Ο ρόλος μεγάλων εταιρειών, η ΑΟΖ και η ασταθής Μέση Ανατολή

Μέχρι σήμερα αρκετές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υδρογονανθράκων έχουν ανακοινώσει την άφιξη τους στον τόπο μας. Μερικές εξ αυτών έχουν καταστήσει την Κύπρο ως βάση τους και για τις δραστηριότητες τους στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Τελευταία προσθήκη η P.H.I, εταιρεία μεταφοράς προσωπικού μέσω ελικοπτέρων στις πλατφόρμες εξόρυξης όχι μόνο στην κυπριακή Α.Ο.Ζ αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αξίζει να σημειωθεί πως αρκετές από τις εταιρείες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για παρουσία στη Κύπρο είναι και εταιρείες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Η αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και η καλή γεωγραφική μας θέση είναι καταλυτικοί παράγοντες στην άφιξη τέτοιων εταιρειών. Η παρουσία τους πέρα από την πρόσφατη ανακάλυψη ποσοτήτων ανοικτά της Κύπρου γίνεται και για τους πιο πάνω λόγους. Η σταθερότητα στη Κύπρο είναι κάτι το οποίο αναγνωρίστηκε πριν μερικά χρόνια όταν η γαλλική Technip είχε συνάψει συμβόλαιο στην Αίγυπτο για κατασκευή αγωγών και επέλεξε την Κύπρο (Λεμεσό) για την δημιουργία του δικού της spool base (χώρος κατασκευής αγωγών). Πέρα όμως από αυτά, και το ψηλό μορφωτικό επίπεδο είναι ένας από τους λόγους που οι εταιρείες μας επιλέγουν. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος ύπαρξης τέτοιων εταιρειών στη Κύπρο με ιστορία στη βιομηχανία αυτή πέρα των 20 ετών.
 

Αρκετοί κάνουν λόγο για μεγάλα οφέλη για το τόπο μας με την άφιξη τέτοιων εταιρειών. Κατά πόσο όμως είναι μια τέτοια προσέγγιση ρεαλιστική;

Η ανάπτυξη μεγάλων εταιρειών έχει ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα την άφιξη μαζί τους και κάποιων άλλων ή τη χρησιμοποίηση εταιρειών που ήδη δραστηριοποιούνται στη Κύπρο, κάτι το οποίο το προτιμούν και αυτές. Ο τομέας των υδρογονανθράκων είναι ένας πολύπλοκος τομέας όπου μια εταιρεία, όσο μεγάλη και αν είναι δεν πραγματοποιεί όλες τις εργασίες από μόνη της αλλά αγοράζει κάποιες εργασίες-υπηρεσίες από άλλες. Ενίοτε και από ανταγωνιστές της σε κάποια άλλη χώρα.  Αυτός ο τρόπος λειτουργίας αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στο τόπο μας καθώς με την πάροδο των χρόνων όλο και περισσότερες εταιρείες θα έρχονται για να υποστηρίξουν τις ήδη υπάρχουσες. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία της βιομηχανίας υδρογονανθράκων σε ένα ευρύτερο φάσμα. Από τους προμηθευτές που θα εφοδιάζουν τις πλατφόρμες εξόρυξης,  μέχρι και τα ξενοδοχεία που θα εξυπηρετούν όχι μόνο τους ανθρώπους που δουλεύουν στην Κύπρο αλλά και όλους αυτούς που έρχονται από το εξωτερικό.  

Η βιομηχανία που θα δημιουργηθεί αλλά και η τεχνογνωσία είναι αυτή η όποια θα μείνει στον τόπο μας, ακόμη και μετά την εξάντληση των αποθεμάτων της Μεσογείου. Η γνώση που θα έχουμε στον τόπο μας, από τα πανεπιστήμια μέχρι και την εκάστοτε υπηρεσία ενέργειας (ή κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων) θα παραμείνει για ακόμη τουλάχιστον δέκα χρόνια. Ένα  τέτοιο παράδειγμα είναι οι χώρες της βόρειας θάλασσας. Παρά την τεράστια πτώση στην παραγωγή οι εταιρείες φαίνεται να παραμένουν σε αυτές τις χώρες λόγω της μεγάλης τεχνογνωσίας και του άρτια εκπαιδευμένου προσωπικού που υπάρχει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός πως ακόμη και σήμερα δημιουργούνται προγράμματα σπουδών αφού η τεχνογνωσία υπάρχει εκεί και οι φοιτητές εκπαιδεύονται στη βόρεια θάλασσα με την έρευνα που έχει γίνει τα τελευταία σαράντα χρόνια.

Η άφιξη τέτοιων εταιρειών στη Κύπρο δεν αναμένεται να αποδώσει στο κράτος ή στον οποιονδήποτε πολίτη μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια αλλά σίγουρα δεν αναμένεται και να φύγουν πριν από τα 20 χρόνια παρουσίας στον τόπο μας.

Μια βιομηχανία στον τομέα των υδρογονανθράκων δεν κτίζεται από τη μια μέρα στην άλλη αλλά ούτε χάνεται μέσα σε μια μέρα. Η τεχνογνωσία θα παραμείνει και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα θετικά που θα αποκτήσουμε ως τόπος. Τα έσοδα μπορεί να δαπανηθούν μέσα σε ένα χρόνο αλλά η γνώση θα παραμείνει για χρόνια. Αυτή οφείλουμε να αποκτήσουμε και να κρατήσουμε.  

Συνοψίζοντας, στην Κύπρο υπάρχουν αρκετές από τις προϋποθέσεις  που θέτουν οι μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων. Πέρα όμως από αυτές, ένας μεγάλος αριθμός άλλων εταιρειών που έχουν παρουσία στην Κύπρο θα επωφεληθούν ενώ αναγκαστικά θα γίνει μαζική άφιξη πολλών ξένων εταιρειών που δεν είχαν την Κύπρο ως πρωταρχικό στόχο. Για παράδειγμα οι εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται (TOTAL, ENI, KOGAS, NOBLE) συνεργάζονται με αρκετές άλλες εταιρείες του χώρου και οι δραστηριοποίηση τους σημαίνει και την άφιξη των συνεργαζόμενων εταιρειών.

Στα αρνητικά καταγράφεται πως η οποιαδήποτε άφιξη δεν θα έχει ως αποτέλεσμα την άμεση δημιουργία μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας. Κυριότερος λόγος είναι η εμπειρία που αναζητούν τέτοιες εταιρείες, κάτι το οποίο φαίνεται να απουσιάζει. Επομένως, αν και οι Κύπριοι είμαστε αρκετά μορφωμένοι, οι θέσεις που θα ανοιχτούν ως επί το πλείστον για τα επόμενα 1-2 χρόνια θα είναι χωρίς εμπειρία με προϋπόθεση την εκπαίδευση σε κάποια άλλη χώρα για μερικά χρόνια.