Κομισιόν: Διετία ύφεσης για την Ελλάδα

Η ελληνική οικονομία προβλέπεται να διολισθήσει και πάλι στην ύφεση το 2015, μετά από μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας που οδήγησε σε τραπεζική αργία και επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, γράφει στη φθινοπωρινή της έκθεση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τα capital controls, σημειώνει, αναμένεται να έχουν επίπτωση διαρκείας στην οικονομία, η οποία αναμένεται να παραμείνει σε ύφεση και το 2016.

Οπως αναφέρεται, η εφαρμογή του νέου προγράμματος του ESM θα επιτρέψει την ανάκαμψη της εμπιστοσύνης και των επενδύσεων, που θα στηρίξουν έναν θετικό ρυθμό ανάπτυξης και τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης σε κάτω του 3% του ΑΕΠ το 2017.

Η Κομισιόν προβλέπει πως η Ελλάδα θα εμφανίσει ύφεση 1,4% το 2015 και 1,3% το 2016, και ανάπτυξη 2,7% το 2017. Παράλληλα, εκτιμά πως οι συνολικές επενδύσεις θα είναι μειωμένες κατά 10,2% φέτος και κατά 2% του χρόνου, αλλά θα αυξηθούν κατά 14,7% το 2017.

Η ανεργία θα αυξηθεί λίγο το 2016, στο 25,8% από 25,7% φέτος, όμως θα μειωθεί στο 24,4% το 2017. Η Κομισιόν αναμένει πληθωρισμό στο -1% φέτος για την Ελλάδα, 1% το 2016 και 0,9% το 2017, έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 1% φέτος, 0,3% του χρόνου και πλεόνασμα 0,1% το 2017, καθώς και έλλειμμα γενικής κυβέρνησης 4,6% φέτος, 3,6% το 2016 και 2,2% το 2017.

Σε ότι αφορά το χρέος, εκτιμά ότι θα αγγίξει το 199,7% το 2016, από 194,8% φέτος, για να μειωθεί στο 195,6% το 2017.

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει η Κομισιόν στη φθινοπωρινή της έκθεση, η ελληνική οικονομία δημιούργησε μια θετική δυναμική το 2014, ωστόσο, η αποτυχημένη ολοκλήρωση του 2ου προγράμματος προσαρμογής, το δημοψήφισμα του Ιουνίου, η τραπεζική αργία και η εφαρμογή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, αύξησαν την αβεβαιότητα και επιδείνωσαν τις προοπτικές ανάπτυξης. Η εμπιστοσύνη δέχθηκε πλήγμα, κάτι που αντανακλάται στον Δείκτη Οικονομικού Κλίματος και στον Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών, με τον PMI μάλιστα να κάνει «βουτιά» σε ιστορικά χαμηλά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2015.

Παρά την αβεβαιότητα, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1% το πρώτο εξάμηνο του 2015. Αυτή η απρόσμενη εξέλιξη πιθανότατα αντανακλά την αύξηση των δαπανών των καταναλωτών εν μέσω φόβων για «κούρεμα» των καταθέσεών τους. Αντανακλά επίσης μια μείωση στις εισαγωγές, καθώς η εμπορική πίστη περιορίστηκε σημαντικά, και αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή.

Τα διαθέσιμα στοιχεία εξακολουθούν να μην αντανακλούν πλήρως την αναταραχή της αρχής του καλοκαιριού και την επίπτωση των capital controls. Το δημοσιονομικό «βαρίδι» (fiscal drag), που αναμένεται να λειτουργήσει αρνητικά στα διαθέσιμα εισοδήματα το β' εξάμηνο του έτους καθώς παρατάθηκε η προθεσμία για την πληρωμή φόρων, η στασιμότητα στις επενδύσεις και η ισχνή διαθεσιμότητα πίστης, αναμένεται να επιβαρύνουν σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα.

Το θετικό όμως είναι πως ο τουριστικός τομέας εμφάνισε εξαιρετικά καλές επιδόσεις για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Παρά τη μείωση στις εξαγωγές αγαθών, το καθαρό εμπορικό ισοζύγιο αναμένεται να συνεισφέρει θετικά στην ανάπτυξη, λόγω της μεγαλύτερης πτώσης στις εισαγωγές. Συνολικά, η ελληνική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 1,4% το 2015.

Ανάκαμψη αναμένεται στη διάρκεια του 2016, με τη στήριξη της βελτίωσης της εμπιστοσύνης, της σταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού τομέα μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που αναμένεται στο τέλος του 2015, καθώς και της επακόλουθης επανέναρξης επενδυτικών projects και ιδιωτικοποιήσεων. Ωστόσο, η οικονομία προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 1,3% το 2016, εν μέσω αρνητικών επιπτώσεων που θα «περάσουν» στο νέο έτος από το 2015, ενώ το 2017 η ανάπτυξη του ΑΕΠ αναμένεται να «ανεβάσει ταχύτητα» και προβλέπεται στο 2,7%, καθώς η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα ενισχύει τη συνολική ζήτηση.

Η προβλεπόμενη βελτίωση στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας το 2015 οφείλεται στη μείωση των εισαγωγών, ενώ αναμένεται να «γυρίσει» σε πλεόνασμα στον προβλεπόμενο ορίζοντα, καθώς οι προηγηθείσες και οι συνεχιζόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δημιουργούν νέες ευκαιρίες.

Η μειούμενη τάση της ανεργίας, που έρχεται μετά την «κορύφωση» του 2013, αναμένεται να διακοπεί το 2015 και 2016, για να επαναληφθεί το 2017. Οι αμοιβές ανά εργαζόμενο προβλέπεται να μειωθούν περαιτέρω το 2015, προτού αρχίσουν να αυξάνονται και πάλι το 2016. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αναμένεται να είναι αρνητικός το 2015, καθώς η επίπτωση των χαμηλότερων τιμών πετρελαίου και η αδύναμη ζήτηση αντισταθμίζουν την επίπτωση των μεταρρυθμίσεων στον ΦΠΑ, που αυξήθηκε σε πολλά προϊόντα και υπηρεσίες. Ο πληθωρισμός αναμένεται να αρχίσει να αυξάνεται από το 2016 και μετά, ευθυγραμμιζόμενος με την οικονομική ανάκαμψη.

Τα ανοδικά ρίσκα στην προοπτική ανάπτυξης σχετίζονται με τον διακανονισμό των καθυστερούμενων οφειλών του Δημοσίου και στην πλήρη απορρόφηση των διαρθρωτικών κεφαλαίων της ΕΕ μέχρι το τέλος του έτους. Τα πτωτικά ρίσκα περιλαμβάνουν την αποτυχία επαρκούς ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού τομέα εντός του συμφωνημένου χρονικού πλαισίου, ή της πλήρους εφαρμογής του προγράμματος μεταρρυθμίσεων, που θα υπονόμευε τις προοπτικές ανάπτυξης.

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η παρατεταμένη αβεβαιότητα και η στροφή του οικονομικού κύκλου είχαν επίσης αρνητική επίπτωση στα δημόσια οικονομικά το α' εξάμηνο του 2015, ιδιαίτερα στα έσοδα, κάτι που οδήγησε στην αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων.

Τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που συμφωνήθηκαν με τις αρχές στο τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής που εν μέρει εφαρμόστηκαν ήδη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2015, αναμένεται να αποφέρουν εξοικονόμηση άνω του 1% του ΑΕΠ το β' εξάμηνο του 2015 και έως και 4% του ΑΕΠ συνολικά μέχρι και το 2017. Με αυτή τη σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή, το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να καταγράψει μικρό έλλειμμα το 2015 (0,25% του ΑΕΠ) προτού επιστρέψει σε πλεόνασμα το 2016 (0,5% του ΑΕΠ), όπως προβλέπει το μνημόνιο.

Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να νομοθετήσει το φθινόπωρο του 2015 ένα επιπλέον πακέτο δημοσιονομικών μέτρων, για να διασφαλίσει πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ το 2017. Με βάση αυτή την πορεία του πρωτογενούς ισοζυγίου, το έλλειμμα προβλέπεται να υποχωρήσει από το 4,6% το 2015 στο 2,2% το 2017. Τα πτωτικά ρίσκα για την πρόβλεψη αυτή περιλαμβάνουν μια αύξηση δαπανών λόγω της αυξημένης εισροής προσφύγων, η επίπτωση της οποίας εξακολουθεί να αξιολογείται.

Οι δημοσιονομικές προβλέψεις δεν περιλαμβάνουν α) την επιστροφή των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που αγοράστηκαν από τις Κεντρικές Τράπεζες στο πλαίσιο των προγραμμάτων SMP και ANFA, αντανακλώντας την ανακοίνωση του Eurogroup της 27ης Ιουνίου 2015 για άρση των μεταφορών αυτών και

β) την επερχόμενη ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού τομέα, που θα έχει σημαντική αλλά προσωρινή αρνητική επίπτωση στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης, που δεν μπορεί να καθοριστεί προτού γίνει η ανακεφαλαιοποίηση.

Το πλήρες ποσό των 25 δισ. ευρώ (14% του ΑΕΠ) που προβλέπεται από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έχει περιληφθεί στα στοιχεία για το δημόσιο χρέος, αρχής γενομένης από το 2015, αν και ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί αν θα χρειαστεί να καταβληθεί ολόκληρο αυτό το ποσό.

Η αναλογία χρέους/ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να «κορυφωθεί» το 2016 στο 199,7%, προτού υποχωρήσει το 2017 στο 195,6%. Μια ευνοϊκή προοπτική για τα επιτόκια, μια καλύτερη διαχείριση της ρευστότητας και το οπισθοβαρές πρόγραμμα αποπληρωμής χρέους για τα δάνεια του EFSF θα διατηρήσουν σε χαμηλό επίπεδο τις μεσοπρόθεσμες πληρωμές τόκων και τις μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες, παρά το υψηλό απόθεμα χρέους.