Κυπριακή Ναυτιλία: Η Επόμενη Ημέρα

Σε λίγες μέρες, συμπληρώνεται ακόμη ένα έτος.  Για τρίτη συνεχή χρονιά, θα αποπειραθούμε να ανασκοπήσουμε τις κύριες εξελίξεις που συνέβησαν μέσα στο έτος που φεύγει, για να μπορέσουμε έτσι να σκιαγραφήσουμε την “Επόμενη Ημέρα” για την Κυπριακή Ναυτιλία.

Το γενικό συμπέρασμα της περσινής μας ανασκόπησης ήταν ότι “η Κυπριακή Ναυτιλία το 2014, παρέμεινε ένας από τους πιο σημαντικούς αιμοδότες της Κυπριακής Οικονομίας, με χειροπιαστές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης”.  Ποια λοιπόν ήταν η κατάσταση το 2015 και τι προδιαγράφει το 2016 για τη Ναυτιλία μας?

Στη Χρονιά που φεύγει πραγματοποιήθηκαν οι εξής θετικές ενέργειες:

1.    Η Ναυτιλιακή Βιομηχανία διατήρησε τη συνεισφορά της στην Κυπριακή Οικονομία για ακόμη μία χρονιά, γύρω στο 7% του ΑΕΠ.  Αυτό το ψηλό ποσοστό οικονομικής συνεισφοράς και μάλιστα σε ποσοστά προστιθέμενης αξίας, καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό, εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, τα τελευταία έξι τουλάχιστον χρόνια, τα ναύλα παραμένουν διεθνώς πολύ χαμηλά και διάφορα τμήματα της Παγκόσμιας Ναυτιλίας, διεξάγουν ένα πολύ δύσκολο αγώνα επιχειρηματικής επιβίωσης λόγω της συνεχιζόμενης μη ικανοποιητικής ανάπτυξης του Παγκοσμίου Εμπορίου.  Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι, μόνο σε πολύ λίγες άλλες ναυτιλιακά αναπτυγμένες χώρες, η οικονομική συνεισφορά της εγχώριας Ναυτιλιακής Βιομηχανίας φθάνει σε τέτοιο ψηλό επίπεδο.

2.    Η Ναυτιλιακή Βιομηχανία παραμένει πιστή στην Κύπρο και το Κυπριακό Νηολόγιο, στοιχείο το οποίο λειτουργεί σαν μία διαχρονική “ψήφος εμπιστοσύνης” για την Κύπρο ως ναυτιλιακό/επιχειρηματικό κέντρο.  Παρά τον έντονο διεθνή ανταγωνισμό που έχει να αντιμετωπίσει καθημερινώς, η εγχώρια Ναυτιλία, συνεχίζει να απασχολεί γύρω στις 4500 υψηλά καταρτισμένους υπαλλήλους και 55000 ναυτικούς.

3.    Η Ναυτιλιακή Διοίκηση, δηλαδή το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας (ΤΕΝ), κάτω από την πολιτική καθοδήγηση του πολύ δραστήριου Υπουργού, Μάριου Δημητριάδη, προέβη στην

i.    Πλήρωση της, για χρόνια κενωθείσας, θέσης του Διευθυντή Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας με το διορισμό από την ΕΔΥ, του Ανδρέα Χρυσοστόμου, Ανώτερου Επιθεωρητή Πλοίων στο ΤΕΝ και γνωστή προσωπικότητα στα ναυτιλιακά διεθνή δρώμενα (δύο φορές υποψήφιος εκ μέρους της Κυπριακής Κυβέρνησης για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού).  Η πλήρωση της νευραλγικής αυτής θέσης, έχει επιφέρει μία σταθερότητα στη διεύθυνση του τόσο σημαντικού αυτού Κυβερνητικού Τμήματος και ειδικά στις σχέσεις του με τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία.

ii.    Εκπόνηση Μελέτης για το “Μέλλον της Κυπριακής Ναυτιλίας” μέσω της οποίας, έγινε σύγκριση μεταξύ της Κύπρου και άλλων ανταγωνιστικών Νηολογίων και Ναυτιλιακών Κέντρων διεθνώς.  Η Μελέτη αυτή, η οποία εκπονήθηκε με την οικονομική στήριξη του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων (CIPA) και την έμπρακτη στήριξη και ενεργό συνεισφορά  της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, κατέδειξε τους βασικούς πυλώνες στόχευσης που πρέπει να ακολουθήσει η Κυπριακή Ναυτιλία έτσι ώστε να αναδομηθεί διαρθρωτικά και να αναπτυχθεί ποσοτικά και ποιοτικά στα επόμενα χρόνια.  Επιπρόσθετα, η Μελέτη – πορίσματα της οποίας έχουν μερικώς ήδη υλοποιηθεί στο υπό αναφορά έτος – μπορεί εύκολα να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τη χάραξη “Κρατικής Ναυτιλιακής Πολιτικής”, την οποία, το Ναυτιλιακό Επιμελητήριο για πολλά έτη επιζητεί.

iii.    Ετοιμασία Μελέτης για την Αναδιοργάνωση του Τμήματος Ναυτιλίας, σαν μέρος της ευρύτερης και συνεχιζόμενης αναδιάρθρωσης της Δημόσιας Υπηρεσίας.  Με την αποπεράτωση της τους επομένους μήνες, η Μελέτη αυτή αναμένεται να υποδείξει τρόπους αναδιάρθρωσης του Τμήματος Ναυτιλίας έτσι ώστε να καταστεί λειτουργικά ευέλικτο και ακόμη πιο αποδοτικό στις υπηρεσίες που παρέχει σαν το 10ο μεγαλύτερο Νηολόγιο στον κόσμο και 3ο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθώς και σαν το μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης στην ΕΕ και το 2ο διεθνώς.

Ευελπιστούμε λοιπόν, ότι τα πορίσματα των δυο αυτών μελετών που υλοποιούνται παράλληλα, θα αποφέρουν το επιθυμητό αποτελέσματα της ουσιαστικής αναβάθμισης και αναδόμησης της Ναυτιλιακής Διοίκησης, ικανοποιώντας έτσι μία από τις πιο κύριες και διαχρονικές εισηγήσεις της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας.

iv.    Προώθηση Κυπριακής Ναυτιλίας στο εξωτερικό, μέσω διαφόρων επαφών και επισκέψεων σε ναυτιλιακά κέντρα / ναυτιλιακές εταιρείες στο Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Κίνα, Ελλάδα κα..  Προώθηση της Ναυτιλίας έγινε επίσης με την επιτυχή διοργάνωση του διεθνούς Συνεδρίου “Ναυτιλιακή Κύπρος 2015” στη Λεμεσό τον περασμένο Σεπτέμβριο, με την ενεργό συμμετοχή και της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας.

Για τις θετικές αυτές εξελίξεις και ενέργειες, ως Ναυτιλιακή Βιομηχανία εκφράζουμε δημόσια, τις ευχαριστίες μας στον Υπουργό Μεταφορών, καθώς και στη Διεύθυνση και το προσωπικό τόσο του Υπουργείου Μεταφορών, όσο και του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας.

Στη Χρονιά που έρχεται για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε σφαιρικά και κυρίως, αντικειμενικά, τη σημερινή και μελλοντική πορεία της Κυπριακής Ναυτιλίας, θα πρέπει να παραθέσουμε και κάποιες συναφείς σκέψεις / εισηγήσεις:

1.    Τουρκικό Εμπάργκο στα Κυπριακά πλοία.   Από το 1987, όταν πρώτο-εφαρμόστηκε από τις Τουρκικές Ναυτιλιακές Αρχές, αποτελεί την “Αχίλλειον Πτέρνα” περαιτέρω ανάπτυξης του Κυπριακού Νηολογίου και, σε λιγότερο βαθμό, των Κυπριακών Λιμανιών.

Έχοντας αναφερθεί πιο λεπτομερώς σε προηγούμενα άρθρα μας στη διττή πιθανή δίοδο επίλυσης του σοβαρού αυτού προβλήματος (είτε ως “Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης”, σε σχέση με τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος, ή/και, σαν μέρος της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση), δεν θα επεκταθούμε στο θέμα αυτό περαιτέρω.

Πολιτικό-οικονομικοί αναλυτές όμως, έχουν εκφράσει την άποψη ότι ο πιο γρήγορος και ίσως και πιο εφικτός τρόπος άρσης του Τουρκικού Εμπάργκο είναι μέσω της επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος.

Λαμβάνοντας δε υπόψη το γεγονός ότι, γύρω στα 2000 πλοία με ξένη σημαία τυγχάνουν σήμερα διαχείρισης από ναυτιλιακές εταιρείες στην Κύπρο (πέραν των Κυπριακών τους πλοίων), τα οποία εύκολα μπορούν να μετεγγραφούν στο Κυπριακό Νηολόγιο “εν μία νυκτί”, εάν το Τουρκικό Εμπάργκο και άλλα προαναφερθέντα διαθρωτικά προβλήματα επιλυθούν, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι οι άμεσες προοπτικές ποσοτικής ανάπτυξης του Κυπριακού Νηολογίου με την άρση του παράνομου αυτού Τουρκικού Εμπάργκο, είναι πολύ ρεαλιστικές.

2.    Επίλυση Κυπριακού Προβλήματος.  Η επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος λοιπόν, θα έχει έκδηλα θετική και άμεσα καταλυτική επίδραση στην άρση του Τουρκικού Εμπάργκο στα Κυπριακά πλοία.  

Πέραν τούτου όμως εάν, κατ΄ευχή, ευοδωθούν οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος, η Κυπριακή Ναυτιλία θα πρέπει να είναι “έτοιμη” να λειτουργήσει την “Επομένη Ημέρα” της Λύσης κάτω από μια σύγχρονη, καθόλα λειτουργική και πολιτικά αναβαθμισμένη δομή, τέτοια στην οποία αρμόζει στη μόνη ίσως κατεξοχήν αμιγώς Διεθνοποιημένη Βιομηχανία που διαθέτει η Κύπρος σήμερα και, η οποία, εκ της φύσεως της, δραστηριοποιείται σε παγκόσμια βάση.

Όπως είναι γνωστό, κάθε ναυτιλιακά αναπτυγμένη χώρα, για να μπορεί να διατηρεί την “ελκυστικότητά” της προς τις ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της, χρειάζεται να ανταποκρίνεται γρήγορα σε τρέχουσες διεθνείς ναυτιλιακές και οικονομικές εξελίξεις, καθώς και άλλα εθνικά ανταγωνιστικά λειτουργικά πλαίσια.

3.    Περιφερειακές / Γεωπολιτικές Εξελίξεις / Φυσικό Αέριο.  Κατά τη διάρκεια του απελθόντος έτους, έχουμε όλοι προσέξει τις συνεχιζόμενες και πολύ σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα τη γύρω περιοχή.  Ειδική αναφορά γίνεται στις τρέχουσες εξελίξεις σε θέματα Ενέργειας και την πιθανή θετική εμπλοκή της Κύπρου στον εξίσου νευραλγικό αυτό τομέα και την άμεση συσχέτισή του, με την Ναυτιλιακή Βιομηχανία.

Ταυτόχρονα, οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της Κυπριακής Ναυτιλίας παραμένουν πολύ χειροπιαστές, εάν κάποιος κοιτάξει την πιθανότητα προσέλκυσης περισσότερων ποιοτικών πλοίων και ναυτιλιακών εταιρειών μόνο για παράδειγμα, από γειτνιάζουσες ναυτιλιακά αναπτυγμένες χώρες όπου, είτε λόγω πολιτικής αστάθειας ή άλλων οικονομικών / φορολογικών προβλημάτων, δεν είναι σε θέση να παρέχουν το πολύ ανταγωνιστικό λειτουργικό ναυτιλιακό πλαίσιο που προσφέρει η Κύπρος.  Θα πρέπει λοιπόν, το Νέο Έτος που έρχεται να βρει την Κυπριακή Ναυτιλία έτοιμη και ανταγωνιστική να δράξει τις αναδυόμενες ευκαιρίες της “Επομένης Ημέρας”.

4.    Κυπριακή Οικονομία και Ανάπτυξη.  Χωρίς να παραβλέπουμε το ψηλό ποσοστό ανεργίας και μη εξυπηρετούμενων δανείων που ταλανίζουν ακόμη τη χώρα μας, έχουμε ταυτόχρονα καταγράψει, τα θετικά σχόλια που έχει λάβει η Κύπρος τον τελευταίο χρόνο από διεθνείς/Ευρωπαϊκούς οργανισμούς και οίκους αξιολόγησης για τη “Σταθεροποίηση της Οικονομίας“.

Η “Σταθεροποίηση της Οικονομίας” όμως πρέπει να ακολουθηθεί άμεσα με την “Ανάπτυξη της Οικονομίας” για να ανακάμψει πραγματικά και χωρίς ξανά παλινδρομήσεις η χώρα μας.  Προς αυτή την κατεύθυνση, χαιρετίζουμε τις προσπάθειες της Κυβέρνησης και της Πολιτείας, βασιζόμενοι πάντα στις άοκνες και επίπονες ενέργειες και θυσίες των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, για την επάνοδο της Οικονομίας σε μικρούς, αλλά θετικούς, ρυθμούς Ανάπτυξης ήδη με το πέρας του τρέχοντος έτους.

Χαιρετίζουμε επίσης με ευχαρίστηση, τη δημόσια αναγνώριση που έτυχαν οικονομικοί πυλώνες όπως η Ναυτιλία, ο Τουρισμός και οι Υπηρεσίες γενικότερα, οι οποίοι κράτησαν την Κυπριακή Οικονομία “επιπλέουσα στο οικονομικό/τραπεζικό τσουνάμι” που βίωσε η Κύπρος τα αμέσως προηγούμενα χρόνια και βοήθησαν έμπρακτα και ουσιωδώς, στη “Σταθεροποίηση της Οικονομίας“.

Δικαίως λοιπόν, στις αξιέπαινες αυτές προσπάθειες και εν εξέλιξη θεσμικές αλλαγές για την “Επανεκκίνηση / Ανάπτυξη της Οικονομίας”, όπως για παράδειγμα η επάναγκες δημιουργία εξιδεικευμένου συντονιστικού οργάνου για την Ανάπτυξη, θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η Ναυτιλία, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο, την αναγκαία πολιτική στήριξη και έμπρακτη παρότρυνση για περαιτέρω ανάπτυξη του βαρυσήμαντου αυτού κλάδου της Οικονομίας, σε άρτια συνάρτηση με τις προαναφερθείσες Μελέτες για την Κυπριακή Ναυτιλία και πιθανές σχετικές πολιτικό-οικονομικές εξελίξεις.

Καταληκτικό Σχόλιο: Ατενίζοντας λοιπόν το 2016, και εφαρμόζοντας το γνωστό ρητό των Ναυτοπροσκόπων, “..Έσο Έτοιμος..”, στο Σώμα των οποίων, ο υπογράφων πρωτογνώρισε τη θάλασσα και κατ’ επέκταση τη Ναυτιλία, η “Επόμενη Ημέρα” για την Κυπριακή Ναυτιλία θα πρέπει να βρει την Κυπριακή Πολιτεία έτοιμη να ανταποκριθεί γρήγορα και αποτελεσματικά στις χειροπιαστές αυτές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, η οποία όχι μόνο συνεισφέρει ουσιωδώς στην Οικονομία και την Κοινωνία, αλλά επίσης ενισχύει έμπρακτα την πολιτική οντότητα της χώρας μας.