Το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα είναι έλλειμμα

Η αντιπολίτευση καλλιεργεί την αντίληψη ότι ενώ ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός, η κυβέρνηση δεν διαθέτει το περίσσευμα του προϋπολογισμού για να αυξήσεις τις αναπτυξιακές δαπάνες στην οικονομία. Επιμένει επίσης η αντιπολίτευση ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα δυο και πλέον δις ευρώ που περισσεύουν από τα €10 δις της δανειακής σύμβασης που η Κύπρος υπέγραψε με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, και τα οποία φέρουν τόκο 2.5%. 

Γιατί η κυβέρνηση δανείζεται με 4.25% από τις αγορές αφού μπορεί να δανειστεί με 2.5% από το Μηχανισμό?  Οι πιο πάνω αντιλήψεις ακούγονται λογικές, πλην όμως δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.   Το πρωτογενές πλεόνασμα δεν είναι πραγματικό πλεόνασμα στον προϋπολογισμό διότι δεν υπολογίζει την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, δηλαδή τους τόκους επί των κρατικών ομολόγων με τα οποία δανείζεται η κυβέρνηση. 

Όταν μια ένας προϋπολογισμός καλύπτει τα λειτουργικά του έξοδα (πλην των τόκων) τότε θεωρείται ότι καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι πλεόνασμα, διότι πρέπει να πληρώσει και τους τόκους επί των υφιστάμενων κρατικών ομολόγων. Για παράδειγμα, το δημόσιο χρέος της κυβέρνησης ανέρχεται στα €19 δις με μέσο επιτόκιο 3.1% περίπου, δηλαδή γύρω στα €600 εκατομμύρια το χρόνο. 

Οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες του κράτους για το 2016 χωρίς τους τόκους ανέρχονται στα €6 δις.  Μαζί με τους τόκους, οι συνολικές δαπάνες ανέρχονται στα €6.6 δις. Τα προϋπολογιζόμενα έσοδα της κυβέρνησης ανέρχονται στα €6.1 δις.  Δηλαδή, για το 2016, ο προϋπολογισμός θα καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα γύρω στα €100 εκατομμύρια και κανονικό δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους €500 εκατομμυρίων. 

Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση θα πρέπει να αυξήσει το δανεισμό της κατά μισό δις ευρώ, για να συμπληρώσει την εξυπηρέτηση του χρέους.  Να σημειώσουμε ότι τα νούμερα του Υπουργείου Οικονομικών είναι λίγο διαφορετικά αλλά η ουσία δεν αλλάζει.  Η κυβέρνηση καταγράφει ακόμα δημοσιονομικό έλλειμμα και σε καμία περίπτωση δεν έχει πλεονάσματα.  Σε ότι αφορά το θέμα των €2 και πλέον δις, αυτά δεν είναι διαθέσιμα για δανεισμό για ένα απλό λόγο.  Η δανειακή σύμβαση προβλέπει πιστωτική διευκόλυνση μέχρι €10 δις και όχι €10 δις. 

Ο Μηχανισμός Στήριξης μας δανείζει επειδή δεν μας δανείζουν οι αγορές.  Όταν οι αγορές ξεκινήσουν να μας δανείζουν, τότε ο Μηχανισμός θα σταματήσει να μας δανείζει.  Γιατί δηλαδή να δανείζεται ο Σλοβάκος και ο Ρουμάνος για nα μας δώσουν χρήματα και να μην δανειζόμαστε εμείς για τους εαυτούς μας;  Το 4.25% με το οποίο η κυβέρνηση δανείστηκε €1 δις ευρώ, μπορεί να είναι σχετικά ψηλό, αλλά δεν είναι απαγορευτικό.  Άλλωστε, η κυβέρνηση έπρεπε να επιχειρήσει να δανειστεί από τις αγορές, πριν να εξαντληθούν τα €10 δις του Μηχανισμού, για να διαπιστώσει κατά πόσο αυτές είναι διατεθειμένες να μας δανείσουν. 

Αν οι αγορές δεν ήταν διατεθειμένες να μας δανείσουν, τότε θα χρησιμοποιούσαμε τα υπόλοιπα €2 δις από το Μηχανισμό. Συνεπώς, οι παρατηρήσεις της αντιπολίτευσης για τα πιο πάνω θέματα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν.  Είναι πιστεύω χρήσιμο να ενημερώνονται οι πολίτες για τέτοια θέματα, για να μπορούν να κρίνουν από μόνοι τους και να μην βασίζονται σε δηλώσεις πολιτικών, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες.