Το πρόγραμμα QE και τα οφέλη για την Κύπρο

Οι αγορές αντέδρασαν θετικά στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα μαζικών αγορών κρατικών ομολόγων, το οποίο θα ενισχύσει σημαντικά τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος της ευρωζώνης.

Στην πράξη, η ΕΚΤ θα ξοδεύει €60 δις περίπου κάθε μήνα αγοράζοντας κρατικά ομόλογα χωρών μελών της ευρωζώνης για 19 συνεχόμενους μήνες.  Συνολικά, η ΕΚΤ θα ξοδέψει €1.1 τρισεκατομμύρια για να ενισχύσει τη ρευστότητα των τραπεζών της ευρωζώνης. 

Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας θα θέλει να δανειστεί αυτά τα χρήματα για σκοπούς κατανάλωσης και επενδύσεων, δηλαδή, αν τα χρήματα αυτά δεν καταλήξουν σε δάνεια (καλά δάνεια), τότε το πρόγραμμα δεν θα πετύχει το βασικό τους στόχο που είναι η αναχαίτιση του αποπληθωρισμού.  Το πρόγραμμα στοχεύει επίσης στην ανάκαμψη της οικονομίας και στη μείωση της ανεργίας, όμως ο πρωταρχικός στόχος είναι η  αύξηση των τιμών, μέχρι 20%, για να καταπολεμηθεί ο αποπληθωρισμός, ο οποίος θεωρείται ως ο χειρότερος εχθρός της οικονομίας.

Αποπληθωρισμός σημαίνει μείωση των τιμών, οι καταναλωτές αναβάλουν τις αγορές τους, οι επιχειρήσεις πουλούν λιγότερα και δεν παράγουν, μειώνουν μισθούς και απολύουν προσωπικό.  Η απόφαση της ΕΚΤ ήταν αναμενόμενη, απλά το ποσό που ανακοίνωσε η ΕΚΤ ότι θα ξοδέψει για αγορά κρατικών ομολόγων, είναι μεγαλύτερο από αυτό που προέβλεπαν οι αναλυτές.  Είναι φανερό ότι η ΕΚΤ είναι αποφασισμένη να αναχαιτίσει τον αποπληθωρισμό, δεδομένης και της δραματικής μείωσης της τιμής του πετρελαίου, η οποία ευθύνεται το οποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη μείωση των τιμών.  Βεβαίως, θα πρέπει να αναμένουμε μερικούς μήνες για να διαπιστώσουμε κατά πόσο το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ θα λειτουργήσει με επιτυχία.  Αυτό που ενδιαφέρει την Κύπρο είναι κατά πόσο θα έχει όφελος από το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ.  Η Κύπρος δεν θα έχει άμεσα οφέλη από την εξέλιξη αυτή αλλά έμμεσα.  Η ΕΚΤ θα τυπώνει φρέσκο χρήμα και θα αγοράζει κρατικά ομόλογα (πριν από τη λήξη τους) έναντι μετρητών, τα οποία θα καταλήγουν στις τράπεζες και θα ενισχύουν τα διαθέσιμα χρήματα για δανεισμό.  Το πρόβλημα στην Κύπρο είναι ότι η ρευστότητα των τραπεζών είναι ψηλή και η ζήτηση για δάνεια πολύ χαμηλή. 

Οι Κυπριακές τράπεζες δεν κερδίζουν τίποτα από την υπερβολική ρευστότητα, αντίθετα πληρώνουν και 0.2% στην ΚΤ όπου είναι καταθετειμένα.  Είναι λογικό για τις τράπεζες να θέλουν να δανείσουν τα χρήματα αυτά για να κερδίζουν τόκο, όμως δεν είναι διατεθειμένες να ρισκάρουν.  Με τα μισά δάνεια να είναι μη εξυπηρετούμενα, οι τράπεζες θέλουν να είναι σίγουρες, στο μέγιστο βαθμό, ότι κάθε νέο δάνειο θα αποπληρώνεται κανονικά.  Η Κύπρος έχει να κερδίσει όμως από την ανάκαμψη της ευρωζώνης.  Αν δηλαδή το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ οδηγήσει στην ανάκαμψη της ευρωζώνης, τότε περισσότεροι Ευρωπαϊοι θα αγοράζουν Κυπριακά προϊόντα και υπηρεσίες (π.χ. τουρισμός).   Ακόμα, η Κύπρος θα επωφεληθεί από τις μειώσεις που θα επέλθουν στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, λόγω των αγορών που θα διενεργεί η ΕΚΤ.  Μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων μεταφράζεται σε μείωση του κόστους δανεισμού γενικότερα στην τραπεζική αγορά.  Αυτό θα διευκολύνει αφάνταστα και την Κύπρο στην προσπάθεια της να αντλήσει χρήματα από τις αγορές, εφόσον βεβαίως ακολουθούμε το μνημόνιο.