Οι αγορές δανεισμού ανταμείβουν και επιστρέφουν χρήματα

Ιστορική μέρα για την Κύπρο είναι η σημερινή (Τρίτη 28/4/2015) καθώς η χώρα έχει επιστρέψει στις αγορές δανεισμού με το χαμηλότερο επιτόκιο που δανείστηκε ποτέ υπό συνθήκες αγοράς.  Δύο χρόνια μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και των δημοσίων οικονομικών, η κυβέρνηση κατάφερε να αντλήσει €1 δις με επιτόκιο 4%.  Τηρουμένων των αναλογιών, το ποσό που άντλησε η κυβέρνηση από τις αγορές είναι τεράστιο και ανέρχεται στο 6% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος ΑΕΠ, και το γεγονός αυτό δεν μπορεί να είναι τυχαίο. 

Η Κύπρος έχει ανακτήσει τη χαμένη αξιοπιστία της και από σήμερα είναι κυρίαρχη των δημόσιων οικονομικών της.  Η άντληση κεφαλαίων με χαμηλό επιτόκιο από τις διεθνείς αγορές αποτελεί μια σημαντική επιτυχία της κυβέρνησης δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται κάτω από μνημόνιο το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.  

Η επιτυχία της κυβέρνησης οφείλεται στο γεγονός ότι η δημοσιονομική εξυγίανση έχει προχωρήσει ικανοποιητικά, σε βαθμό που οι διεθνείς επενδυτές εμπιστεύονται την Κυπριακή Δημοκρατία, δηλαδή, ότι δηλαδή θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και θα αποπληρώσει τα χρέη της.  Αυτό το μήνυμα είναι πολύ σημαντικό καθώς ανοίγει το δρόμο για αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους, όποτε αυτό λήγει.

Για μια χώρα με ψηλό δημόσιο χρέος, το χαμηλό επιτόκιο δανεισμού είναι εξαιρετικά σημαντικό προκειμένου να μπορεί να εξυπηρετεί το χρέος με χαμηλό κόστος χωρίς να επιβαρύνει σημαντικά την ανάπτυξη της οικονομίας.  Να σημειωθεί ότι το δημόσιο χρέος της Κύπρου ανέρχεται γύρω στα €19 δις, και πληρώνει τόκους γύρω στα €700 εκ. ετησίως (περίπου 4% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος).  Στις 31/12/2012, λίγο πριν την υπογραφή του μνημονίου, το μέσο σταθμικό επιτόκιο (κόστος δανεισμού) κυμαινόταν στο 4.2%, ενώ ένα χρόνο αργότερα υποχώρησε στο 3.57% (λόγω των χαμηλότοκων δανείων από τον Μηχανισμό Στήριξης).  

Κατά τον ίδιο τρόπο, στις 12/31/2014, το μέσο σταθμικό επιτόκιο υποχώρησε στο 3.02%.  Το μέσο σταθμικό επιτόκιο για την Κυπριακή Δημοκρατία θα υποχωρήσει ακόμα περισσότερο μέχρι την ολοκλήρωση του μνημονίου αφού αναμένονται επιπρόσθετα χαμηλότοκα δάνεια ύψους €3.8 δις από το Μηχανισμό Στήριξης (αυτόν που κάποιοι θέλουν να τον διώξουν).  Η μείωση του κόστους δανεισμού κατά 1.2% (από την υπογραφή του μνημονίου μέχρι σήμερα) μεταφράζεται σε εξοικονομήσεις ύψους €228 εκ σε τόκους κάθε χρόνο.  Μιλούμε δηλαδή για πραγματικές εξοικονομήσεις, που μπορούν να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη ή τις υπηρεσίες υγείας ή το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που στηρίζει τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
 
Αυτή την περίοδο, που τρέχει και το γενναιόδωρο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης  της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είναι μια χρυσή ευκαιρία για τις χώρες που έχουν ψηλά χρέη να τα αναχρηματοδοτήσουν με χαμηλότερο επιτόκιο, και να χρησιμοποιήσουν τις εξοικονομήσεις από τόκους για την ανάπτυξη των οικονομιών τους.  Έχω την εντύπωση πως οι χώρες που θα αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία, θα επιστρέψουν στην ανάπτυξη πιο σύντομα από ότι ανέμεναν.  Η Γερμανία για παράδειγμα και κάποιες άλλες χώρες της ευρωζώνης δανείζεται με επιτόκιο κάτω του 0.5%, ενώ οι υπόλοιπες με επιτόκιο κάτω από το 1.5%.  

Χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιρλανδία, μπορούν να επωφεληθούν πάρα πολύ από τις εξοικονομήσεις τόκων που προσφέρουν τα χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού.  Περισσότερο από όλες όμως η Ελλάδα, η οποία έχει ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, και θα μπορούσε, αν το ήθελε, να επωφεληθεί τα μέγιστα από μια επιστροφή στις αγορές δανεισμού με χαμηλό επιτόκιο, την οποία είχε στην τσέπη της, αλλά συνειδητά την έβγαλε και τη πέταξε.  Κρίμα!