Πάιλς: Ο τραπεζικός τομέας πρέπει να συρρικνωθεί

Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες στέλνει σε συνέντευξή του στον «Ρεπόρτερ» ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής της Ελληνικής Τράπεζας. Ο Μπερτ Πάιλς επισημαίνει πως για να αναπτυχθεί και να καταστεί υγιής ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου θα πρέπει να συρρικνωθεί και να επιλυθεί το μέγα πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ). Χαρακτηρίζει ως αντιπαραγωγικό τον δημόσιο διάλογο γύρω από τη διαχείριση των ΜΕΔ και ξεκαθαρίζει πως η Ελληνική θα είναι σκληρή με όσους προσπαθούν να παίξουν παιχνίδια. Δεν διστάζει, μάλιστα, να αγγίξει το καυτό θέμα του ωραρίου λειτουργίας των τραπεζών, δηλώνοντας πως οι τράπεζες θα πρέπει να είναι ανοικτές όταν τις χρειάζονται οι πελάτες. Παρουσιάζεται, ωστόσο, αισιόδοξος για τις προοπτικές ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας.

Συνέντευξη στον Χαράλαμπο Μιχαήλ, εφημερίδα ΡΕΠΟΡΤΕΡ

Κατ’ αρχάς θα θέλαμε να μας πείτε πώς βλέπετε την Ελληνική Τράπεζα τα επόμενα 2-3 χρόνια, στο πλαίσιο και της αναδιοργάνωσης που έχει ήδη ξεκινήσει, με στόχο τη διατήρηση του πρωταγωνιστικού ρόλου που κατέχει στο κυπριακό χρηματοπιστωτικό τοπίο. Ειδικότερα, ποια είναι τα σχέδιά σας σε σχέση με:
•    Τον αριθμό των υποκαταστημάτων.
•    Το προσωπικό που απασχολεί, δεδομένης της εξαγγελίας του Σχεδίου Εθελούσιας Αποχώρησης.
•    Τη δημιουργία Κέντρων Εξυπηρέτησης Πελατών για την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτησή τους.

Προτεραιότητα της Ελληνικής Τράπεζας και γενικότερα όλων των τραπεζών στην Κύπρο είναι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και πιστεύω πως αυτό το θέμα θα παραμείνει ψηλά στην ατζέντα μας για τα επόμενα χρόνια και επομένως οι οποιεσδήποτε αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία της τράπεζας θα έχουν ως στόχο την πιο αποτελεσματική διαχείριση των ΜΕΔ. Στο μέλλον, επιθυμούμε όπως υπάρχει περαιτέρω διαχωρισμός της καλής και της κακής τράπεζας. Με τη διάθεση περισσότερων πόρων στο «καλό» τμήμα της τράπεζας, θα αυξηθεί η αποδοτικότητα και θα υπάρξει δυνατότητα ανάπτυξης, ώστε να καταστεί η τράπεζα έτοιμη για το μέλλον.

Ψηφιακή τεχνολογία
Είναι ξεκάθαρο πως η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί σημαντικό τομέα, στον οποίο η Ελληνική Τράπεζα επιθυμεί να επικεντρωθεί γιατί: Κατά πρώτον, θα κάνει την τράπεζα πιο αποτελεσματική. Κατά δεύτερον, θα προσφέρει στους πελάτες καλύτερη εξυπηρέτηση. Πιστεύω πως το μέλλον ανήκει στην τεχνολογία. Κατ’ ακρίβειαν, η Κύπρος έχει μείνει πολύ πίσω σε ό,τι αφορά τη χρήση της τεχνολογίας, όσον αφορά στην εξυπηρέτηση των πελατών ή στην αυτοδιαχείριση των χρηματοοικονομικών τους προϊόντων. Με βάση την πολύχρονη εμπειρία μου στον τραπεζικό τομέα, δεν λέω πως τα υποκαταστήματα θα εξαφανιστούν, αλλά θα πρέπει να διαφοροποιηθούν. Επομένως, η ψηφιοποίηση δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τα υποκαταστήματα, αλλά τα υποκαταστήματα θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν, ώστε η εμπειρία των πελατών –από την είσοδό τους στα υποκαταστήματα– να είναι διαφορετική, πιο μοντέρνα και πιο αποτελεσματική. Εκεί θα πρέπει να οδηγηθούμε.

Μεγάλος αριθμός ιδρυμάτων
Η Κύπρος διαθέτει πολλά πιστωτικά ιδρύματα, πάρα πολλά υποκαταστήματα και στο μέλλον οι τράπεζες θα πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες για εξορθολογισμό του εν λόγω φαινομένου. Πότε θα συμβεί αυτό, δεν το γνωρίζω επακριβώς. Πιο συγκεκριμένα για την Ελληνική Τράπεζα, δεν νομίζω ότι θα δημιουργηθούν αρκετά καινούργια υποκαταστήματα, ενώ δεν νομίζω να υπάρξει ριζική μείωση του εν λόγω αριθμού.

Εθελούσια Αφυπηρέτηση
Για το θέμα του Σχεδίου Εθελούσιας Αφυπηρέτησης αναμένουμε να δούμε πόσα άτομα θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Η τράπεζα προχωρά, αλλάζει και αναδιοργανώνεται και έχει ανάγκη από γνώσεις και εμπειρίες σε τομείς που μέχρι σήμερα δεν υφίσταντο. Σέβεται και εκτιμά το προσωπικό της και θέλει με αυτό να δώσει την ευκαιρία σε οποιονδήποτε δεν επιθυμεί να αποτελέσει μέρος αυτής της αλλαγής να αποχωρήσει. Επιπλέον, το εν λόγω Σχέδιο έχει ως στόχο και την οικονομική αποδοτικότητα. Υπάρχουν κάποιες προσδοκίες και αν ο αριθμός είναι αρκετά χαμηλός, τότε θα πρέπει να εξεύρουμε άλλους τρόπους για να αυξήσουμε την αποδοτικότητά μας.

Κέντρα Εξυπηρέτησης Πελατών
Για τη δημιουργία Κέντρων Εξυπηρέτησης Πελατών, φαίνεται να υπάρχουν δυσκολίες, εάν τα εν λόγω κέντρα θα πρέπει να επανδρωθούν με ανθρώπινο δυναμικό. Με βάση τις συλλογικές συμβάσεις των εργαζομένων, δεν μας επιτρέπεται να επεκτείνουμε το ωράριο λειτουργίας. Έτσι ο μόνος τρόπος ίδρυσης τέτοιων κέντρων θα ήταν με την εγκατάσταση μηχανών, όπου οι πελάτες θα εξυπηρετούνται από μόνοι τους. Παράλληλα, εγείρεται ένα σημαντικό θέμα, καθώς πιστεύω πως οι τράπεζες θα πρέπει να είναι ανοικτές όταν οι πελάτες τις χρειάζονται. Το ωράριο λειτουργίας των τραπεζών στην Κύπρο δεν εξυπηρετεί τους πελάτες και με βάση πρόσφατη έρευνα που διενεργήσαμε, θα μπορούσαμε να προσφέρουμε καλύτερες υπηρεσίες αν επεκτείναμε το ωράριο λειτουργίας μας. Ωστόσο, αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θα πρέπει να εξετάσουμε με το συνδικαλιστικό κίνημα των τραπεζοϋπαλλήλων και να το διαπραγματευτούμε διαμέσου των συλλογικών συμβάσεων. 

-Πώς μπορούν οι τράπεζες να αναπτυχθούν στην Κύπρο;
Πρώτα θα πρέπει να δούμε ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται για να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη για τις τράπεζες. Στην Κύπρο υπάρχει υπερπληθυσμός τραπεζικών ιδρυμάτων. Είναι μια χώρα με 42 πιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων οκτώ μεγάλα τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία ανταγωνίζονται σε ευρεία κλίμακα, ενώ στην Ελλάδα υπάρχουν τέσσερα, στη Βρετανία πέντε και στην Ολλανδία τρία. Άρα υποφέρουμε από υπερπληθυσμό τραπεζικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρνητικές συνέπειες. Πρώτον, είναι μη οικονομικά αποδοτικό και, δεύτερον, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός για την προσέλκυση πελατών. Θα ήθελα εδώ να σημειώσω πως ο έντονος ανταγωνισμός συνέβαλε στη δημιουργία της κρίσης, καθώς η ύπαρξη μεγάλου ανταγωνισμού ωθεί έναν τραπεζικό οργανισμό να μειώσει τα επιτόκιά του σε σημείο που δεν ανταποκρίνεται στο πραγματικό ρίσκο που αναλαμβάνει, ενώ υπάρχει χαλάρωση στους όρους παραχώρησης δανείων. Και αυτό είναι που συνέβη στην Κύπρο. Έτσι θα πρέπει να υπάρξει μείωση του τραπεζικού τομέα, καθώς, όπως έχω ήδη αναφέρει, υπάρχουν αρκετοί παίκτες στην αγορά. Πότε και πώς θα γίνει, δεν γνωρίζω, αλλά αναμένω πως σε πέντε χρόνια από σήμερα ο τραπεζικός τομέας θα έχει διαφορετική μορφή.

ΜΕΔ: Σαν σιδερένια μπάλα στα πόδια μας
Παράλληλα, το επίπεδο των ΜΕΔ είναι αρκετά υψηλό και είναι σαν μια σιδερένια μπάλα, όπως είχαν και οι φυλακισμένοι στο παρελθόν στα πόδια τους. Όταν έχεις μια σιδερένια μπάλα στα πόδια σου, είναι αρκετά δύσκολο να κάνεις βήμα προς τα εμπρός. Κατά συνέπεια, η παρούσα κατάσταση των ΜΕΔ περιορίζει την ικανότητα των τραπεζών να αναπτυχθούν. Έτσι θα πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διαχειριστούμε το πρόβλημα. Και εδώ θα πρέπει να εκφράσω τη μεγάλη μου απογοήτευση και θυμό για τον δημόσιο διάλογο που γίνεται με απώτερο στόχο κάποιοι να κερδίσουν «βαθμούς». Η όλη συζήτηση δεν είναι καθόλου υποβοηθητική για τις τράπεζες και το μόνο που εξυπηρετεί είναι την καλλιέργεια μιας κουλτούρας, όπου η μη αποπληρωμή δανείων γίνεται κοινωνικά αποδεκτή. Εγώ μεγάλωσα σε μια εποχή όπου αποτελούσε στίγμα για κάποιον να μην αποπληρώνει τα δάνειά του. Υπάρχει ο κίνδυνος η Κύπρος να χάσει αυτό το στίγμα, καθώς γίνεται πολύς λόγος στον Τύπο για άφεση χρεών. Αν αυτό συνεχιστεί, η Κύπρος δεν πρόκειται να ανακάμψει και δεν πρόκειται να επιλυθεί το ζήτημα των ΜΕΔ. Επίσης, διερωτώμαι πώς μπορούμε να αναμένουμε ξένους επενδυτές να έρθουν σε μια χώρα όπου είναι κοινωνικά αποδεκτό για κάποιον να μην εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του. Επιβάλλεται να υπάρχει σταθερότητα και ο κόσμος πρέπει να αντιληφθεί πως όταν η τράπεζα παραχωρεί δάνειο, αναμένει την αποπληρωμή του στην ολότητά του. Σε περιπτώσεις όπου οι δανειολήπτες βρίσκονται σε δύσκολη οικονομικά θέση, η Ελληνική Τράπεζα αναλαμβάνει την κοινωνική της ευθύνη, αλλά ταυτόχρονα η τράπεζα θα λάβει σκληρά μέτρα για άτομα τα οποία προσπαθούν να παίξουν παιχνίδια. Συμπερασματικά, θα πρέπει να επέλθει συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα ΜΕΔ. Εάν αυτά τα δύο πράγματα επιτευχθούν, τότε θα υπάρχει ένα υγιές τραπεζικό σύστημα και οι τράπεζες μπορούν να αναπτυχθούν. 

-Πώς η Ελληνική Τράπεζα σκοπεύει να διαχειριστεί αυτό το θέμα των ΜΕΔ; Ποια είναι η στρατηγική που θα ακολουθήσει;
Όταν γίνεται λόγος για τα ΜΕΔ, δεν υπάρχει μια μαγική συνταγή για επίλυση του ζητήματος. Ο κάθε πελάτης είναι διαφορετικός και βρίσκεται σε διαφορετική οικονομική κατάσταση από τον άλλον. Πρέπει να υπάρξει συνεργασία με τον πελάτη και να υπάρξει κατανόηση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται. Στα τελευταία δύο χρόνια που χειριζόμαστε το θέμα, δημιουργήσαμε περισσότερα εργαλεία για τη διαχείριση του όλου ζητήματος, ενώ καταλήξαμε στα εξής δύο πράγματα. Είτε ο πελάτης έχει ροή εσόδων που μπορεί να εξυπηρετήσει εν μέρει τις δανειακές του υποχρεώσεις, είτε όχι. Εάν ο πελάτης διαθέτει ροή εσόδων, τότε θα έρθουμε σε επαφή με τον πελάτη, να εξεύρουμε από κοινού τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να επαναφέρει την επιχείρησή του στην προ κρίσης κατάσταση, να καταστεί υγιής και σε βάθος χρόνο να μπορέσει να αποπληρώσει το δάνειό του. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες υποθέσεις στην Κύπρο σχετίζονται με πελάτες οι οποίοι δεν έχουν ροή εσόδων, καθώς ο δανεισμός έγινε με την υποθήκευση ακινήτων. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση από κοινού με τον πελάτη για την αξία του ακινήτου, για αποπληρωμή του δανείου μέσω συναινετικών πωλήσεων ή για ανταλλαγή του δανείου έναντι ακινήτου. Την ίδια ώρα, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο νομοθετικό πακέτο Αφερεγγυότητα - Εκποιήσεις. Εάν ο πελάτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις και αρνείται να συνεργαστεί μαζί μας, τότε δεν έχουμε άλλη επιλογή από τη διαδικασία της εκποίησης. Στο σημείο αυτό, θέλω να τονίσω πως οι εκποιήσεις δεν θα πρέπει να ερμηνευτούν ως κακή πρακτική της τράπεζας. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό στο κοινό πως εάν για παράδειγμα υπάρχουν κάποιοι που διαμένουν σε ακίνητο η αξία του οποίου ανέρχεται στις 800 χιλιάδες ευρώ, δεν θεωρείται παράλογο να μετακομίσουν σε ένα σπίτι αξίας 400 χιλιάδων ευρώ και να διατεθεί το ποσό για αποπληρωμή του δανείου τους. Το λεγόμενο trading down εφαρμόστηκε σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία. Είναι λογικό η τράπεζα να επιθυμεί την αποπληρωμή των δανείων. Εάν δεν καρποφορήσουν οι προσπάθειές μας, τότε ως Ελληνική Τράπεζα θα προχωρήσουμε στην πώληση δανείων μετά και την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας. Ωστόσο, θεωρώ πως είναι αρκετά νωρίς να γίνεται λόγος για πώληση δανείων από τις τράπεζες, διότι θα πρέπει πρώτα να εξαντληθούν όλα τα άλλα μέσα που διαθέτουν και μετά να προχωρήσουν στην πώληση δανείων.

Προβληματισμός για συντάξεις
-Ποιες αναμένεται να είναι οι νέες πηγές εσόδων για τις τράπεζες;
Πιστεύω πως όντως θα υπάρξουν στο μέλλον πρόσθετα έσοδα για τις κυπριακές τράπεζες και ειδικότερα έσοδα από επενδυτικά προϊόντα. Στην Κύπρο υπάρχει μεγάλο συνταξιοδοτικό χάσμα και ως χώρα διαθέτει ένα από τα χαμηλότερα συσσωρευμένα συνταξιοδοτικά ταμεία στην Ευρώπη. Ο Κύπριος πολίτης θα πρέπει να αρχίσει να προβληματίζεται για τις συνταξιοδοτικές του παροχές. Προς τον σκοπό αυτό, επενδυτικά προϊόντα όπως τα αμοιβαία κεφάλαια αποτελούν το καλύτερο όχημα για τους πολίτες να έχουν διασπορά του ρίσκου των επενδύσεών τους. Στον τομέα των διεθνών δραστηριοτήτων θα ήταν καλύτερα αν υπήρχε προσέλκυση πελατών από περισσότερες χώρες. Είμαστε πολύ εξαρτώμενοι από δύο με τρία κράτη στην Κύπρο και υπάρχει δρόμος για προσέλκυση περισσότερων εσόδων εάν επεκταθούν οι δραστηριότητες και σε άλλες χώρες. 

-Υπάρχουν σκέψεις για δημιουργία εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων; Θα υπάρχει συμβολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕBRD);
Διεξάγεται ένας διάλογος για το κατά πόσον θα πρέπει να ιδρυθεί ένας εθνικός φορέας στα πρότυπα του ΝΑΜΑ στην Ιρλανδία, αλλά πιστεύω πως είναι πολύ αργά για την εγκαθίδρυση τέτοιου φορέα και είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να γίνει στην αρχή της κρίσης. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι οι ίδιες οι τράπεζες να αντικρίζουν το όλο ζήτημα υπό τη σκοπιά αυτή και ίσως αυτό να αποτελέσει τον πρόδρομο ώστε ενδεχομένως μια μέρα να υπάρξει διαχωρισμός και να δημιουργήσουν οι ίδιες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω πως το ενδεχόμενο αυτό είναι απομακρυσμένο. Παρακολουθώντας τις αγορές, και ιδιαίτερα αυτές της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, οι οποίες είχαν παρόμοιες κρίσεις ακινήτων όπως και η Κύπρος, οι συμφωνίες μεταξύ τραπεζών και οίκων παροχής υπηρεσιών διαχείρισης χρέους υπήρξαν ξεκάθαρα ο καταλύτης για την επίλυση του προβλήματος των ΜΕΔ και την αναζωογόνηση της αγοράς ακινήτων. Θα έλεγα πως θα πρέπει να θεωρείται ως αναμενόμενη η κάθοδος τέτοιων οίκων στην Κύπρο, παρ’ όλο που οι εν λόγω διεθνείς οίκοι προτιμούν μεγαλύτερες αγορές. Δεν θα πρέπει όμως αυτό να αποκλείεται, καθώς κρίνεται απαραίτητο για τη γρήγορη επίλυση των ΜΕΔ. Τώρα, όσον αφορά την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕBRD), η οποία έγινε μέτοχος στην Ελληνική και χαιρόμαστε γι’ αυτό, θα υπάρξει ένας διάλογος για το πώς μπορούμε να συνεργαστούμε στο θέμα των ΜΕΔ. Δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η εμπλοκή τους, αλλά το γεγονός ότι είναι μέτοχοι διευκολύνει τον μεταξύ μας διάλογο και έχουν ήδη δημόσια εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους να συνεργαστούν με την Ελληνική για την επίλυση των ΜΕΔ. Αρχές του 2016 θα γίνει διάλογος και θα γίνουν ανακοινώσεις για το πώς συνεργαζόμαστε στο θέμα.

Η Κύπρος παραμένει ένα διεθνές επιχειρηματικό κέντρο με αρκετούς ξένους πελάτες, τόσο ιδιωτών όσο και εταιρειών. Πόσο σημαντικός είναι για την Ελληνική Τράπεζα ο τομέας των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, το τμήμα διαχείρισης πλούτου και το τμήμα private banking;
Είναι πολύ σημαντικό διότι αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για την Τράπεζα και τον τραπεζικό τομέα γενικότερα. Η Κύπρος είναι διεθνής εστία και θα πρέπει να παραμείνει ως έχει. Πιστεύω πως θα βοηθούσε περισσότερο αν στρεφόμασταν σε περισσότερες αγορές και να μην είμαστε αρκετά εξαρτώμενοι σε λίγες αγορές. Με ικανοποιεί το γεγονός ότι υπάρχουν στενοί δεσμοί με τη Ρωσία. Αν όμως κάτι πάει στραβά στη Ρωσία, διερωτώμαι πως θα συνεχιστεί η ροή εσόδων. Ενώ, αν υπήρχε ροή εσόδων από περισσότερα κράτη με τα οποία η Κύπρος έχει παρόμοιους δεσμούς, τότε θα ήταν καλύτερα για τη χώρα. Μπορούμε να επιτύχουμε την προσέλκυση πελατών από περισσότερα κράτη, με τα οποία έχουν συναφθεί συμφωνίες διπλής φορολόγησης και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να οδηγηθούμε.

-Αρκετός χρόνος και χρήμα δαπανείται από τις τράπεζες για σκοπούς ρύθμισης και συμμόρφωσης με κανονισμούς. Πιστεύετε πως υπάρχει υπερβολικός έλεγχος;
Όταν εξέρχεσαι μιας κρίσης δεν μπορείς να πεις πως υπάρχει υπερβολικός έλεγχος διότι αν ο έλεγχος προϋπήρχε ίσως σήμερα τα πράγματα να ήταν καλύτερα. Θα πρέπει ωστόσο ο έλεγχος να μην γίνει «προκυκλικός», δηλαδή σε δύσκολες περιόδους ο έλεγχος να γίνεται αυστηρότερος αυξάνοντας την κρίση, ενώ σε περιόδους άνοιξης να υπάρχει χαλάρωση με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες για μια νέα κρίση. Όμως, ο συνεχής βομβαρδισμός των τραπεζών με περισσότερους κανονισμούς την στιγμή που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης, μπορεί να καταστεί αντιπαραγωγικός. Βλέποντας τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελληνική Τράπεζα και το κόστος που επωμίζεται για να συμμορφώνεται με τους κανονισμούς θα έλεγα πως είναι τεράστιος. Την ίδια ώρα, η Ελληνική ως συστημική τράπεζα πρέπει να ακολουθεί τα ίδια πρότυπα και κανονισμούς με μεγάλες τράπεζες όπως η HSBC και Barclays πράγμα το οποίο είναι αρκετά δύσκολο για τις μικρότερες τράπεζες διότι δεν διαθέτουν τους ίδιους πόρους με τις μεγάλες τράπεζες για να αντεπεξέλθει. Πιστεύω πως έχουμε φθάσει σε σημείο όπου δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε σε επιβολή νέων κανονισμών ιδιαίτερα μετά και την εφαρμογή των κανονισμών για το Κοινό Πρότυπο Αναφοράς με βάση τους οποίους οι τράπεζες θα πρέπει να υποβάλλουν αναφορά στις χώρες προέλευσης των πελατών με τους οποίους συναλλάσσεται. Αντιλαμβάνεσαι τι σύστημα θα πρέπει να δημιουργηθεί για την υλοποίηση των εν λόγω κανονισμών; Φθάσαμε σε σημείο όπου το σύστημα δεν αντέχει κι άλλους κανονισμούς καθώς θα επηρεαστεί άμεσα η ικανότητα της τράπεζας να ανταποκριθεί στις καθημερινές τις λειτουργίες και αναπόφευκτα το οποιοδήποτε κόστος θα μετακυλιστεί στον πελάτη.

- Περιστασιακά έχουν εκφραστεί παράπονα σχετικά με τις ασάφειες στις οδηγίες και τους κανονισμούς που καταρτίζονται από την ΕΚΤ.
Η σαφήνεια είναι πάντοτε καλή εν αντιθέση με την ασάφεια και την αβεβαιότητα. Δεν είναι υποβοηθητικό κατά την άποψη μου η ύπαρξη πολλαπλών ρυθμιστικών αρχών καθώς η μια ρυθμιστική αρχή μπορεί να πει κάτι ελάχιστα διαφορετικό από την άλλη και εκεί είναι που δημιουργούνται οι ασάφειες. Θα ήταν καλύτερα αν υπήρχε περισσότερος συντονισμός. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελληνική Τράπεζα ως συστημική τράπεζα επιδέχεται ελέγχους και από την JST (ομάδα αποτελούμενη από προσωπικό της Κεντρικής Τράπεζας και τον SSM) ενώ η εποπτεία και έλεγχος για τις μη συστημικές τράπεζες στην Κύπρο γίνεται μόνο από την Κεντρική Τράπεζα. Δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτή η ύπαρξη διαφορετικών επιπέδων εποπτείας για διαφορετικούς παίκτες στην ίδια αγορά καθώς δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Το έχω ήδη εγείρει το εν λόγω ζήτημα κατά την τελευταία συνάντηση που είχαμε στην Φρανκφούρτη διότι δεν μπορούν να υπάρχουν κανονισμοί οι οποίοι θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο από ορισμένες τράπεζες διότι είναι άδικο αφού όλοι ανταγωνιζόμαστε για τους ίδιους πελάτες.

-Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας και ποιοι τομείς αναμένεται να έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη;
Είμαι αισιόδοξος και αυτό έγκειται στο γεγονός ότι δημοσιονομικά η Κύπρος βρίσκεται σε καλύτερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες. Οι προβλέψεις μου δεν αποτελούν έκπληξη, καθώς προοπτικές ανάπτυξης βλέπω στον τομέα του τουρισμού. Εντούτοις θα πρέπει να εμπλουτιστεί το τουριστικό προϊόν της Κύπρου. Θα πρέπει να προσφερθεί ποικιλία δραστηριοτήτων προς τους τουρίστες, κουλτούρα, καλύτερες εγκαταστάσεις για άτομα με αναπηρίες κλπ. Παράλληλα, σημαντικός για την Κύπρο είναι και ο τομέας της ναυτιλίας, για τον οποίο διαβλέπω περισσότερες προοπτικές ανάπτυξης με την επανένωση του νησιού και την άρση του εμπάργκο από την Τουρκία προς τα πλοία που φέρουν την κυπριακή σημαία. Σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, θα υπάρξουν προοπτικές αλλά όχι στο άμεσο μέλλον, διότι οι διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου δεν ευνοούν τη διενέργεια περαιτέρω εξερευνήσεων. Αυτό που απουσιάζει από την Κύπρο είναι η ύπαρξη μονάδων που θα μπορούσαν να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.