PwC: Ισχυρό κίνητρο η νομοθεσία για Πνευματική Ιδιοκτησία

Σύμφωνα με έρευνα της PwC, σε παγκόσμια κλίμακα, περισσότερα από τα δύο-τρίτα της αξίας των εταιρειών είναι άυλα. «Επομένως, η χρηματιστηριακή αξία μίας μέσης εταιρείας σε σχέση με τα υλικά περιουσιακά της στοιχεία είναι λιγότερη από ένα τρίτο» σημείωσε ο Συνέταιρος στην PwC Κύπρου, Τόνι Χατζηλουκά, σε συνέντευξή του στο περιοδικό Gold.

«H Κύπρος μπορεί να αποκομίσει μεγάλα κέρδη μέσα από την επιμόρφωση των τοπικών επιχειρήσεων σε θέματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΠΙ) και τους τρόπους βελτιστοποίησής της αλλά και μέσω της δημιουργίας ενός ελκυστικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας στο νησί», υπέδειξε ο κ. Χατζηλουκά.

«Προτού όμως καταστεί η Κύπρος κέντρο ΠΙ, δηλαδή η πρώτιστη τοποθεσία που επιλέγεται από εταιρείες για να συγκεντρώσουν και να διαχειριστούν την ΠΙ τους, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που χρειάζεται να γίνει», συμπλήρωσε.

Ο Τόνι Χατζηλουκάς διαθέτει 20 χρόνια εμπειρίας στην PwC - κυρίως σε χρηματοοικονομικά και διοικητικά θέματα. Συγκεκριμένα, έχει εργαστεί ως σύμβουλος, με ειδίκευση σε θέματα όπως η αξιολόγηση, η στρατηγική, η αξιοποίηση και η διαχείριση ΠΙ για εταιρείες και ιδιώτες. Έχει εργαστεί σε τρεις διαφορετικές χώρες σε οργανισμούς μέλη του παγκόσμιου δικτύου της PwC συμπεριλαμβανομένου και του Λονδίνου, όπου εργάστηκε για 10 χρόνια. Έχει βοηθήσει πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες καταναλωτικών αγαθών, τεχνολογίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης παγκοσμίως να αντλήσουν αξία από την ΠΙ τους και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με συναλλαγές που περιλαμβάνουν ΠΙ ή εταιρείες πλούσιες σε ΠΙ, αδειοδοτήσεις, αναδιαρθρώσεις, ανάθεση διαδικασιών σε τρίτους και διαφωνίες πάνω σε θέματα ΠΙ.

Κυπριακές εταιρείες και ΠΙ
«Πρώτιστα», εξηγεί ο κ. Χατζηλουκάς, «είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι ακριβώς συνιστά η Πνευματική Ιδιοκτησία. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χωριστούν σε ουσιώδη και επουσιώδη και περιλαμβάνουν θέματα όπως αδειοδοτήσεις και συμφωνίες δικαιωμάτων εκμετάλλευσης, εμπορικά σήματα, πατενταρισμένη τεχνολογία, λογισμικό υπολογιστών, διαδικτυακό όνομα τομέα και πολλά αλλά».

Αν και η Κύπρος, σύμφωνα με τον κ. Χατζηλουκά, βρίσκεται ακόμα σε εμβρυϊκό στάδιο σε ό,τι έχει να κάνει με την ΠΙ - καθώς η πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι μικρομεσαίες (ΜμΕ), γεγονός που εμποδίζει την διάθεση πόρων για εξειδικευμένη ομάδα στρατηγικής- οι εταιρείες γίνονται ολοένα και πιο απαιτητικές και κατανοούν όλο και περισσότερο την επιτακτική ανάγκη επένδυσης χρόνου και προσπάθειας στην προστασία αυτών των περιουσιακών στοιχείων. 

«Μια στρατηγική ΠΙ γενικά επικεντρώνεται στην παραγωγή αξίας από τα άυλα περιουσιακά στοιχεία. Υπάρχουν πολλές πτυχές σε μια στρατηγική ΠΙ και αυτή που τελικά επιλέγεται εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον της κάθε εταιρείας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι ρευστοποίησης αξίας από άυλα περιουσιακά στοιχεία».

Ερωτηθείς για το πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια στρατηγική ΠΙ, ο Χατζηλουκάς εξέφρασε με απόλυτη βεβαιότητα ότι κάθε εταιρεία πρέπει να διεξάγει «έλεγχο ΠΙ».

«Ένας έλεγχος ΠΙ αρχικά περιλαμβάνει την αναγνώριση όλων των άυλων περιουσιακών στοιχείων, ουσιωδών και μη. Ουσιώδες θεωρείται ο,τιδήποτε είναι απαραίτητο για να συνεχίσει η επιχείρηση την λειτουργία της και συμπεριλαμβάνει από βασικές τεχνολογίες μέχρι την εταιρική επωνυμία. Μια εταιρεία πρέπει να διασφαλίσει ότι τα στοιχεία αυτά είναι επαρκώς προστατευμένα και ασφαλισμένα αλλά και ότι αξιοποιούνται κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Η επιμέτρηση του κέρδους από επενδύσεις σε ΠΙ είναι βασικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας.»

«Από την άλλη, μη ουσιώδη άυλα περιουσιακά στοιχεία δύναται να πωληθούν ή να αδειοδοτηθούν στην αγορά, να χρησιμοποιηθούν σαν «συμμετοχή» σε κοινοπραξίες ή ακόμα να δοθούν ως δωρεά για σκοπούς εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.»

Πέρα από την κατηγοριοποίηση όλων των άυλων περιουσιακών στοιχείων, ο κ. Χατζηλουκάς εξηγεί ότι ένας έλεγχος ΠΙ δημιουργεί σημαντικά ερωτήματα. «Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν,» επεξηγεί ο Χατζηλουκάς, «ερωτήσεις όπως: ποια είναι η απόδοση της επένδυσης σε ΠΙ (π.χ. επένδυση σε εμπορικό σήμα). Ίσως να μελετήσουμε το ενδεχόμενο συν-ανάπτυξης του εμπορικού σήματος ή την επέκταση του για να προσθέσουμε αξία; Μπορούμε να αποκομίσουμε περισσότερα από την ουσιώδη ΠΙ ή να αδειοδοτήσουμε τα μη ουσιώδη με επικερδή τρόπο;»  

Σε περίπτωση που η εταιρεία φιλοδοξεί να πουλήσει, ή που ένας επενδυτής ενδιαφέρεται να αγοράσει μια εταιρεία, η διεξαγωγή ενός ελέγχου ΠΙ είναι επίσης σημαντική, εάν αναλογιστούμε πόση από την αξία της εταιρείας είναι συνδεδεμένη με την πνευματική της ιδιοκτησία. 

«Γενικά», σημειώνει ο κ. Χατζηλουκάς, «είναι ζωτικής σημασίας να ευθυγραμμίζεται η στρατηγική ΠΙ με την στρατηγική μιας εταιρείας ώστε να διατηρηθεί η συνοχή και να αξιολογούνται οι ιδέες.»

Ένας έλεγχος ΠΙ, χωρίς αμφιβολία, μοιάζει δύσκολος για όσους δεν έχουν εμπειρία στον τομέα. «Στην PwC χρησιμοποιήσαμε την εξειδικευμένη γνώση μας σε θέματα ΠΙ και τις εμπειρίες μας για να στηρίξουμε τους πελάτες μας σε ένα εύρος δραστηριοτήτων,» εξηγεί ο κ. Χατζηλουκάς. 

«Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν συναλλαγές ΠΙ (όπως η εκτίμηση και η παροχή στήριξης κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων σχετικά με την αξία των περιουσιακών στοιχείων ΠΙ), στρατηγικές αποφάσεις (αυτό μπορεί να σημαίνει αξιολόγηση ευκαιριών ΠΙ ή αναγνώριση πιθανών συμμαχιών/στρατηγικών για ελαχιστοποίηση του κόστους), διαχείριση ΠΙ, διαχείριση αδειών και νομική αρωγή. Οι πελάτες μας έχουν αποκομίσει σχετικά οφέλη.» Για παράδειγμα, «μια συμφωνία στην Αγγλία μεταξύ δύο κολοσσών της αυτοκινητοβιομηχανίας είχε ως αποτέλεσμα ο νέος ιδιοκτήτης της εταιρείας να ανακαλύψει, στο μη ουσιώδες χαρτοφυλάκιο, ένα βιομηχανικό σχέδιο για συγκεκριμένο εξάρτημα αυτοκινήτου. Το σχέδιο αυτό αξιοποιήθηκε για τη δημιουργία κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας με τρίτη εταιρεία και είχε ως αποτέλεσμα να επιφέρει μεγάλα κέρδη για την εταιρεία».

«Μια άλλη εταιρεία είχε καταχωνιασμένο στο μη ουσιώδες χαρτοφυλάκιό της ένα τεχνολογικό σχέδιο που ανέπτυξε ένας από τους υπαλλήλους της. Η εταιρεία κατάφερε να βρει αγοραστή που πλήρωσε δεκάδες εκατομμύρια για να το αποκτήσει. Ήταν πραγματικά μια περίπτωση κρυμμένου θησαυρού.»

Μπορεί η Κύπρος να καταστεί κέντρο ΠΙ;
Στρέφοντας την προσοχή μας στην υπάρχουσα νομοθεσία της Κύπρου περί ΠΙ (σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2012), ο Στέλιος Βιολάρης, Συνέταιρος Συμβουλευτικών Φορολογικών Υπηρεσιών στην PwC Κύπρου, σημειώνει: «Σύμφωνα με την στρατηγική 2020 της ΕΕ, η Κύπρος εισήγαγε και αναμένεται να εναρμονίσει τη φορολογική της νομοθεσία με τις πρόσφατες οδηγίες της ΕΕ, ούτως ώστε πραγματικά να δώσει κίνητρα για την παραγωγή (έρευνα και ανάπτυξη) και εμπορική διαχείριση ΠΙ. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο μέγιστος φορολογικός συντελεστής ΠΙ είναι 2,5%, καθιστά την Κύπρο πραγματικά ελκυστική σε σχέση με άλλες χώρες. Αυτή τη στιγμή η Κύπρος διαθέτει μια από τις πιο αποτελεσματικές νομοθεσίες ΠΙ εντός της ΕΕ, αν όχι την πλέον αποτελεσματική».

Αναφερόμενος στον «κύκλο ζωής» της ΠΙ, ο κ. Βιολάρης πιστεύει ακράδαντα στα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει η Κύπρος σε περίπτωση που πετύχει να καταστεί κέντρο έρευνας, ανάπτυξης και εκμετάλλευσης ΠΙ: «Ο κύκλος ζωής της ΠΙ απαιτεί την εμπλοκή πολλών ανθρώπων, από ένα εύρος επαγγελμάτων, έχοντας ως αποτέλεσμα την αναζωογόνηση της αγοράς εργασίας αλλά και των επιχειρηματικών συναλλαγών. Οι περισσότεροι τύποι ΠΙ –κατά την διάρκεια του κύκλου ζωής της ανάπτυξης, απόκτησης, προστασίας, επιβολής, διαχείρισης, μέτρησης καθώς και της ανταπόκρισης/επικοινωνίας τους- απαιτούν νομικές υπηρεσίες, γραφεία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, υποστήριξη συναλλαγών, διοίκηση εταιρειών ΠΙ, πληρεξούσια, διαχείριση αδειοδότησης, έλεγχο εμπορικών δικαιωμάτων, λογιστικές υπηρεσίες, συμβουλές για σκοπούς φορολογίας και πολλά άλλα».

Με αυτή την ελκυστική νομοθεσία, επομένως, ποια είναι τα εμπόδια εκείνα που παραμένουν; «Η φορολογική νομοθεσία από μόνη της δεν μπορεί αυτόματα να κάνει την Κύπρο κέντρο ΠΙ: οι προσπάθειές μας πρέπει να επικεντρώνονται στο να προσελκύσουμε διεθνείς οργανισμούς στην Κύπρο με εμπορικά και επιχειρηματικά κίνητρα. Πέραν του να μεταφερθούν στην Κύπρο, θέλουμε τις εταιρείες να αναπτύξουν ολοκληρωμένες υποδομές για να χρησιμοποιήσουν το υψηλού μορφωτικού επιπέδου εργατικό δυναμικό της Κύπρου, αυτό που, κατά την άποψη μου, αποτελεί το κύριο πλεονέκτημα μας», σημειώνει ο κ. Βιολάρης.

«Εδώ και αρκετό καιρό, η κυπριακή οικονομία βρίσκεται στο δρόμο της ανάκαμψης.  Αυτό θα πρέπει να δώσει στον πολυεθνικό επενδυτή την επιβεβαίωση που χρειάζεται ώστε να εξετάσει την περίπτωση της Κύπρου ως το ενδεχόμενο περιφερειακό ή/και παγκόσμιο κέντρο ΠΙ του. Πέραν αυτού, η Κύπρος πληροί όλα τα κριτήρια για να μπορέσει να υποστηρίξει την παρουσία τέτοιων κέντρων στην χώρα. Για εμάς είναι θέμα ευαισθητοποίησης όλων των ενδιαφερόμενων μερών αλλά και προώθησης σε συγκεκριμένες αγορές όπως αυτές των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και της Ρωσίας», καταλήγει ο κ. Βιολάρης.

Η PwC Κύπρου παρέχει one-stop-shop λύσεις σε διεθνείς πελάτες που επιθυμούν να καταστήσουν την Κύπρο ως βάση της Πνευματικής τους Ιδιοκτησίας, προσφέροντας στήριξη στους ακόλουθους τομείς:
- Διάρθρωση της επιχείρησης 
- Έρευνα & Ανάπτυξη
- Σχεδιασμός δομής και εφαρμογή ΠΙ
- Εγκαταστάσεις γραφείων και υποδομή
- Διοίκηση επιχείρησης
- Συμμόρφωση και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών
- Άνθρωποι