Τουριστική βιομηχανία: Επισφαλείς χρεώστες και ΦΠΑ

Τα τελευταία χρόνια η τουριστική βιομηχανία αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις λόγω της ανάπτυξης άλλων ανταγωνιστικών τουριστικών προορισμών καθώς και της ανάγκης για ανανέωση του Κυπριακού τουριστικού προϊόντος. Η κατάσταση έχει επιπρόσθετα επιβαρυνθεί από την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Κύπρος γενικότερα, γεγονός το οποίο έχει δημιουργήσει επιπλέον προκλήσεις στις τουριστικές επιχειρήσεις αναφορικά με την είσπραξη οφειλών από τους πελάτες τους, που είναι κατά κύριο λόγο οι τουριστικοί πράκτορες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αυξητική τάση των επισφαλών χρεών.
Το άρθρο αυτό έχει στόχο να αναλύσει την εύκολη σχετικά διαδικασία την οποία μπορούν οι επιχειρήσεις αυτές να ακολουθήσουν για να ανακαλέσουν τον ΦΠΑ που τυχόν έχουν ήδη αποδώσει σε πωλήσεις επί πιστώσει και για τις οποίες δεν έχουν εισπράξει τις σχετικές οφειλές.

Για να δικαιούται ένα υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο να διεκδικήσει έκπτωση του ποσού του ΦΠΑ που κατέβαλε ως φόρο εκροών σε επισφαλές χρέος, πρέπει να πληροί τις πιο κάτω προϋποθέσεις:

•    Το υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο θα πρέπει να έχει αποδώσει και καταβάλει το ΦΠΑ που αντιστοιχεί στις συναλλαγές αυτές. Να έχει λάβει όλα τα αναγκαία (υπό τις περιστάσεις) μέτρα για είσπραξη του ποσού αυτού από τον πελάτη του, χωρίς όμως να απαιτείται να έχει κινηθεί νομικά.
•    Όλο ή μέρος της αντιπαροχής να έχει διαγραφεί ως επισφαλές χρέος στα λογιστικά βιβλία με σχετική καταχώριση στο λογαριασμό κερδοζημιών.
•    Πρέπει να έχει παρέλθει περίοδος 12 μηνών από την ημερομηνία της συναλλαγής  αλλά να μην έχει παρέλθει περίοδος 4 ετών από την μεταγενέστερη της ημερομηνίας που κατέστη οφειλόμενο το ποσό που διαγράφηκε ως επισφαλές χρέος ή της ημερομηνίας της συναλλαγής. Μετά την πάροδο των 4 χρόνων, παύει να υφίσταται το δικαίωμα διεκδίκησης έκπτωσης του επισφαλούς χρεώστη.
•    Θα πρέπει να ειδοποιήσει γραπτώς εντός 7 ημερών από την υποβολή της απαίτησης, τον χρεώστη.

Έγραφα που πρέπει να κρατούνται στα αρχεία σας

Για την απαίτηση απαλλαγής επισφαλών χρεών χρειάζονται τα πιο κάτω αρχεία και στοιχεία:

(α)    αντίγραφο των τιμολογίων ΦΠΑ που αφορούν τις συναλλαγές επί των οποίων απαιτήθηκε επιστροφή φόρου.  
(β)    αρχεία ή άλλα έγγραφα που να δείχνουν ότι έχει αποδοθεί και καταβληθεί το ΦΠΑ επί της συναλλαγής.
(γ)    ένα ξεχωριστό λογαριασμό επισφαλών χρεών που να δείχνει:

(i)    το ποσό που έχετε διαγράψει ως επισφαλές χρέος
(ii)    το ποσό ΦΠΑ για το οποίο απαιτείται απαλλαγή επισφαλών χρεών
(iii)    τη φορολογική περίοδο για την οποία έχει απαιτηθεί επιστροφή φόρου
(iv)    το συνολικό ποσό του φόρου που επιβλήθηκε επί κάθε συναλλαγής
(v)    τη φορολογική περίοδο κατά την οποία αποδόθηκε και καταβλήθηκε     αρχικά το ΦΠΑ
(vi)    οποιαδήποτε πληρωμή που λήφθηκε για κάθε συναλλαγή
(vii)    το όνομα του πελάτη
(viii)      την ημερομηνία και τον αριθμό του τιμολογίου με το οποίο σχετίζεται το επισφαλές χρέος

Το υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο οφείλει να κρατήσει όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία στα αρχεία του για περίοδο τεσσάρων ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Φορολογική δήλωση -  Ποια πεδία της φορολογικής δήλωσης πρέπει να συμπληρωθούν όταν διεκδικείται μείωση του ΦΠΑ που είδη πληρώθηκε

Το αίτημα για επιστροφή του ΦΠΑ καταχωρείται ως αύξηση στο πεδίο 4 της φορολογικής δήλωσης. Δεν υπάρχει μείωση στην αξία των πωλήσεων που δηλώνεται στο πεδίο 6 για το λόγο ότι οι υπηρεσίες έχουν παρασχεθεί ή τα εμπορεύματα έχουν παραδοθεί, όμως η πληρωμή εκκρεμεί.

Βασικά σημεία:
•     Για σκοπούς ΦΠΑ ένας χρεώστης μπορεί να αναγνωριστεί ως επισφαλής μόνο αν έχει παρέλθει περίοδος 12 μηνών από την ημερομηνία της συναλλαγής.
•     Μετά την πάροδο των 4 χρόνων παύει να υφίσταται το δικαίωμα διεκδίκησης έκπτωσης του επισφαλή χρεώστη.
•     Υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο δεν μπορεί να εκδώσει πιστωτική σημείωση προς τους πελάτες του σε σχέση με επισφαλή χρέη.

Σταύρη Ζήνωνος
Διευθύντρια
Υπηρεσίες Έμμεσης Φορολογίας - Μέλος της ομάδας Υπηρεσιών Τουριστικών Επιχειρήσεων και Οργανισμών
PwC Κύπρου