Γιατί «καταδικάζονται» οι Κυπριακές Αερογραμμές

Με μία επιστολή ημερομηνία 4ης Φεβρουαρίου 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κοινοποιούσε στην Κύπρο την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 108 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ενίσχυση αναδιάρθρωσης υπέρ της Cyprus Airways.

Είχε προηγηθεί στις 23 Οκτωβρίου 2013, κοινοποίηση από μέρους της Κύπρου για ενίσχυση αναδιάρθρωσης υπέρ της Cyprus Airways (Public) Ltd ύψους 102,9 εκατ. ευρώ. Στις 15 Νοεμβρίου 2013, η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με την κοινοποίηση και η Κύπρος απάντησε στις 10 Ιανουαρίου 2014. Επιπλέον, η Επιτροπή διερεύνησε επίσης την εφαρμογή καθεστώτος ενισχύσεων επαγγελματικής εκπαίδευσης προς τη Cyprus Airways.

Διαβάστε επίσης: Μεγάλη Παρασκευή για Κυπριακές Αερογραμμές
 Εκπρόσωπος: Σήμερα η απόφαση για ΚΑ

Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα διερευνούσε κατά πόσον η Cyprus Airways συμμορφώνεται με την αρχή της «εφάπαξ ενίσχυσης», δεδομένου ότι η επιχείρηση ήδη έλαβε ενίσχυση αναδιάρθρωσης ύψους 118,6 εκατ. ευρώ η οποία εγκρίθηκε το 2007.

Από τον Φεβρουάριο, η Επιτροπή εξέφραζε αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον το σχέδιο αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε από την Κύπρο είναι ικανό να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της Cyprus Airways. «Η Επιτροπή διατηρεί επίσης αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον η ίδια συνεισφορά και τα αντισταθμιστικά μέτρα της Κύπρου είναι επαρκή ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις κατευθυντήριες γραμμές».

Τα μέτρα ενίσχυσης που εξέτασε η Επιτροπή

 Μέτρο 1: Συμμετοχή του δημοσίου στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του 2012 ύψους 31,3 εκατομμυρίων ευρώ.
Κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2012-Δεκεμβρίου 2012, το δημόσιο εκταμίευσε 31,3 εκατομμύρια ευρώ στη Cyprus Airways υπό τη μορφή “προκαταβολών”. Το ποσό αυτό αποτέλεσε τη συμμετοχή του δημοσίου στη σχεδιαζόμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου συνολικού ύψους 45 εκατομμυρίων ευρώ. Τελικά, οι ιδιώτες μέτοχοι συνεισέφεραν μόνο 106.000 ευρώ και, έτσι, το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας αυξήθηκε μόλις κατά 31,4 εκατομμύρια ευρώ. Η συμμετοχή του δημοσίου ως μέτοχος στη Cyprus Airways αυξήθηκε αναλόγως.
Το μέτρο αυτό είχε ήδη συμπεριληφθεί στην απόφαση της 6ης Μαρτίου 2013. Τη δεδομένη στιγμή οι κυπριακές αρχές ισχυρίστηκαν ότι το μέτρο αποτελούσε παρέμβαση που δεν περιελάμβανε κρατική ενίσχυση, διότι οποιοσδήποτε ιδιώτης επενδυτής στην οικονομία της αγοράς θα ελάμβανε το συγκεκριμένο μέτρο για να διατηρήσει την εταιρεία του.
Οι κυπριακές αρχές υποστήριξαν επίσης ότι ένα μέρος των 31,3 εκατομμυρίων ευρώ είχε συμπεριληφθεί στην κοινοποίηση του δανείου που χορηγήθηκε στο πλαίσιο της ενίσχυσης διάσωσης. Ωστόσο, οι αρχές διασαφήνισαν στη συνέχεια ότι τα 31,3 εκατομμύρια ευρώ δεν συνδέονταν με την κοινοποίηση της ενίσχυσης διάσωσης και ότι το ποσό είχε ήδη καταβληθεί το 2012.
Όσον αφορά τη δεδομένη κοινοποίηση, οι αρχές επιμένουν στο επιχείρημα ότι το μέτρο δεν περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση. Ωστόσο, συμπεριέλαβαν την αύξηση κεφαλαίου των 31,3 εκατομμυρίων ευρώ στην κοινοποιηθείσα ενίσχυση αναδιάρθρωσης.

Μέτρο 2: Μετοχοποίηση του χρέους του δανείου διάσωσης

Κατά την περίοδο από τις 22 Ιανουαρίου 2013 έως τις 26 Ιουλίου 2013, το κυπριακό δημόσιο κατέβαλε δόσεις του δανείου στο πλαίσιο της ενίσχυσης διάσωσης στη Cyprus Airways συνολικού ύψους 34,5 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτή η ενίσχυση διάσωσης είχε ήδη συμπεριληφθεί στην απόφαση της 6ης Μαρτίου 2013.
Οι κυπριακές αρχές εξήγησαν ότι το εκταμιευθέν ποσό δεν θα επιστραφεί από την εταιρεία και το αντίστοιχο χρέος θα μετοχοποιηθεί (debt-to-equity swap).

Μέτρο 3: Μετοχοποίηση του χρέους της εγγύησης του δημοσίου του 2007

Όπως εξηγήθηκε ανωτέρω, το 2007, στο πλαίσιο του εγκεκριμένου πακέτου αναδιάρθρωσης, το κυπριακό δημόσιο χορήγησε εγγύηση για δάνειο ύψους 45 εκατομμυρίων κυπριακών λιρών (78 εκατομμυρίων ευρώ), το οποίο έλαβε η Cyprus Airways από την Ελληνική Τράπεζα. Το δάνειο αυτό εξυπηρετείτο τακτικά μέσω δόσεων δις ετησίως και τον Αύγουστο 2013 το υπόλοιπο προς εξόφληση ποσό ήταν 28,5 εκατομμύρια ευρώ.
Βάσει του μέτρου 3, η εταιρεία δεν θα αποπληρώσει το οφειλόμενο ποσό στην Ελληνική Τράπεζα. Ως εκ τούτου, η εγγύηση του δημοσίου θα ενεργοποιηθεί, δημιουργώντας πρόσθετο χρέος της Cyprus Airways προς το δημόσιο, καθώς το δημόσιο θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο. Στην συνέχεια, αυτό το χρέος των 28,5 εκατομμυρίων ευρώ θα μετοχοποιηθεί επίσης (debt-to-equity swap).

Μέτρο 4: Κάλυψη του χρέους του ταμείου πρόνοιας

Το ταμείο πρόνοιας της Cyprus Airways για τους εργαζομένους που εδρεύουν στην Κύπρο (με την εξαίρεση των πιλότων) αποτελεί σύστημα καθορισμένων παροχών, το οποίο καλύπτεται μέσω των εισφορών των εργαζομένων και της Cyprus Airways. Το συνολικό ποσό που έχει διατεθεί στο ταμείο πρόνοιας βάσει των συμβατικών δικαιωμάτων του προσωπικού (“αγοραστική δύναμη”) είναι τελικά στη διάθεση της Εταιρείας. Την αγοραστική δύναμη του ταμείου πρόνοιας εγγυάται επίσης η Εταιρεία.

Λόγω της κακής απόδοσης επενδύσεων, το ταμείο πρόνοιας αντιμετωπίζει σήμερα σημαντικό έλλειμμα, το οποίο, όπως υπολογίστηκε την 1η Ιανουαρίου 2013, ανέρχεται σε 12 εκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με την αρχή της συνεχιζόμενης δραστηριότητας (ήτοι, εάν υποτεθεί ότι η Cyprus Airways θα συνεχίσει να λειτουργεί) ή σε 14,9 εκατομμύρια ευρώ σε περίπτωση που θα διακοπεί η δραστηριότητα.

Το κυπριακό δημόσιο θα καλύψει 8,6 εκατομμύρια ευρώ του ελλείμματος του ταμείου πρόνοιας σύμφωνα με την αρχή της συνεχιζόμενης δραστηριότητας, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καλυφθεί μέσω συναλλαγών με ακίνητα, όπως περιγράφεται κατωτέρω.