FPSO: Η μόνη επιλογή για φυσικό αέριο

Με τις ποσότητες φυσικού αερίου, που έχουν μέχρι στιγμής εντοπιστεί από την Noble στο οικόπεδο 12, η επιλογή κατασκευής τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου απομακρύνεται. Την ίδια ώρα η κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου προς άλλες αγορές, όπως της Ελλάδας κι έπειτα προς την Ευρώπη, μοιάζει μάλλον με ανέφικτο σενάριο, αφού τα βάθη (από 1.500 μέχρι 5.000 μέτρα) και η μορφολογία της Μεσογείου καθιστούν εξαιρετικά ακριβή αλλά και ιδιαίτερα δύσκολη τη δημιουργία αγωγού.

Με τα συγκεκριμένα δεδομένα τόσο η Noble όσο και η Δημοκρατία προσανατολίζονται στη μοναδική εφικτή επιλογή, αυτή της εγκατάστασης και λειτουργίας πλωτής μονάδας FPSO (Floating, Production, Storage and Offloading).

Τι είναι το FPSO
Δύο ειδών πλωτές μονάδες FPSO, που ουσιαστικά είναι πλοία με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό εξόρυξης, αποθήκευσης και μεταφόρτωσης υδρογονανθράκων, λειτουργούν στον πλανήτη. Η μία μορφή τους, κάνει όλες τις διαδικασίες πλην της εξόρυξης και τοποθετείται κοντά στην πλατφόρμα άντλησης φυσικού αερίου, έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας, αποθήκευσης και μεταφόρτωσης του φυσικού αερίου (σε αέρια μορφή) στα δεξαμενόπλοια για μεταφορά του είτε σε δίκτυο αγωγών, είτε σε μονάδα υγροποίησής του (LNG terminal). Η δεύτερη μορφή του, που κατά πάσα πιθανότητα θα χρησιμοποιηθεί στην Κύπρο, κάνει όλες τις διαδικασίες ακόμη και αυτή της εξόρυξης φυσικού αερίου.


Το FPSO που αντλεί, επεξεργάζεται, αποθηκεύει και μεταφορτώνει αποτελεί την πρώτη επιλογή για την Κύπρο, χωρίς να χρειάζεται να εργαστεί ταυτόχρονα με πλατόρμα εξόρυξης.

Πρώτος σταθμός η Αίγυπτος
Η εγγύτητα της Κύπρου με την Αίγυπτο καθιστά την άνωθεν λύση ως την πλέον ρεαλιστική αυτή τη στιγμή, λαμβανομένων υπόψη των ποσοτήτων που μέχρι στιγμής αξιολογούνται ως αξιοποιήσιμες. Την ίδια ώρα η εμπορική σχέση της Αιγύπτου με την συνεργάτιδα εταιρεία British Gas (BG) έχει κλονιστεί έπειτα από απόφαση της χώρας να διαθέσει μεγαλύτερες ποσότητες για εσωτερική κατανάλωση, δημιουργώντας κενό στη συμφωνία με την BG που προοριζόταν για εξαγωγή. Αυτό το κενό είναι που φιλοδοξεί να καλύψει η Κύπρος μέσω μεταφοράς φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.

Εξάλλου, το Ισραήλ δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει πως προτίθεται να κινηθεί για αξιοποίηση του φυσικού αερίου που διαθέτει στην ΑΟΖ του, αφήνοντας την Κύπρο μόνη στο ενδεχόμενο συνεργασίας αλλά και σε αναζήτηση εναλλακτικών όπως αυτή της Αιγύπτου.

Τα σενάρια αγωγού και τερματικού υγροποίησης
Τα βάθη της Μεσογείου αλλά και η ιδιαίτερα ακανόνιστη μορφολογία του εδάφους στον πυθμένα καθιστούν τη δημιουργία αγωγού από την Κύπρο προς την Κρήτη κι έπειτα προς την Πελοπόννησο, για μετέπειτα μεταφορά του στην υπόλοιπη Ευρώπη, ιδιαίτερα δαπανηρό αλλά και δύσκολο έργο. Και πάλιν το ζήτημα των ποσοτήτων αποτελεί τροχοπέδη για μια τέτοια ανάπτυξη, πέραν των αντικειμενικών δυσκολιών σχετικά με τεχνικούς αλλά και οικονομικούς λόγους.

Μια επιλογή αγωγού θα ήταν πιο προσιτή για τις περιπτώσεις της Μέσης Ανατολής ή της Αιγύπτου, κάτι όμως που επίσης είναι πιο ακριβό και χρονοβόρο σε σύγκριση με το FPSO.

Η επιλογή του τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG Terminal) είναι αυτή τη στιγμή η πλέον απομακρυσμένη λόγω των μικρών ποσοτήτων που μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί, σε πρώτη φάση από τη Noble. Το τερματικό υγροποίησης θα ήταν  βιώσιμο με ποσότητες περίπου διπλάσιες ή και περισσότερο από αυτές που έχουν εντοπιστεί στο οικόπεδο 12. Φυσικά υπάρχουν ποσότητες και σε άλλα τεμάχια, όπως πολλάκις έχει τονίσει ο πρώην διευθυντής Ενέργειας, Σόλωνας Κασίνης. Το πρόβλημα είναι πως ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ούτε για τι ποσότητες μιλάμε, ούτε σε ποιο βάθος και σε ποια μορφολογία εδάφους βρίσκονται, δηλαδή κατά πόσον είναι αξιοποιήσιμες. Με αυτά τα δεδομένα θα χρειαστούν ακόμη δύο-τρία ή και περισσότερα χρόνια για να ξεκαθαριστούν τα άνωθεν δεδομένα, κάτι που συνεπάγεται περαιτέρω καθυστέρηση για τη λήψη απόφασης για κατασκευή τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου. Εάν η Κύπρος εγκλωβιστεί σε μια τέτοια διαδικασία θα χάσει πολύτιμο χρόνο, επομένως και χρήματα από τα συμβόλαια που μπορεί να συνάψει αναφορικά με πώληση φυσικού αερίου στις αγορές.

Η ΕΝΙ/Kogas και η Total
Καθοριστικής σημασίας αξιολογούνται οι έρευνες της γαλλικής Total αλλά και της κοινοπραξίας της ιταλικής ΕΝΙ και της κορεατικής Kogas, αναφορικά με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κύπρου. Σε ενδεχόμενο εντοπισμού φυσικού αερίου από την ΕΝΙ/Kogas αλλά και πετρελαίου από την Total, που είναι και η προσδοκία της για το υποθαλάσσιο βουνό Ερατοσθένης , θα αλλάξουν άρδην τα σημερινά, συντηρητικά σενάρια αξιοποίησης των επιλογών που υπάρχουν, τα οποία ουσιαστικά περιορίζονται στο κοίτασμα της «Αφροδίτης».

Η διαφορά FPSO-FLNG
Αυτό που διαχωρίζει το FPSO από το FLNG είναι πως το πρώτο μπορεί να αντλήσει, να επεξεργαστεί και να αποθηκεύσει φυσικό αέριο δίχως να έχει τη δυνατότητα υγροποίησής του. Το FLNG είναι σαφώς ακριβότερο τόσο από πλευράς εγκατάστασης όσο και από πλευράς λειτουργίας, ωστόσο, προσφέρει το μεγάλο πλεονέκτημα υγροποίησης του αερίου, άρα μπορεί να μεταφορτώνει ποσότητες σε δεξαμενόπλοια LNG για μεταφορά του απευθείας στις αγορές. Η διαδικασία υγροποίησης παρέχει τη δυνατότητα μεγαλύτερης ποσότητας φυσικού αερίου σε μικρότερο όγκο, σε σύγκριση με την αέρια μορφή του. Το FPSO πρέπει απαραίτητα να μεταφέρει μέσω πλοίων το αέριο σε αγωγούς ή σε τερματικό υγροποίησης.