Υπό την εποπτεία της ΕΚΤ οι συστημικές τράπεζες της Κύπρου

Υπό την άμεση εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τίθενται από τον Νοέμβριο η Τράπεζα Κύπρου, η Ελληνική, ο Συνεργατισμός και η Russian Commercial Bank, τέσσερις τράπεζες που στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ) έχουν κριθεί ως συστημικές.

Η αναφορά έγινε κατά τη διάρκεια συζήτησης στην Επιτροπή Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, των εξελίξεων που αφορούν την ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.

Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Κύπρο, είπε ότι στόχος της τραπεζικής ένωσης είναι να σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ του εθνικού χρέους και των τραπεζών, να αποκατασταθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρώπη και να διασφαλιστεί ότι οι φορολογούμενοι δεν θα ξαναπληρώσουν για να σώσουν τις τράπεζες.

Σύμφωνα με τον κ. Μαρκοπουλιώτη, το διάστημα 2008-2010 στην Ευρωπαϊκή Ένωση δόθηκε 1,6 τρις ευρώ υπό τη μορφή κρατικής βοήθειας και εγγυήσεων για τη διάσωση τραπεζών - ποσό που αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ της Ένωσης.

Βασικοί πυλώνες της τραπεζικής ένωσης, όπως τους ανέλυσε ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Κύπρο, θα είναι πρώτον, το νέο κανονιστικό πλαίσιο με κοινούς κανόνες για τις τράπεζες και στα 28 κράτη μέλη, που διασφαλίζουν ότι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ (ανά καταθέτη / ανά τράπεζα) προστατεύονται ανά πάσα στιγμή και οπουδήποτε στην ΕΕ.

Δεύτερον, από το Νοέμβριο του 2014, η ΕΚΤ θα είναι η εποπτική αρχή όλων των 6000 τραπεζών της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΤ θα εποπτεύει απευθείας τις λεγόμενες σημαντικές τράπεζες, δηλαδή πιστωτικά ιδρύματα που:
- διαθέτουν πάγια άνω των 30 δις
- τα πάγιά τους αποτελούν τουλάχιστον το 20% του εθνικού ΑΕΠ
- έχουν σημαντικές διασυνοριακές εργασίες
- ή έχουν ζητήσει ή λάβει απευθείας οικονομική βοήθεια από τον EFSF ή τον ESM.

Ανέρχονται σε περίπου 130 και αντιπροσωπεύουν το 85% των παγίων στην ΕΕ.

Από την άλλη, οι μικρότερες τράπεζες θα εποπτεύονται από τις εθνικές εποπτικές αρχές, ωστόσο, η ΕΚΤ μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποφασίσει να εποπτεύσει απευθείας ένα ή και περισσότερα από τα συγκεκριμένα πιστωτικά ιδρύματα προκειμένου να διασφαλίσει τη συνεπή εφαρμογή των υψηλού επιπέδου κανόνων εποπτείας.

Ο τρίτος πυλώνας είναι ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης, για τη λειτουργία του οποίου θα δημιουργηθεί ένα Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, αποτελούμενο από την ΕΚΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρμόδιες εθνικές αρχές, ως μόνιμα μέλη και σε περίπτωση που μια τράπεζα, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα πρέπει να εξυγιανθεί, η ΕΚΤ θα ειδοποιεί το Συμβούλιο, το οποίο και θα καθορίσει τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την εξυγίανση της τράπεζας.

Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συμβαδίζουν με το ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών, δηλαδή, οι μέτοχοι και οι πιστωτές της τράπεζας θα επωμιστούν αρχικά το κόστος για την εξυγίανση της τράπεζας.

Όπως είπε ο κ. Μαρκοπουλιώτης, τις περισσότερες φορές, οι εισφορές από τους μετόχους και τους πιστωτές θα είναι επαρκείς για τη χρηματοδότηση της εξυγίανσης, ενώ εάν χρειαστούν επιπλέον πόροι θα χρησιμοποιηθεί το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών, στο οποίο θα συνεισφέρουν οι ίδιες οι τράπεζες και όχι οι φορολογούμενοι.

Στόχος είναι τα επόμενα οχτώ χρόνια το Ταμείο να διαθέτει δύναμη πυρός ύψους 55 δις ευρώ, ποσό που θα αντιστοιχεί στο 1% των προστατευμένων καταθέσεων των τραπεζικών ιδρυμάτων της τραπεζικής ένωσης.

Ως γενικό κανόνα, οι μέτοχοι και πιστωτές θα δέχονται ζημιές που θα ισούνται με το 8% του παθητικού των τραπεζών, πριν την ενεργοποίηση του Ταμείου.

Προβλέπεται πως ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης θα είναι λειτουργικός το 2016.

Το Υπουργείο Οικονομικών θεωρεί “πολύ σημαντική” την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, όπως ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής, εκπρόσωπός του.

Όπως λέχθηκε, η ΕΚΤ θα αναλάβει το ρόλο του επόπτη το Νοέμβριο του 2014, αφού προηγηθεί η προσομοίωση ακραίων καταστάσεων (stress tests).

Ως γνωστόν, στην περίπτωση της Κύπρου η ΕΚΤ θα αναλάβει την άμεση εποπτεία της Τράπεζας Κύπρου, της Ελληνικής, του Συνεργατισμού και της Russian Commercial Bank.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Συνδέσμου Τραπεζών, όλες οι τράπεζες θα πρέπει να συνεισφέρουν στο Ταμείο Προστασίας Καταθέσεων ποσοστό 0,8% του συνόλου των καταθέσεων.

Ανέφερε ακόμα ότι ήδη έχει δημιουργηθεί ένα είδος ταμείου, που λειτουργεί υπό την Κεντρική Τράπεζα στο οποίο οι τράπεζες συνεισφέρουν μέσω της ειδικής φορολογίας, ποσό το οποίο θα μεταφερθεί στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης.

Εξήγησε επίσης ότι τα stress tests γίνονται για να ξεκινήσουν από μια κοινή βάση όλες οι τράπεζες και να ενεργοποιηθούν ενδεχομένως στο μέλλον οποιαδήποτε ταμεία, είτε εξυγίανσης, είτε προστασίας καταθέσεων, εφόσον συγκεντρωθούν τα ποσά, και όχι για να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες από το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης, κάτι το οποίο θα μπορεί να γίνει μόνο από το τέλος του 2014 και μετά.

Ξεκαθάρισε επίσης ότι όλες οι τράπεζες, είτε συστημικές, είτε όχι, εντάσσονται κάτω από την εποπτεία της ΕΚΤ, η οποία θα ασκεί άμεση εποπτεία των συστημικών τραπεζών, ενώ για όλες τις άλλες η εποπτεία θα είναι έμμεση. Για παράδειγμα, είπε, εάν τίθεται θέμα συγχώνευσης ή εξαγοράς μιας μικρής τράπεζας, θα αποφασίζει η ΕΚΤ.

Ο αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών υποθέσεων της Βουλής Πρόδρομος Προδρόμου είπε ότι “ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι αναγκαίες ρυθμίσεις γίνονται μόνο μετά την πρόσφατη κρίση και στο φως της εμπειρίας της, την οποία δυστυχώς η χώρα μας πλήρωσε ακριβά – θα έλεγε κάποιος ότι οι ρυθμίσεις αυτές είναι `μεθύστερες` και έρχονται δυστυχώς `κατόπιν εορτής`”.

Ο κ. Προδρόμου ανέφερε ότι “εάν υπήρχαν έγκαιρα τέτοιοι μηχανισμοί και διαδικασίες, η Κύπρος δεν θα είχε πληρώσει τα δικά της λάθη και παραλείψεις θυματοποιούμενη με αποφάσεις που δικαίως έγιναν αισθητές ως «σκληρός πειραματισμός”.

Όπως ανέφερε, η Ευρώπη “έρχεται να προστατεύσει τις θεωρούμενες ως `ασφαλισμένες` καταθέσεις με πιο αποτελεσματικό τρόπο, ενώ στην περίπτωση της κυπριακής κρίσης το Γιούρογκρουπ (συμπεριλαμβανόμενης και της ΕΚΤ) είχε θεωρήσει και εγκρίνει έκτακτες λύσεις, οι οποίες παραβίαζαν αυτή την εξασφάλιση”.

Πρόσθεσε ωστόσο ότι “εφόσον το ζήτημα της τραπεζικής πίστεως και της εμπιστοσύνης είναι εκείνο που πρώτιστα απασχολεί το κυπριακό χρηματο-οικονομικό σύστημα, η εγκαθίδρυση μιας τραπεζικής ένωσης μπορεί να βοηθήσει και τη χώρα μας σε αυτή την κατεύθυνση”.

Εξυπακούεται όμως, συνέχισε, “ότι θα στεφθούν με επιτυχία οι κοπιώδεις προσπάθειες που γίνονται για περαιτέρω ενδυνάμωση του ανασυντεταγμένου τραπεζικού ιστού της χώρας –τόσο όσον αφορά στη βάση ιδίων κεφαλαίων όσο και στο απολύτως συνδεδεμένο ζήτημα σωστής αντιμετώπισης του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων”.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαΐδης είπε ότι εάν υπήρχε από πριν ο ΕΕΜ η Κύπρος ίσως να απέφευγε την οικονομική καταστροφή.

Είπε ακόμα ότι με τη δημιουργία του ΕΕΜ “αποφεύγονται σχέσεις διαπλοκής, ανοχής ή άλλου είδους στο εθνικό επίπεδο που μπορεί να οδηγήσουν σε συγκάλυψη, αποσιώπηση και τελικά σε τραπεζική ή και εθνική καταστροφή”.

Ωστόσο ανέφερε ότι “επιβεβαιώνεται η βασική θεσμική κατάσταση πραγμάτων στην ΕΕ της a la carte οικονομικής ενοποίησης κατά τρόπο που να βολεύει τα ισχυρά κράτη της ένωσης και τα γερμανικά μονοπώλια”.