ΕΥ: Η ανάκαμψη στην Κύπρο θα καθυστερήσει

Η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας αναμένεται να καθυστερήσει κατά ένα χρόνο λόγω της επιδείνωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα της επίδρασης της ύφεσης στη Ρωσία, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις της ΕΥ – όπως καταγράφονται στην έκθεση EY Eurozone Forecast (EEF) Spring 2015. Η ΕΥ έχει προχωρήσει σε αναθεώρηση των προβλέψεών της για την πορεία του κυπριακού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το 2015 από αύξηση της τάξης του 0,3% στην έκθεση Δεκεμβρίου, σε μείωση 0,4%. Για το 2016 προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,1% και για το 2019 κατά 2,5%.

Οι προβλέψεις για την πορεία της κυπριακής οικονομίας επηρεάζονται αρνητικά από τα συνεχιζόμενα προβλήματα που παρουσιάζουν οι τομείς – κλειδιά για την αύξηση του ΑΕΠ, ο τουρισμός και οι άλλες υπηρεσίες. Όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΕΥ, ο τουρισμός, που συνεισφέρει πέραν του 10% στο κυπριακό ΑΕΠ, πλήττεται από την αναμενόμενη ύφεση στη Ρωσία. Υπό ομαλές συνθήκες, το 25% των τουριστών που επισκέπτονται την Κύπρο προέρχονται από τη Ρωσία. Το 4ο τρίμηνο του 2014 όμως, ο αριθμός των αφίξεων από τη Ρωσία μειώθηκε αισθητά ενώ, σύμφωνα με την ΕΥ, αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω κατά 15%-20% το 2015 συνολικά. Πλήγμα από τα προβλήματα που παρουσιάζονται στη ρωσική οικονομία αναμένεται με βάση την έκθεση της ΕΥ, και στον τραπεζικό τομέα του νησιού ενώ ο τομέας των άλλων υπηρεσιών θα παραμείνει περιορισμένος από την αδύναμη ζήτηση στην Ευρωζώνη.

Επιπρόσθετα, οι συνθήκες του κυπριακού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής του 2013 απαιτούν συνέχιση της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής το 2015 και το 2016, περιορίζοντας έτσι το περιθώριο της ανάκαμψης. Ως αποτέλεσμα, η αύξηση του ΑΕΠ εξαρτάται από τις εξαγωγές που παρουσιάζουν αστάθεια. Όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΕΥ, οι περικοπές στο κρατικό μισθολόγιο έχουν κρατήσει τον προϋπολογισμό σε καλό δρόμο για τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος το 2016, όμως, το στενό περιθώριο του προϋπολογισμού επενδύσεων κεφαλαίου θα περιορίσει την αύξηση των επενδύσεων σε μόλις 1% το 2015.

Επιπλέον, ενώ η μείωση στις τιμές του πετρελαίου θα επιφέρει οφέλη στους καταναλωτές, ο αποπληθωρισμός στο τέλος του 2014, με τις τιμές να πέφτουν κατά 1% σε ετήσια βάση το Δεκέμβριο, αντικατοπτρίζει τους συνεχιζόμενους περιορισμούς στις καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών ως αποτέλεσμα του ψηλού ποσοστού ανεργίας που ξεπερνά το 16%. Επίσης, η αυξημένη ανεργία, όπως αναφέρεται στην έκθεση, περιορίζει την ανάκαμψη των επενδύσεων το 2015. Η προβλεπόμενη μέτρια αύξηση του πληθωρισμού (κατά μέσο όρο 0,4% το 2015 και 2% την περίοδο 2018 – 2019) αναμένεται να ενισχύσει τη ζήτηση μειώνοντας το πραγματικό επίπεδο των επιτοκίων και το δανειακό βάρος.

Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου
και οι υποστηρικτικές πολιτικές στηρίζουν
την ανάκαμψη στην Ευρωζώνη

- Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα αυξηθεί κατά 1,5% το 2015 και 1,8% το 2016, ενισχυμένο από τις μειωμένες τιμές του πετρελαίου και την ποσοτική χαλάρωση (QE) από την ΕΚΤ
- Συγκρατημένη πτώση των τιμών το 2015, χωρίς διολίσθηση σε  αποπληθωρισμό λόγω της βελτίωσης της οικονομίας – ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί -0,2% το 2015 και 1,1% το 2016
- Οι καταναλωτικές δαπάνες θα αυξηθούν από 0,9% το 2014 στο 1,6% το 2015, καθώς τα νοικοκυριά θα ενισχυθούν από το χαμηλότερο κόστος της ενέργειας

Ενισχυμένες από δυο πολύ σημαντικούς παράγοντες: τις αισθητά μειωμένες τιμές του πετρελαίου και την ποσοτική χαλάρωση, εισήλθαν στο 2015 οι χώρες της Ευρωζώνης, όπως διαπιστώνει η έκθεση της EY Eurozone Forecast (EEF) Spring 2015. Οι δύο αυτοί παράγοντες θα στηρίξουν την εγχώρια ανάκαμψη που ξεκίνησε το 2014, βοηθώντας την αύξηση του ΑΕΠ να φθάσει από το 0,9% το 2014 στο 1,5% φέτος και στη συνέχεια στο 1,8% το 2016.
Ωστόσο, οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές εξακολουθούν να επηρεάζονται αρνητικά από μια σειρά διαρθρωτικών παραγόντων, όπως η ανάγκη για δημοσιονομική πειθαρχία και οι αυξήσεις των μισθών. Εξαιτίας των παραγόντων αυτών, η ανάπτυξη αναμένεται να περιορισθεί, περίπου, στο 1,6% ετησίως κατά την περίοδο 2017 – 2019. Εν τω μεταξύ, η κρίση στην Ουκρανία και οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για το Ελληνικό χρέος θα συνεχίσουν να αποτελούν κίνδυνο για την οικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα για αρκετό χρόνο ακόμη.

Ενισχύεται η ανάκαμψη
της Ευρωζώνης
Η σταδιακή βελτίωση της οικονομίας της Ευρωζώνης θα ενισχυθεί το 2015 από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, οι οποίες αναμένεται να κινηθούν κατά μέσο όρο στα 55 δολ. ανά βαρέλι σε σύγκριση με περίπου 100 δολ. ανά βαρέλι το 2014. Η εξέλιξη αυτή θα προσθέσει μεταξύ 1% και 1,5% στα πραγματικά εισοδήματα των καταναλωτών της Ευρωζώνης το 2015.

Γενικότερα, όπως επισημαίνεται στην έκθεση της ΕΥ, το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών θα αυξηθεί κατά 2,5% το φέτος, ενισχύοντας την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών η οποία θα φθάσει από 0,9% το 2014 σε 1,6% φέτος. Ωστόσο, καθώς η ύπαρξη πλεονάσματος εργατικού δυναμικού θα εξακολουθήσει να συγκρατεί την αύξηση των μισθών για αρκετά χρόνια, η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών αναμένεται να παραμείνει σταθερή γύρω στο 1,5% από το 2016 και μετά.

Ο φόβος του αποπληθωρισμού κινητοποιεί την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ενισχύοντας τους εξαγωγείς
Οι μειωμένες τιμές του πετρελαίου συνέβαλαν σε περαιτέρω μείωση του πληθωρισμού, από το χαμηλό 0,4% τον Οκτώβριο στο -0,6% τον Ιανουάριο και σε ενίσχυση της ανησυχίας για παρατεταμένη περίοδο πτώσης των τιμών στην Ευρωζώνη.

Ο σχεδιασμός της ΕΚΤ για σημαντική αύξηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων αναμένεται να βοηθήσει ουσιαστικά την ανάκαμψη τα επόμενα δύο χρόνια. Οι επιπτώσεις της κίνησης αυτής, τόσο στην πραγματική οικονομία όσο και στη συναλλαγματική ισοτιμία, αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη από -0,2% το 2015 σε 1,1% το 2016, και στη συνέχεια στο 1,7% μέχρι το 2019. Αυτή η εξέλιξη και εφόσον οι υπόλοιποι παράγοντες παραμείνουν αμετάβλητοι, θα πρέπει να αποδυναμώσει την ισοτιμία του ευρώ από 1,14 δολ. κατά μέσο όρο το Φεβρουάριο, σε λίγο πάνω από 1 δολ. στα τέλη του 2015, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΥ, δίνοντας στους εξαγωγείς της Ευρωζώνης μια ουσιαστική ώθηση στην ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους στις παγκόσμιες αγορές.

Θετικές εγχώριες
και εξωτερικές εξελίξεις
που ενισχύσουν τις επενδύσεις
Η βελτίωση των προοπτικών για το 2015-16, σε συνδυασμό με παλαιότερα αλλά και πρόσφατα μέτρα της ΕΚΤ, αναμένεται να προκαλέσουν ανάκαμψη των κεφαλαιουχικών δαπανών κατά την επόμενη 2ετία. Παρότι οι τράπεζες δεν έχουν αντιμετωπίσει ακόμη αυξημένη ζήτηση για δάνεια, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για αύξηση των επενδύσεων κατά τα επόμενα τρίμηνα.

Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες κάνουν λόγο για βελτιωμένη πρόσβαση στις αγορές χρήματος ενώ τα επιτόκια δανεισμού όλων των κατηγοριών αναμένεται να συμπιεστούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια λόγω της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, η αυξανόμενη ζήτηση για δάνεια αναμένεται να συνδυασθεί με χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού, ενισχύοντας την ανάκαμψη των επενδύσεων.