Έκανες λάθος. Μετά Πρόεδρε;

Την Τρίτη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραδέχθηκε, κατά τη γνώμη μου, πιο ξεκάθαρα από κάθε άλλη φορά ότι οι προεκλογικές δεσμεύσεις του για μη κούρεμα καταθέσεων δεν ήταν απλώς λανθασμένες αλλά του δημιούργησαν και πρόβλημα στην διαπραγματευτική του στρατηγική.

«Δυστυχώς, οι συναισθηματισμοί και οι δεσμεύσεις που είχαμε όλοι αναλάβει προ των εκλογών ότι θα διαπραγματευτούμε ότι δεν θα αποδεχθούμε το κούρεμα των καταθέσεων, μάς είχε αυτοπαγιδεύσει με αποτέλεσμα όταν βρεθήκαμε μπροστά σε τετελεσμένα ή κίνδυνους άτακτης χρεοκοπίας, να υποχρεωθούμε να υποχωρήσουμε και να πάρουμε οδυνηρές αποφάσεις όχι αρεστές, αλλά σίγουρα ωφέλιμες».

Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσει ο Πρόεδρος, είναι κατά πόσο θα έκανε τις ίδιες δεσμεύσεις ξανά αν είχε την ευκαιρία. Θα έθετε σε κίνδυνο την εκλογή του στον προεδρικό θώκο; Θα δεχόταν το πολιτικό κόστος μίας δήλωσης του τύπου «Δεν δεσμεύομαι ότι δεν θα γίνει κούρεμα καταθέσεων αλλά δεσμεύομαι ότι θα κάνω ότι περνά από το χέρι μου για να βγούμε από την κρίση το συντομότερο δυνατό»;

Είναι αποδεκτή η θέση από ένα πολύπειρο πολιτικό ότι «δεν γνώριζε» ή «δεν ήξερε» ή «δεν πίστευε»; Ακόμα χειρότερα, ο κάθε πολίτης μπορεί να πιστεύει ότι ήξερε αλλά το έκρυβε. Ακόμα και ο Άντρος Κυπριανού ήξερε πολύ πριν τον Μάρτη ότι οι ξένοι ζητούσαν μεγάλο κούρεμα καταθέσεων όπως είχε δηλώσει σε τηλεοπτική εκπομπή περί τον Ιανουάριο- Φεβρουάριο του 2013. Αν ο Πρόεδρος όντως γνώριζε για το ενδεχόμενο, τότε το όλο σκηνικό θυμίζει λίγο Τσίπρα.

Είναι αντιληπτό πως δεν θα μπορούσε να μιλήσει ανοικτά για το ενδεχόμενο κουρέματος, γιατί θα έκλεινε τις τράπεζες μία ώρα νωρίτερα, αλλά από την άλλη το να βάζεις την υπογραφή και το όνομα σου σε κάτι που δεν εξαρτάται από εσένα δύο εξηγήσεις έχει. Είτε θέλεις όσο τίποτε άλλο να εκλεγείς πρόεδρος είτε δεν ξέρεις τι θα έχεις να αντιμετωπίσεις. Βέβαια, υπήρχαν πρόσφατα παραδείγματα για τον τρόπο που λειτουργούσαν οι εταίροι σε τέτοιες περιπτώσεις. Τόσο από την ελληνική εμπειρία όσο και από τον προκάτοχό του, τον δογματικό Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος στην ουσία δεν κέρδισε τίποτα απ’ όσα ήθελε, παρά την πολύμηνη διαπραγμάτευση (αν μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοια).

Η παραδοχή του λάθους είναι μία καλή αρχή. Η παρουσία και οι ομιλίες σε ότι εκδήλωση κληθεί, θα φέρει εξιλέωση; Μάλλον όχι.
Η παραίτηση του τότε υπουργού Οικονομικών είναι αρκετή; Σίγουρα όχι.
Η παραίτηση του ίδιου του Προέδρου θα ήταν ικανοποιητική; Να σε επιλέγει ο λαός στη βάση δεσμεύσεων τις οποίες απέτυχες να τηρήσεις μόλις μερικές βδομάδες μετά την εκλογή σου. Αν ο Πρόεδρος δεν αποδεχόταν τις αποφάσεις του Eurogroup και υπέβαλε παραίτηση τότε ναι. Αλλά από τη στιγμή που τις αποδέχθηκε ήταν καθήκον του να παραμείνει και να διαχειριστεί τις συνέπειες. Σίγουρα εκείνες τις μέρες η σκέψη παραίτησης πέρασε πολλές φορές από το μυαλό του νεοεκλεγέντος Προέδρου. Η πορεία της οικονομίας τα τελευταία δύο χρόνια απέδειξε ότι η θέση των ευρωπαίων επί του κουρέματος -όπως την μετέφερε ο ίδιος ο Πρόεδρος στην Επιτροπή Πική – ήταν σωστή. «Του ατομικού επικρατεί το ευρύτερο καλό». Δυστυχώς όμως, αυτή η πορεία –έστω κι αν κάποιοι την αναθεματίζουν-δεν οφείλεται τόσο σε πολιτικές αποφάσεις αλλά κυρίως στον τρόπο που αντέδρασε (ή δεν αντέδρασε) ο κυπριακός λαός. Από πολιτικής πλευράς, δεν είδαμε όσα θα αναμέναμε από τον ηγέτη μίας χώρας που έχει την ευκαιρία αλλά και την υποχρέωση να θέσει νέα θεμέλια λειτουργίας σε μία χώρα που έπιασε πάτο. Εκτός από μερικά μεμονωμένα ξεσπάσματα τα οποία μετά έτρεχαν να μαζέψουν οι επικοινωνιολόγοι του.

Δύο χρόνια μετά, δεν είδαμε τίποτα περισσότερο από σπασμωδικές κινήσεις προς την ορθή κατεύθυνση οι οποίες όμως χάνονται στην ευρύτερη σήψη και διαφθορά που υπάρχει και την οποία ο Πρόεδρος απέτυχε μέχρι σήμερα να αντιμετωπίσει επαρκώς. Κι αν δεν το κατάφερε στα δύο χρόνια που πέρασαν όταν και υπήρχε μία χρυσή ευκαιρία για εκ βάθρων αλλαγή, αμφιβάλω αν θα το κάνει τα επόμενα τρία.  Το να δεσμεύεσαι ότι θα κρατάς το λύκο από τα αυτιά δεν είναι λύση…