Τσιελεπής: Υπάρχει καρτέλ στα σιτηρά

Με μία επιστολή καταπέλτη προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας υπέβαλε την παραίτηση του από την Επιτροπή Σιτηρών ο αντιπρόεδρός της Αλέξης Τσιελεπής.

Αν και διευκρινίζει πως ο λόγος της παραίτησης είναι η αύξηση των επαγγελματικών του υποχρεώσεων, σημειώνει πως από πολύ νωρίς εντόπισε πολλά και σημαντικά διαχρονικά προβλήματα. «Μελετώντας τα ένα προς ένα, ήταν πλέον φανερό πως στο παρελθόν, τα άτομα που ήταν υπεύθυνα για τα ηνία της Επιτροπής, δεν λειτουργούσαν με τον κατάλληλο τρόπο για να μπορούν να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα (δισ)λειτουργίας, αλλά με τρόπο που θα μπορούσε η Επιτροπή να συνεχίσει τις δραστηριότητες της με τις λιγότερες δυνατές παρεμβάσεις από οποιονδήποτε. Με άλλα λόγια, το καράβι έμπαζε νερά, και οι εκάστοτε κυβερνώντες αντί να το επισκευάσουν, απλά το πλοηγούσαν με την ελπίδα ότι θα έφτανε στο επόμενο λιμάνι πριν βουλιάξει».

Δεν υπάρχει ελεύθερος ανταγωνισμός στην Κυπριακή αγορά σιτηρών, τονίζει ο κ. Τσιελεπής. «Αυτό είναι εμφανές στις περιπτώσεις που παρατηρούνται ελλείψεις στα αποθέματα σιτηρών της ΕΣΚ. Μέχρι να καταστεί δυνατή η παραλαβή και αναπλήρωση αποθεμάτων, οι ανταγωνιστές δράττονται της ευκαιρίας να αυξήσουν τις τιμές τους. Υπάρχει φαίνεται κάποια συνεννόηση - δηλαδή καρτέλ».

Συνεχίζοντας στην επιστολή αναλύει το λειτουργικό κόστος της ΕΣΚ:

«Πιο σοβαρό όμως είναι το ψηλό λειτουργικό κόστος της ΕΣΚ. Με απλά μαθηματικά, η ΕΣΚ για να μπορεί να καλύψει τα έξοδα λειτουργίας της, πρέπει να προσθέσει €25 τον τόνο στην τιμή αγοράς των σιτηρών. Από αυτά τα €25, τα €16 αφορούν κάλυψη των μισθών της ΕΣΚ. Υπολογίζεται πως οι ανταγωνιστές της ΕΣΚ χρειάζονται περιθώριο €5-€6 τον τόνο για να καλύψουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Αντί όμως να βάζουν ένα λογικό περιθώριο κέρδους, και να έχουν ως τιμή πώλησης τα €8 ή €10 τον τόνο, εντούτοις τα διαθέτουν με τιμή €16 ή €18 τον τόνο, πραγματοποιώντας υπερκέρδη ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται ως πιο ανταγωνιστικοί στις τιμές σε σύγκριση με την ΕΣΚ. Με άλλα λόγια, η ΕΣΚ, με το ψηλό λειτουργικό της κόστος, συνδράμει στη διατήρηση ψηλών τιμών στην αγορά, με ολόκληρη την Κύπρο να επιβαρύνεται το κόστος με ψηλότερες τιμές στο ψωμί, το γάλα, το σουβλάκι, το χαλούμι και ούτω καθεξής».

Ανάγκη ύπαρξης της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου

Όση άγνοια είχα με την ανάληψη των καθηκόντων μου ως Αντιπρόεδρος της ΕΣΚ, σημειώνει ο Α. Τσιελεπής, τόσο ξεκάθαρη άποψη έχω σήμερα ως προς την ανάγκη ύπαρξης μίας ανταγωνιστικής επιτροπής σιτηρών. Αυτό όμως απαιτεί μια καινούργια δομή. Ουδείς προτείνει διάλυση ή ιδιωτικοποίηση της επιτροπής, όπως ισχυρίζονται κάποιοι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Είμαι πεπεισμένος πως εάν κλείσει η ΕΣΚ, η αγορά θα καταλήξει σε ολιγοπώλιο από τους προμηθευτές οι οποίοι ήδη δραστηριοποιούνται στην αγορά της Κύπρου, και οι οποίοι θα συνεχίσουν ανενόχλητοι πλέον να εφαρμόζουν τα καρτέλ τους. Το αποτέλεσμα θα είναι η σημαντική αύξηση των τιμών των σιτηρών.

«Τα πιο πάνω δεν αποτελούν εικασίες. Αποτελούν συμπεράσματα από εμπειρίες που έχω αποκομίσει από τη θέση του Αντιπροέδρου της ΕΣΚ. Μόνο η ύπαρξη της ΕΣΚ, που είναι σήμερα ο πιο μεγάλος προμηθευτής σιτηρών στην Κύπρο, θα μπορεί να διασφαλίσει ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον για συγκράτηση των τιμών των σιτηρών σε χαμηλά επίπεδα».

Οι «προκλητικοί μισθοί» που επικαλούνται διάφοροι, ως λόγο τερματισμού της ΕΣΚ, σημειώνει ο κ. Τσιελεπής, δεν είναι διαφορετικοί από τους ίδιους -ομολογουμένως προκλητικά- ψηλούς μισθούς με βάση τις κλίμακες του δημοσίου, οι ίδιες κλίμακες που εφαρμόζονται στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, αποτέλεσμα των νομοθεσιών και ρυθμίσεων που κατά καιρούς θεσπίστηκαν.

Σχέδιο αναδιάρθρωσης

Όταν πήρα την απόφαση να παραιτηθώ, πριν τέσσερις περίπου μήνες, αποφάσισα πρώτα να εργαστώ σκληρά για να ολοκληρωθεί το σχέδιο αναδιάρθρωσης της ΕΣΚ, μια μελέτη εννέα μηνών, και για την οποία αποτέλεσα μέλος της τριμελούς ομάδας Κυπρίων που τη συνέταξε. Ο Κυπριακό στοιχείο δεν είναι τυχαίο. Το ότι το σχέδιο είναι κυπριακό, από κύπριους, συμβάλλει στο να είναι σχέδιο που πρακτικά μπορεί να εφαρμοστεί με τα δεδομένα της Κύπρου. Λαμβάνει υπόψη τους πολιτικούς, εργασιακούς και συντεχνιακούς παράγοντες. Λαμβάνεται υπόψη το καλό της αγοράς, και της χώρας ευρύτερα. Είναι ένα σχέδιο που θα μπορούσε να γίνει υπόδειγμα για αναδιάρθρωση του οποιουδήποτε ημικρατικού οργανισμού. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης έχει εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΚ, και έχει παρουσιαστεί ενώπιον του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, κ. Κουγιάλη, στελεχών του υπουργείου του, αλλά και εκπροσώπων του Υπουργείου Οικονομικών και της Ομάδας Μεταρρύθμισης Δημόσιας Υπηρεσίας. Προσμένω στην μελέτη του σχεδίου από εσάς.

Το σχέδιο, εάν εφαρμοστεί όπως έχει καταγραφεί, θα έχει ως κατάληξη την υφιστάμενη ΕΣΚ να διατηρεί την ιδιοκτησία του στρατηγικής σημασίας σιλό στη Λεμεσό, καθώς και τη δημιουργία καινούργιας Εμπορικής ΕΣΚ, υπό καθεστώς εταιρίας περιορισμένης ευθύνης. Και οι δύο ΕΣΚ θα είναι ιδιοκτησίας του κράτους. Η δομή αυτή είναι σημαντική, για να επιτρέψει στην Εμπορική ΕΣΚ να ανταγωνίζεται με ίσους όρους τον ανταγωνισμό, στην υπόλοιπη αγορά, πράγμα που με την υφιστάμενη νομική δομή, δεν μπορεί να το κάνει, αποδεδειγμένα. Αυτός είναι ο μοναδικός λόγος που προτείνεται να χρησιμοποιηθεί εταιρία περιορισμένης ευθύνης.

Ορισμένοι έχουν προτάξει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης πως η δημιουργία εταιρίας περιορισμένης ευθύνης είναι το πρώτο βήμα προς την ιδιωτικοποίηση της ΕΣΚ. Απορρίπτω κατηγορηματικά το συμπέρασμα αυτό.  Θα ήταν σφοδρό λάθος της οποιασδήποτε κυβέρνησης η ιδιωτικοποίηση, για τους λόγους που επεξηγώ πιο πάνω. Ο απώτερος σκοπός της μελέτης του Δ.Σ. είναι να γίνει η ΕΣΚ ανταγωνιστική. Η εταιρία ιδιωτικού δικαίου που προτείνει το Δ.Σ. θα αναλαμβάνει μόνο το εμπορικό σκέλος της υφισταμένης ΕΣΚ, για να μπορεί να ανταγωνίζεται σε ίση βάση και με ίσους όρους ανταγωνισμού τις άλλες εταιρίες ιδιωτικού τομέα που την ανταγωνίζονται. Το σιλό της Λεμεσού, που είναι το πιο στρατηγικής σημασία περιουσιακό στοιχείο που έχει η ΕΣΚ, θα παραμείνει στην υφιστάμενη ΕΣΚ.  

Η καινούργια δομή θα έχει όλες τις προϋποθέσεις να διασφαλίσει το ανταγωνιστικό περιβάλλον για συγκράτηση χαμηλών τιμών των σιτηρών στην αγορά, να διατηρήσει τις υψηλές προδιαγραφές και ποιότητα των προϊόντων που διαθέτει, να είναι αυτοχρηματοδοτούμενη, και να διατηρεί στρατηγικά αποθέματα των τόσο βασικών και σημαντικών της προϊόντων, αν και για το τελευταίο, δεν έχει λάβει ρητές οδηγίες η ΕΣΚ για να τηρεί στρατηγικά αποθέματα ως νομική της υποχρέωσης, πράγμα που θεωρώ τουλάχιστον ως μια αδικαιολόγητη, μέχρι σήμερα, παράβλεψη του κράτους. Δεν μπορεί ένα κράτος να μην διατηρεί στρατηγικά αποθέματα μιας τόσο βασικής για την ύπαρξη των πολιτών του ύλης πρώτης ανάγκης. Σημειώνω πως οι υπόλοιποι έμποροι δεν τηρούν αποθέματα πέραν των άμεσων αναγκών των πελατών τους λόγω του σημαντικού κόστους τέτοιας ενέργειας.  

Για παρέμβαση Π. Χάμπα

Το μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΚ, κ. Πανίκος Χάμπας, θεώρησε σωστό να κοινοποιήσει τη δική του πρόταση αναδιάρθρωσης της ΕΣΚ. Το τελικό σχέδιο αυτό δυστυχώς δεν μας παρουσιάστηκε στο Δ.Σ. Αντιθέτως, ο κ. Χάμπας πρώτα το κοινοποίησε σε εσάς, στα κόμματα, στις συντεχνίες και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αν και ο ίδιος έχει την ιδιότητα του Προέδρου της αγροτικής οργάνωσης ΕΚΑ, στην εκπόνηση του σχεδίου του δεν διαβουλεύτηκε με τις άλλες αγροτικές οργανώσεις. Όσο για το σχέδιο αυτό καθαυτό, το έχω μελετήσει προσεκτικά καταγράφοντας 23 σημεία αδυναμίας. Πάνω από όλα, είναι καθαρά φιλοσοφικό, δεν εμπεριέχει προϋπολογισμό, οργανόγραμμα καινούργιας δομής, και δεν εμπεριέχει ανάλυση της κατάστασης κερδοζημιών κάτω από την καινούργια δομή για να είναι δυνατή κάποια ανασκόπηση και σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα. Αντιθέτως, κάνει γενικές εισηγήσεις χωρίς να εξηγεί πως αυτές θα εφαρμοστούν, ή ποιος θα τις διεκπεραιώσει, ή πόσα θα κοστίσει ή θα εξοικονομήσει η κάθε λύση. Συνοπτικά, η ‘μελέτη’ του κ. Χάμπα υπολείπεται ουσίας αφού εισηγείται όπως «διερευνηθούν άμεσα με σοβαρή μελέτη» τα διάφορα θέματα που εγείρει, αγνοώντας την ανάγκη λήψης άμεσων διορθωτικών μέτρων χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Στα συμπεράσματα του, ο κ. Χάμπας διατυπώνει την άποψη πως «το σχέδιο που προτείνεται από μέλη του Δ.Σ. για διάσπαση της ΕΣΚ και δημιουργίας Εταιρείας Ιδιωτικού Δικαίου ατεκμηρίωτα και συγκαλυμμένα στοχεύει στην αποδυνάμωση, το ξήλωμα και την ιδιωτικοποίηση της Επιτροπής Σιτηρών και κατ’ επέκταση του ευρύτερου δημόσιου τομέα.» Δηλαδή πιστεύει πως ο απώτερος σκοπός της μελέτης του Δ.Σ. είναι να ιδιωτικοποιήσουμε τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, παρά τις εξηγήσεις που έχουν δοθεί τόσο στις συναντήσεις του Δ.Σ., όσο και στον Υπουργό κ. Κουγιάλη, αλλά και στη Βουλή, περί του αντιθέτου. Είναι φανερό πως ο σκοπός του ήταν η αυτοπροβολή και ο λαϊκισμός και όχι η ουσιώδης συμβολή στη διάσωση της ΕΣΚ ή το καλύτερο συμφέρον των αγροτών που αντιπροσωπεύει.

Τέτοια γενικά σχόλια λαϊκισμού δεν θα πρέπει να τα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από οποιονδήποτε. Ουδέποτε τέθηκε θέμα διοίκησης της ΕΣΚ με στόχο την ιδιωτικοποίηση και ουδέποτε θα δεχόμουν τέτοιο όρο εντολής. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης του Δ.Σ. έχει μελετήσει εις βάθος τα θέματα και παραθέτει τεκμηριωμένες εισηγήσεις. Η ιδιωτικοποίηση της ΕΣΚ απορρίπτεται στη μελέτη μας, κατηγορηματικά και αμετάκλητα.