Σύλλογος Αρχιτεκτόνων: Σχέδια σε νέους ρυθμούς

Ποιοτική αρχιτεκτονική με χαμηλότερο κόστος, τεχνολογικές καινοτομίες και ευαισθησία στην ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, οι σχεδιασμοί για περαιτέρω αναβάθμιση του κλάδου των αρχιτεκτόνων και των έργων τους. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου, με 900 μέλη σήμερα, κάνει σχέδια με νέο στιλ και ανανεωμένους ρυθμούς. 

Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου (ΣΑΚ) ιδρύθηκε το 1981 από μια ομάδα αρχιτεκτόνων, που αναγνώρισαν την ανάγκη οργάνωσης των συνθηκών άσκησης του επαγγέλματος και βελτίωσης της ποιότητας της αρχιτεκτονικής στην Κύπρο.Τα θέματα που απασχολούν τον σύλλογο είναι, μεταξύ άλλων, η προώθηση και η ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής στην Κύπρο, η προστασία και η κατοχύρωση του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα, καθώς και ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας που αφορά τεχνικά θέματα. 

Οι πολυετείς προσπάθειες του ΣΑΚ να υπάρξει ένας ενιαίος φορέας αντιπροσώπευσης, που να στεγάζει όλους τους αρχιτέκτονες της Κύπρου, ευοδώθηκαν το 2012. «Η συνένωση των οργανώσεων ΣΑΚ και Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Κύπρου (ΣΠΜΑΚ), σε ένα και μοναδικό εταίρο της κοινωνίας και της πολιτείας στα θέματα αρχιτεκτονικής, αποτελεί σημαντικό επίτευγμα», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του συλλόγου, Χρίστος Χριστοδούλου. 

Η δράση του συλλόγου δεν περιορίζεται στα γεωγραφικά σύνορα του νησιού. Είναι μέλος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων, συμμετέχει στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, σε ευρωπαϊκούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Αρχιτεκτονικής Πολιτικής, στις συνελεύσεις της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων και της Μεσογειακής Ένωσης Αρχιτεκτόνων. 

Σήμερα, ο ΣΑΚ έχει, εκτός των άλλων του ρόλων, την έγνοια για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης, που έχει πλήξει σημαντικά τον κλάδο. Για τον σκοπό αυτό έχει ετοιμάσει, σύμφωνα με τον πρόεδρό του, μια σειρά από εισηγήσεις. Μια από αυτές αφορά στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου έκδοσης πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών, με τρόπο που οι υπηρεσίες του δημοσίου να ασχολούνται με τον εποπτικό, υποστηρικτικό και συντονιστικό ρόλο της διαδικασίας αδειοδότησης. Μια άλλη εισήγηση είναι και η θεσμοθέτηση του πιστοποιητικού καταλληλότητας κτιρίων, που θα έχει ως αποτέλεσμα την απασχόληση πολλών ανέργων σήμερα επαγγελματιών του κλάδου. Το ίδιο καλό αποτέλεσμα θα έχει και η εισήγηση για ενεργειακές αναβαθμίσεις κυβερνητικών κτιρίων, για την οποία θα χρειαστεί να εργαστούν αρκετοί μελετητές και κατασκευαστές. Τέλος, ο ΣΑΚ έχει επανειλημμένως θίξει το θέμα των φορολογικών ελαφρύνσεων ως ένα μέτρο που θα συμβάλει στην επιδιωκόμενη ανάκαμψη. 

Ο κ. Χριστοδούλου επεσήμανε, πάντως, ότι η κρίση έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης των καταναλωτών, οι οποίοι είναι, πλέον, ενήμεροι για την αξία της αρχιτεκτονικής, για την ανάγκη ανάθεσης μελετών σε προσοντούχους επαγγελματίες αρχιτέκτονες, καθώς και για τη σημασία των μελετών για θέματα περιβαλλοντικών επιπτώσεων. «Οι αρχιτέκτονες, με τη σειρά τους, οφείλουν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για ποιοτική αρχιτεκτονική με χαμηλότερο κόστος, με τεχνολογικές καινοτομίες, με πρωτοτυπία στην επίλυση προβλημάτων και ευαισθησία στην ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων», τόνισε. 

Μιλώντας ειδικά για τα δημόσια έργα, ο ίδιος επεσήμανε ότι διαχρονική θέση και απαίτηση του συλλόγου είναι η προκήρυξη αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, που να είναι ανοικτοί σε όλους τους αρχιτέκτονες, όπως καθορίζεται από τους κανονισμούς προκήρυξης του ΕΤΕΚ: «Ο διαγωνισμός είναι μια διαφανής και αξιοκρατική διαδικασία, με την οποία ο αγωνοθέτης εξασφαλίζει την καταλληλότερη μελέτη για το έργο που προτίθεται να εκτελέσει, η οποία ικανοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, αξίζει να επισημανθεί, ότι δημιουργείται μια δεξαμενή ιδεών και προτάσεων με πολύπλευρες αναφορές». 

Σχολιάζοντας τη διαδικασία επιλογής της χαμηλότερης προσφοράς σε προκηρύξεις ανάθεσης έργων από το κράτος, ο κ. Χριστοδούλου σημείωσε ότι σε κανένα σημείο των προκηρύξεων αυτών δεν φαίνεται να διασφαλίζεται η ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών, αφού το μοναδικό κριτήριο επιλογής είναι η χαμηλότερη τιμή. «Οι επικίνδυνα χαμηλές αμοιβές αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε χαμηλότερη ποιότητα μελέτης και κατασκευής ή σε εφαρμογή συνοπτικών ή ελλιπών διαδικασιών, με αποτέλεσμα την παράταση του χρόνου των εργασιών και το αυξημένο κόστος που το κράτος θα κληθεί να πληρώσει στο τέλος. Η επιλογή πρέπει να γίνεται με βάση ποιοτικά κριτήρια», κατέληξε. 

Μέλη & ΔΣ
Το διοικητικό συμβούλιο του ΣΑΚ αποτελείται από 16 μέλη, τα οποία αντιπροσωπεύουν τα επαρχιακά τμήματα Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας/Αμμοχώστου και Πάφου. Το ΔΣ εκλέγεται κατευθείαν από τα μέλη του συλλόγου, στο πλαίσιο των εργασιών της γενικής συνέλευσης, και έχει εναλλάξιμη διετή θητεία. Είναι, επίσης, το εκτελεστικό και συντονιστικό όργανο, το οποίο αναλαμβάνει την υλοποίηση των στόχων του ΣΑΚ. Ο σύλλογος αριθμεί σήμερα πέραν των 900 μελών. 

Χρίστος Χριστοδούλου
Πρόεδρος

Ο Χρίστος Χριστοδούλου σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο του Manchester, απ’ όπου αποφοίτησε το 1997. Εργάστηκε στην Αγγλία μέχρι το 2000, όπου απέκτησε τον τίτλο του RIBA και με την επιστροφή στην Κύπρο εργάστηκε σε αρχιτεκτονικό γραφείο στη Λευκωσία, καθώς και στο τμήμα master plan του Δήμου Λευκωσίας. Από το 2003 μέχρι σήμερα είναι συνέταιρος του αρχιτεκτονικού γραφείου Simpraxis Architects μαζί με τον αρχιτέκτονα Μάριο Χριστοδουλίδη στη Λευκωσία. Ασχολείται με όλο το φάσμα της αρχιτεκτονικής μελέτης, επίβλεψης και διαχείρισης έργων. Έχει διακριθεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και έργα του δημοσιεύτηκαν σε βιβλία και περιοδικά αρχιτεκτονικής τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Διετέλεσε μέλος και γενικός γραμματέας του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου, ενώ τον Μάιο του 2014 εξελέγη στη θέση του προέδρου. 

Ρόλος στον σύλλογο 
Προεδρεύει και διευθύνει τις συνεδρίες του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου. Έχει τη γενική καθοδήγηση και την εποπτεία όλων των δραστηριοτήτων, μέσα στο πλαίσιο των σκοπών και των αποφάσεων των συνελεύσεων και του ΔΣ. Στόχοι του συλλόγου, του ΔΣ και συνεπώς του ιδίου είναι η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής ως επιστήμης σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, η ενδυνάμωση του ρόλου του αρχιτέκτονα και του συλλόγου προς όφελος του πολιτισμού και της κοινωνίας. Ο Χρίστος Χριστοδούλου εκπροσωπεί την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αρχιτεκτόνων. 

Σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική
Χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική «πολύ αξιόλογη», καθώς «στην Κύπρο οι απόφοιτοι αρχιτεκτονικής από τις καλύτερες σχολές του κόσμου έχουν βοηθήσει στη διαμόρφωση αρχιτεκτονικής παιδείας και διαλόγου μεταξύ των επαγγελματιών του κλάδου με πολύ καλά παραδείγματα». Τα τελευταία 30 χρόνια, όπως αναφέρει, μέσω του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών έχουν ολοκληρωθεί πολύ αξιόλογα έργα, που σηματοδοτούν τη σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική. Υπάρχει, βεβαίως, πεδίο βελτίωσης, επισημαίνει, κυρίως στην πολεοδομική οργάνωση των πόλεων: «Η αρχιτεκτονική είναι πολιτισμός, είναι ποιότητα ζωής και πρέπει να διαφυλάσσεται από το κράτος με τη διαμόρφωση αρχιτεκτονικής πολιτικής, όπως έχουν όλα τα σύγχρονα πολιτισμένα κράτη». 
Για την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής μέσα στα επόμενα χρόνια αναφέρει ότι θα τη χαρακτηρίζει η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη με νέα υλικά και μεθόδους κατασκευής, σε συνάρτηση με την ανάγκη για θετική ενεργειακή συνεισφορά ενός κτιρίου στο περιβάλλον και όχι απλώς για μηδενική κατανάλωση.

Συμβουλή σε νέους αρχιτέκτονες
«Να οραματίζονται, να ονειρεύονται, να ελπίζουν, αλλά πρωτίστως να πιστεύουν και να αγαπούν αυτό που κάνουν. Να έχουν επιμονή, υπομονή και να εργάζονται με ήθος και επαγγελματισμό». 

Ηρακλής Παπαχρίστου
Αντιπρόεδρος οικονομικής διαχείρισης

Ο Ηρακλής Παπαχρίστου σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κατέχει μεταπτυχιακό στον κλάδο του MArchin architectural design από το Bartlett School of Architect του UCL. Έχει τιμηθεί με 24 βραβεία σε δημόσιους και ιδιωτικούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, εκ των οποίων τα 11 ήταν Πρώτα. Εκπροσώπησε την Κύπρο στα βραβεία Mies Vander Rohe το 2004 με τις φοιτητικές εστίες, το 2008 με τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κύπρου, το 2010 με την Ιδιωτική Σχολή Φόρουμ, το 2012 με τα περιφερειακά γραφεία της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου και το 2014 με το Οινοποιείο Βλασίδη Κοιλανίου. Επίσης, τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής το 2010 και το 2013. Δραστηριοποιείται με ιδιωτικό γραφείο μελετών, σχεδιασμό, μελέτη, επίβλεψη και διαχείριση έργων από το 1998, με ιδιωτικά και δημόσια έργα. 

Ρόλος στον σύλλογο 
Ως αντιπρόεδρος οικονομικής διαχείρισης παρακολουθεί την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής που καθορίζει το ΔΣ και έχει την ευθύνη της σύνταξης του ετήσιου προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων του συλλόγου. Συμβουλεύει το ΔΣ για την οικονομική πορεία και καταρτίζει πρόγραμμα εξασφάλισης πόρων για τις ετήσιες και έκτακτες ανάγκες του συλλόγου. 

Σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική
Κληθείς να σχολιάσει τη σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική αναφέρει ότι την τελευταία δεκαετία αρχίζει να διεκδικεί επάξια το ρόλο της στην οικοδομική δραστηριότητα της Κύπρου, με έργα αντίστοιχα των ευρωπαϊκών χωρών. Αντλεί, επισημαίνει, αναφορές από τη μοντερνιστική πρώτη περίοδο του τόπου, 1960 - 1974, δημιουργώντας τοπικές αναφορές με το να ενσωματώνει τους τοπικούς οικοδομικούς και βιοκλιματικούς παράγοντες. 

Συμβουλή σε νέους αρχιτέκτονες
«Τα τελευταία χρόνια, πέρα από την οικονομική κρίση, ο αριθμός των νέων αρχιτεκτόνων αυξάνεται κατακόρυφα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται μη ικανοποιητική έως μηδενική απορρόφηση. Θα τους συμβούλευα να πάνε στο εξωτερικό, για να αντλήσουν εμπειρίες που στην Κύπρο δεν θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν». 

Αιμίλιος Μιχαήλ
Αντιπρόεδρος μελών και δημοσίων σχέσεων

Ο Αιμίλιος Μιχαήλ είναι αρχιτέκτονας μηχανικός MArch και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης MSc του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το 2011 αναγορεύτηκε σε διδάκτορα PhD Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η διδακτορική του εργασία προτάθηκε από τη σχόλη αρχιτεκτόνων για το Βραβείο Καλύτερης Διδακτορικής Διατριβής ΕΜΠ 2011. Συνεργάστηκε με αρχιτεκτονικά γραφεία στο εξωτερικό και από το 2006 είναι συνέταιρος στο αρχιτεκτονικό γραφείο Ιερείδης & Μιχαήλ Αρχιτέκτονες. Παράλληλα, είναι λέκτορας στο τμήμα αρχιτεκτονικής του Πανεπιστήμιου Κύπρου και διευθύνει το ερευνητικό εργαστήριο: Ενέργεια και περιβαλλοντικός σχεδιασμός κτιρίων (E&EDB). Το ερευνητικό του έργο για τον περιβαλλοντικό και ενεργειακό σχεδιασμό έχει δημοσιευθεί σε βιβλία, επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. 

Ρόλος στον σύλλογο
Από το 2007 συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου και από το 2012 κατέχει τη θέση του αντιπρόεδρου μελών και δημοσίων σχέσεων. Έχει την ευθύνη επαφής με τα μέλη του συλλόγου, συντονίζει τις ενέργειές του αναφορικά με τις ανάγκες των μελών και κατευθύνει τις διαδικασίες για τη διεύρυνσή του μέσω της εγγραφής νέων μελών. Έχει, επίσης, το καθήκον της οργάνωσης συντονισμού των δραστηριοτήτων προβολής του συλλόγου προς το ευρύ κοινό. Ο Αιμίλιος Μιχαήλ είναι εκπρόσωπος του ΣΑΚ στη Διεθνή Ένωση Αρχιτέκτων (UIA) και συμμετέχει σε σειρά τεχνικών και επιστημονικών επιτροπών για την αρχιτεκτονική. 

Σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική
Η κυπριακή αρχιτεκτονική, σύμφωνα με τον Αιμίλιο Μιχαήλ, παρά τα κακώς έχοντα της περιόδου - με τις αμφιβόλου ποιότητας και αισθητικής αξίας κατασκευές ως αποτέλεσμα της απότομης και άναρχης επέκτασης των πόλεων της Κύπρου - καλώς επικεντρώνεται σήμερα στο θεσμό των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών: «Η δόμηση έργων, ως αποτέλεσμα αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, αποτελεί αδιαμφισβήτητα σημαντικό παράγοντα στην αναζωογόνηση της αρχιτεκτονικής παραγωγής στο νησί. Κατά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα αξιόλογα έργα εμφανίζονται στον κυπριακό χώρο, τα οποία λόγω της μεγάλης ανομοιογένειας που τα χαρακτηρίζει, δύσκολα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε μια κοινή σύγχρονη αρχιτεκτονική εμπειρία στον τόπο». 

Συμβουλή σε νέους αρχιτέκτονες
«Το επάγγελμα απαιτεί συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση σε ό,τι αφορά τα τρέχοντα αρχιτεκτονικά ζητήματα, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Ο σύγχρονος αρχιτέκτονας οφείλει να σχεδιάζει λαμβάνοντας υπόψη του την περιβαλλοντική οπτική στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό». 

Παναγιώτης Παναγή 
Γενικός γραμματέας

Ο Παναγιώτης Παναγή κατέχει πτυχίο αρχιτεκτονικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μεταπτυχιακό στον τομέα environmental design and engineering από το University College London. Είναι μέλος του Συνδέσμου Αρχιτεκτόνων Κύπρου από το 2001, ενώ τον Ιούνιο του 2013 δημιούργησε το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο - Παναγιώτης Παναγή Αρχιτέκτονες. Η σημερινή του επαγγελματική δραστηριότητα περιλαμβάνει έργα κατοικίας με έμφαση στη βελτιστοποίηση της ενεργειακής τους απόδοσης με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών. «Παράλληλα, γίνεται διερεύνηση για σημαντική μείωση του κόστους είτε αυτό συνεπάγεται ανορθόδοξες/ευέλικτες λειτουργικές επιλύσεις είτε μη συμβατικές για τα κυπριακά  δεδομένα κατασκευαστικές μεθόδους. Κι όλα αυτά χωρίς συμβιβασμό των ανέσεων και των αναγκών των χρηστών», επισημαίνει. Τον Νοέμβριο του 2014 κατέκτησε το πρώτο βραβείο σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για ενοποίηση αρχαιολογικών  χώρων στην Πάφο. 

Ρόλος στον σύλλογο
Ως γενικός γραμματέας ασκεί πλήρη εποπτεία σε όλα τα έγγραφα και την αλληλογραφία. Είναι, επίσης, υπεύθυνος για την τήρηση των αρχείων και των εκδόσεων του ΣΑΚ. Ακόμα, συνυπογράφει όλα τα επίσημα έγγραφα και εποπτεύει το προσωπικό. 

Σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική
Θετικά εξελισσόμενη και με σωστές βάσεις χαρακτηρίζει ο Παναγιώτης Παναγή τη σύγχρονη κυπριακή αρχιτεκτονική. «Απαιτείται από τους αρχιτέκτονες και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να τη διαφυλάξουν, να την εμπιστευτούν και να της δώσουν χώρο να δράσει», επισημαίνει. Στο εγγύς μέλλον και όσο αφορά στην ενέργεια, όπως αναφέρει, η αρχιτεκτονική θα είναι  πιο πράσινη και λειτουργικά πιο ευέλικτη. «Εικάζω ότι θα είναι και περισσότερο απαλλαγμένη από ζητήματα μορφολογίας, ενώ τα μεγέθη θα συρρικνώνονται, χωρίς αυτό να είναι εις βάρος των ποιοτήτων ή των ανέσεων που προσφέρει. Πιστεύω ότι η πιο πάνω προβολή του μέλλοντος δημιουργεί και την πρόκληση του αρχιτέκτονα σήμερα». 

Συμβουλή σε νέους αρχιτέκτονες
«Να προσπαθήσουν, όσο πιο σύντομα γίνεται, μέσα από την εργασία τους και την μελέτη, να αποκρυπτογραφήσουν και να κατανοήσουν τα μη εμφανή ποιοτικά χαρακτηριστικά κάθε αρχιτεκτονικού έργου. Σε πιο πρακτικό επίπεδο θα μπορούσαν να σκεφτούν πώς θα είναι η αρχιτεκτονική στο άμεσο μέλλον ή ποια πτυχή της τους ενδιαφέρει ειδικότερα, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα». 

Παρουσίαση από το τεύχος Ιανουαρίου του ΙN Business