Γιατί η Κύπρος χρειάζεται μια ιδιωτική «Κακή Τράπεζα»

Η επιστροφή στο δημόσιο διάλογο της λεγόμενης «Κακής Τράπεζας» μας θυμίζει τους ταραχώδης μήνες του Μαρτίου και Απριλίου του 2013, και τις τότε συζητήσεις για την άμεση αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Ωστόσο, στο νέο περιβάλλον οικονομικής σταθεροποίησης, βοηθητικό θα ήταν να δώσουμε ένα κοινό ορισμό του τί εστί «κακή τράπεζα».

Η τράπεζα αυτή δημιουργείται με σκοπό να εξαγοράσει τα μη-εξυπηρετούμενα στοιχεία ενεργητικού μιας τράπεζας σε τιμές αγοράς. Με τη μεταφορά τους σε μια «κακή τράπεζα», οι τράπεζες «καθαρίζουν» τον ισολογισμό τους από «τοξικά» στοιχεία, ενώ παράλληλα υποχρεώνονται να υποστούν αποσβέσεις. Μέσω της διαδικασίας αυτής οι μετόχοι και οι ομολογιούχοι θα χάσουν χρήματα, ωστόσο, οι καταθέτες δεν θα υποστούν ζημιές. Οι τράπεζες που θα καταστούν αφερέγγυες ως αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, θα μπορούν να ανακεφαλαιοποιηθούν, να κρατικοποιηθούν, ή να εκκαθαριστούν.

Η εκτενέστατη μας εμπειρία σε αγορές όπως στη Σλοβενία, όπου δημιουργήθηκε μια κυβερνητικής ιδιοκτησίας «κακή τράπεζα» για να απορροφήσει τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια από τους ισολογισμούς των κρατικοποιημένων τραπεζών, μας έχει υποδείξει ότι αυτή η διαδικασία επιτρέπει στις τράπεζες να επιστρέψουν σε συνθήκες ομαλής λειτουργίας, να δανείζουν, και συνάμα να αυξήσουν την επιστρεφόμενη αξία στον φορολογούμενο, όταν αυτές οι τράπεζες ιδιωτικοποιηθούν εκ νέου.

Με ειδίκευση στα επισφαλή στοιχεία ενεργητικού, έχουμε συμμετάσχει σε διαδικασίες πώλησης δανειακών χαρτοφυλακίων 6 εταιρειών, διαδικασίες που ξεκίνησαν από την «κακή τράπεζα» που εξέδωσε δεσμευτικές προσφορές συνολικής αξίας 175 εκατομμυρίων Ευρώ. Το γεγονός ότι η «κακή τράπεζα» ανέλαβε το ρόλο ως μεγαλύτερος πιστωτής, προσδίδει καθοδήγηση και συνοχή σε μια πολυσύνθετη διαδικασία στην οποία συμμετέχει ένας μεγάλος αριθμός τραπεζών.

Στις διαδικασίες στις οποίες έχουμε εμπλακεί έχουμε δει δανειακά χαρτοφυλάκια, που αρχικά δεν τράβηξαν το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών, να καθίστανται ελκυστικά με μεγάλο ανταγωνισμό ως προς την απόκτηση τους. Στις δημοπρασίες συμμετείχαν μεγάλα Αμερικάνικα hedge funds καθώς και επενδυτικές τράπεζες, οι οποίες κατέθεσαν προσφορές σε πιο ψηλές τιμές. Χάρη στην «κακή τράπεζα», ο φορολογούμενος πολίτης είχε την ευκαιρία να ανακτήσει εκατομμύρια από ζημιογόνα στοιχεία ενεργητικού.

Το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό το μοντέλο στην Κύπρο. Αυτή τη στιγμή το σύνολο των μη-εξυπηρετούμενων δανείων στο Κυπριακό τραπεζικό σύστημα ανέρχεται στα 28 δισεκατομμύρια Ευρώ και αφορούν κυρίως τον τομέα των ακινήτων. Μια ιδιωτική «κακή τράπεζα», χρηματοδοτούμενη από ξένα κεφάλαια, θα μπορούσε να δημιουργηθεί σε ένα διάστημα λίγων μηνών με στόχο να εξαγοράσει αρκετά από αυτά σε τιμές AQR, με μηδαμινό αντίκτυπο στο ρυθμιστικό κεφάλαιο των τραπεζών. Οι διαδικασίες για την μετέπειτα (και εν πολλοίς κερδοφόρα) πώλησή τους, θα αποτελέσει μέρος των εργασιών της τράπεζας, προσελκύοντας πολυπόθητο ξένο κεφάλαιο στην οικονομία, δίνοντας ώθηση στην αγορά ακινήτων της Κύπρου και αποκλείοντας τα ζημιογόνα projects.

Οι νέοι πιστωτές στις εταιρείες αυτές θα έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία γενικότερα, εισάγοντας εμπειρία και ακεραιότητα στην εταιρική διακυβέρνηση, η οποία θα ασκεί έλεγχο, είτε μέσω συμφωνιών αναδιάρθρωσης, είτε μέσω συμμετοχής στη δόμηση των κεφαλαίων. Το τραπεζικό σύστημα θα λάβει επιπλέον ρευστότητα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε τράπεζες όπως την Τράπεζα Κύπρου να αποπληρώσει μεγαλύτερα ποσά έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα (ELA) που έχει επωμιστεί μετά την απορρόφηση της Λαϊκής Τράπεζας.

Ωστόσο, ένα είναι το σίγουρο: χωρίς να υπάρχει μια ξεκάθαρη δομή και μια αξιόπιστη «κακή τράπεζα» που μπορεί να θέσει σε ισχύ τις πωλήσεις μη-εξυπηρετούμενων δανείων και επισφαλή στοιχεία ενεργητικού, η εισροή ξένων επενδύσεων από κατόχους μεγάλης ρευστότητας όπως hedge funds, ταμεία επιχειρηματικού κεφαλαίου και τμήματα πίστωσης (credit desks) μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, θα συνεχίσει να είναι περιορισμένη.

*Ο Σάββας Λιασής είναι συνέταιρος & μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Elements Capital Partners Limited