H TOTAL και η Κύπρος που δεν είναι Κατάρ

Ενώ έχει καταλαγιάσει η θύελλα αντιδράσεων λόγω της πιθανής φυγής της TOTAL από την Κύπρο θα ήταν σωστό να δούμε τι γίνεται μετά από αυτή την απόφαση. Δεδομένου ότι η εταιρεία αποφάσισε να μην προχωρήσει σε γεωτρήσεις τον Σεπτέμβριο του 2014 εξάγεται το συμπέρασμα πως η απόφαση ήταν καθαρά για γεωλογικούς λόγους. Από τις σεισμικές έρευνες φαίνεται πως δεν βρέθηκε κάτι εξορύξιμο. Όλα αυτά όμως είχαν γίνει πριν από την πτώση της τιμής του πετρελαίου. Αντιλαμβάνεται κανείς ωστόσο πως είναι αδύνατον να μην επηρεαστεί στο μέλλον.

Αν και τελικώς η TOTAL θα παραμείνει στην Κύπρο για ακόμη ένα χρόνο είναι δύσκολο (όχι ακατόρθωτο) να προχωρήσει σε ερευνητικές γεωτρήσεις τουλάχιστον μέσα στο 2015. Ο λόγος είναι ξεκάθαρα η πτώση της τιμής του πετρελαίου. Μπορεί να μην ήταν ο λόγος που αποφασίστηκε η φυγή της αλλά θα επηρεάσει τις αποφάσεις της στο μέλλον.

Η μεγάλη πτώση της τιμής του πετρελαίου έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα ανά το παγκόσμιο. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της έρευνας και εξόρυξης έχουν ανακοινώσει την περικοπή περίπου 100 χιλιάδων θέσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Όσο και αν πιστεύουμε πως ως Κύπρος θα είμαστε το νέο Κατάρ, είναι αδύνατο να μας αφήσει ανεπηρέαστους το περιβάλλον που δημιουργείται λόγω πτώσης τιμής πετρελαίου. Ο κύριος λόγος είναι η εξόρυξη του σχιστολιθικού φυσικού αερίου (shale gas) σε ΗΠΑ και Καναδά που έχει οδηγήσει σε όλο αυτό το σύνθετο πρόβλημα που με τη σειρά του έριξε τις τιμές. Μετά το 2008 υπήρξε το μεγάλο μπάμ με την παραγωγή του σχιστολιθικού αερίου αλλά και πετρελαίου. Νέες εταιρείες μπήκαν στο παιχνίδι της εξόρυξη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση προσφοράς ενόσω η ζήτηση παρέμενε σε ίδια επίπεδα.

Η τιμή άρχισε να πέφτει και ενώ όλοι ανέμεναν ο ΟΠΕΚ να πάρει θέση και να κόψει την παραγωγή, ανακοίνωσε πως η παραγωγή παραμένει στα ίδια επίπεδα. Η μια θεωρία για την εξήγηση της πτώσης της τιμής υποστηρίζει πως ο ΟΠΕΚ με αυτή την κίνηση θέληση να εξασκήσει πίεση σε όλες τις εταιρείες (κυρίως μικρομεσαίες) που παράγουν σχιστολιθικά κοιτάσματα. Στις χώρες του ΟΠΕΚ το κόστος παραγωγής πετρελαίου είναι περίπου $40/βαρέλι. Ως γνωστό η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στοιχίζει πολύ ακριβά ($70/Βαρέλι) και με την τιμή σε τέτοιες χαμηλά επίπεδα θα οδηγήσει σε κλείσιμο τις μικρές εταιρείες με παρουσία όμως μόνο σe ΗΠΑ και Καναδά αφού μόνο εκεί επιτρέπεται μέχρι στιγμής. Με τη σειρά του αυτό θα οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής και της προσφοράς με ένα πιο φυσικό τρόπο. Αυτό θα έχει ως επακόλουθο οι χώρες του ΟΠΕΚ να αυξήσουν το μερίδιο τους στην αγορά.

Η άλλη θεωρία θέλει τον διεθνή παράγοντα να πιέζει τις τιμές προς τα κάτω έτσι ώστε να εξασκήσει πίεση στο ρωσικό ρούβλι με αποτέλεσμα την υποχώρηση της Ρωσίας απέναντι σε πολιτικά ζητήματα. Χαρακτηριστικό είναι το γράφημα που παρουσίασε το Economist για την πτώση που είχε το ρούβλι και πως ακολουθεί την πτώση της τιμής του πετρελαίου.  

Είναι σωστό ωστόσο να αναφέρουμε πως η εν λόγω άποψη συγκεντρώνει και τις πιο λίγες πιθανότητες. Εξάλου προσφάτως η Ρωσία έχει συνάψει συμφωνίες με Τουρκία και Κίνα για παροχή φυσικού αερίου.
Η πτώση όμως στη τιμή, για τον οποιοδήποτε λόγο θα μας επηρεάσει αναπόφευκτα. Μπορεί να βρισκόμαστε πριν την παραγωγή ωστόσο αυτό αναμένεται να έχει αντίκτυπο στη TOTAL. Οι μέχρι σήμερα εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια κρίση που για να ανακάμψει η τιμή στα προηγούμενα επίπεδα θα χρειαστεί περίπου ένας χρόνος.

Από το γράφημα της BakerHughes μπορεί κανείς να βγάλει κάποια συμπεράσματα σχετικά με τον αριθμό των πλατφορμών εξόρυξης και την τιμή του πετρελαίου. Το γράφημα παρουσιάζει τη τιμή του πετρελαίου με τον αριθμό ενεργών πλατφορμών στις ΗΠΑ. Ο αριθμός των ενεργών πλατφορμών αντικατοπτρίζει ουσιαστικά τον αριθμό των ενεργών έργων, άρα και την τάση της βιομηχανίας. Βλέπουμε πως οι πλατφόρμες ακολουθούν την τιμή του πετρελαίου αλλά εντοπίζονται δυο σημαντικές πληροφορίες. Η μεγάλη άνοδος στον αριθμό των ενεργών πλατφορμών κατά την περίοδο 2009-2012 οφείλεται όχι μόνο στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου αλλά και στη εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου. Αυτός ήταν ο κύριος παράγοντας που οδήγησε στην πτώση της τιμής του πετρελαίου στα τέλη του 2014. Ένα άλλο σημαντικό συμπέρασμα είναι πως η αύξηση του αριθμού των πλατφορμών γίνεται κατά κύριο λόγο μετά την ανάκαμψη της τιμής. Ο λόγος είναι ο προφανές. Οι εταιρείες με την πτώση της τιμής του πετρελαίου προσπαθούν να προστατευτούν με αποτέλεσμα να κόβουν πολυδάπανες επενδύσεις (βλπ Κύπρος). Για να ξεκινήσουν όμως ανάλογες επενδύσεις χρειάζεται πρώτα να δουν κάποια απτά στοιχεία. Δηλαδή, δεν περιμένουν να δουν μόνο την ανάκαμψη της τιμής αλλά και τη σταθεροποίηση της.  Κατά την κρίση του 2008 με τις τιμές σε αντίστοιχα επίπεδα με σήμερα χρειάστηκαν περίπου δυο χρόνια έτσι ώστε ο αριθμός  των πλατφορμών να επιστρέψει σε προηγούμενα επίπεδα.

Συνοψίζοντας η παραμονή της TOTAL για ακόμη ένα χρόνο αποτελεί περισσότερο μια παράταση ζωής και ίσως μια ελπίδα. Θεωρώντας πως στο οικόπεδο 11 το οποίο επικεντρώνεται, βρεθούν κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία τότε στην καλύτερη περίπτωση η πρώτη γεώτρηση δεν αναμένεται πριν το 2017 δεδομένου πως η τιμή θα ανακάμψει σε προηγούμενα επίπεδα. Αν όμως οι τιμές παραμένουν στα ίδια επίπεδα με σήμερα είναι δύσκολο να προχωρήσει η εξερεύνηση έστω και αν υπάρχουν κοιτάσματα. Ο λόγος είναι το σχετικά υψηλό κόστος που υπάρχει στην Κύπρο λόγω του μεγάλου βάθους της θάλασσας.