηκε για προσέλκυση εταιριών που επικεντρώνονται στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έχει θέσει υπό το μικροσκόπιο του τα πιο πετυχημένα, κυρίως ευρωπαϊκά, ευνοϊκά καθεστώτα φορολόγησης πνευματικής ιδιοκτησίας, εξετάζοντας κατά πόσο τα φορολογικά αυτά καθεστώτα απολήγουν τελικά στη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού.

Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας συνολικής και ολοκληρωμένης προσπάθειας για την υιοθέτηση ενός καθολικά αποδεκτού σχεδίου ενάντια στη διάβρωση της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς κερδών (BEPS), με κοινώς συμφωνημένα σημεία δράσης με σκοπό να επιτύχει μια πιο «δίκαιη φορολογία».  Ως εκ τούτου έχει δοθεί προθεσμία μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 2016 για να διαμορφωθούν οι τρόποι και οι μηχανισμοί, ώστε να μπορεί να ταυτιστεί το εισόδημα που απολήγει από άυλα στοιχεία ενεργητικού και το οποίο θα φορολογείται κάτω από το ευνοϊκό καθεστώς φορολόγησης πνευματικής ιδιοκτησίας, με την αντίστοιχη δαπάνη της έρευνας και της ανάπτυξης.  Σε διαφορετική περίπτωση και αφού δοθεί μια περίοδος προσαρμογής για τις εν λόγω εταιρίες μέχρι το 2021, δεν θα επιτρέπεται η φορολόγηση του πιο πάνω εισοδήματος με τον υφιστάμενο αποτελεσματικό ευνοϊκό φορολογικό συντελεστή που δεν ξεπερνά το 2.5%, αλλά  με τον κανονικό εταιρικό φορολογικό συντελεστή που σήμερα είναι στο 12.5%.

Όλα τα καλά τελειώνουν νωρίς, σύμφωνα και με τη δημοφιλή λαϊκή ρήση.  Στην προκείμενη περίπτωση όμως, αυτή δεν πρέπει κατ’ ανάγκη να είναι και η αναπόφευκτη κατάληξη εφ’ όσον όπου υπάρχει θέληση υπάρχει τρόπος και εξηγώ:
Η Κύπρος, μπορεί και πρέπει να καταστεί κέντρο προσέλκυσης πολυεθνικών εταιριών που εξειδικεύονται στην έρευνα και την ανάπτυξη και δραστηριοποιούνται στον ιατρικό και φαρμακευτικό κλάδο, στον τομέα της τεχνολογίας και φυσικά εταιριών  που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας, εκμεταλλευόμενη και την στρατηγικής σημασίας  γεωγραφική της θέση ως ο συνδετικός κόμβος μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας-Μέσης Ανατολής,  καθώς επίσης και την ευρωπαϊκή της ταυτότητα στην ευρύτερη περιοχή ως σύμβολο ασφάλειας και σταθερότητας.  
Το τεχνολογικό πάρκο που τροχοδρομείται είναι καιρός να βγει από τα κλειστά συρτάρια και να υλοποιηθεί.  Η θετική επίδραση που θα έχει στην κοινωνία μας η προσέλκυση στην Κύπρο των πιο πάνω εταιριών με εξειδικευμένο και άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, (πέραν της άμεσης οικονομικής ωφέλειας που δεν μπορεί κανένας να αγνοήσει) θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την επανένταξη ενός σημαντικού αριθμού άνεργων επιστημόνων στον παραγωγικό ιστό της κοινωνίας, που τόσο πολύ έχει ανάγκη κάθε χώρα που θέλει να ονομάζεται πολιτισμένη.