Το 1,4 δισ., τα λαμόγια και οι γελοίοι συντεχνιακοί

Όταν η Κύπρος ζούσε στη χρυσή εποχή από τα τέλη της δεκαετίας του 90 και για μια –περίπου- δεκαετία κανένας πολιτικός δεν σκέφτηκε πώς οι ημικρατικοί θα εκσυγχρονιστούν, πώς θα συνεισφέρουν περισσότερα σπαταλώντας λιγότερα αλλά και κυρίως ποιο είναι το πλάνο επιβίωσής τους σε κακές εποχές. Άλλωστε είναι εύκολο να δίνονται αυξήσεις, προνόμια και φυσικά θέσεις εργασίας (πολλές φορές αναξιοκρατικά). Οι δύσκολες αποφάσεις είναι αυτές που λαμβάνονται σε καλούς καιρούς και φαίνονται σκληρές, τόσο στους εργαζομένους όσο και στην κοινωνία.

Και επειδή κανείς δεν ήταν τόσο προνοητικός αλλά και συνετός, ούτως ώστε να προωθήσει τέτοια θέματα όταν ακόμη τα δημόσια ταμεία ήταν γεμάτα, μοιραία το βάρος των αποφάσεων μετατέθηκε για την υστάτη και δυστυχώς υπό τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και τις επιταγές της τρόικας.

Και αφού το κράτος αποδείχτηκε (ακόμη μια φορά) ανάξιο έναντι των περιστάσεων και των προκλήσεων, άλλοι παίρνουν αποφάσεις για το μέλλον κρατικού κεφαλαίου, που στην προκειμένη είναι ο κάθε, μεγάλος ημικρατικός.

Δεν είναι ούτε σε έναν ούτε σε δύο χρόνια που δημιουργήσαμε μεγάλους, βραδυκίνητους και δαπανηρούς ημικρατικούς οργανισμούς με αποτέλεσμα η τρόικα να θέτει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων οριοθετώντας τον στόχο για εξασφάλιση 1,4 δισ. ευρώ μέσω προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Εξάλλου, ο λαϊκισμός έγινε για άλλη μια φορά ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων και όχι η ουσία. Οι πολιτικοί που αρέσκονται στο λαϊκισμό για να χαϊδεύουν τα αυτιά του κόσμου προσβλέποντας βεβαίως στις ψήφους (αρκεί μόνο μια ματιά στις φωτογραφίες τελευταίων ημερών με πολιτικούς που παρέλεσαν από τις διαδηλώσεις σε ημικρατικούς), δεν στάθηκαν σε αυτό καθεαυτό το ζήτημα βάζοντας κάτω τους αριθμούς και υπολογίζοντας τον δημοσιονομικό αντίκτυπο από την αποκρατικοποίηση.

Η ουσία περιστρέφεται γύρω από το 1,4 δισ. που υπολογίζεται να λάβει το κράτος από τις ιδιωτικοποιήσεις.  

Ακόμη δεν ξέρουμε ποια είναι η αξία των ημικρατικών, δεν γνωρίζουμε εάν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε για μετοχοποίηση και εκποίηση του πλειοψηφικού πακέτου αλλά οι προθέσεις της πλέον δεν είναι ξεκάθαρες ούτε έχουν διασαφηνιστεί. Παράλληλα, η τρόικα δίνει εύσημα για την πορεία υλοποίησης του προγράμματος της Κύπρου, ενώ η ύφεση είναι σαφώς μικρότερη από αυτή που υπολογιζόταν αρχικά. Κι όμως, κανείς δεν έχει μιλήσει για επαναπροσδιορισμό των στόχων του πλάνου αποκρατικοποιήσεων.  

Άρα στόχος παραμένει η εξασφάλιση του 1,4 δισ. ευρώ από τις ιδιωτικοποιήσεις.  

Μια σοβαρή αντιπρόταση έναντι των σχεδιασμών που υπάρχουν αυτή τη στιγμή έρχεται μέσα από το ΔΣ της Cyta, το οποίο προτείνει (όχι με ομοφωνία) την ιδιωτικοποίηση των υποδομών του Οργανισμού και τη διατήρηση στη διαχείριση των εμπορικών ονομάτων που κατέχει ο ημικρατικός. Με αυτόν τον τρόπο αυτοί που προωθούν την εν λόγω πρόταση θεωρούν πως το κράτος μπορεί να εξασφαλίσει κάπου μισό δισ. από πιθανή αποξένωση δραστηριοτήτων, ενώ ο Οργανισμός θα διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό υπό κρατικό έλεγχο. Win-win ή δρόμος προς ολική ιδιωτικοποίηση είναι δίλημμα πολλών τόσο στη Cyta όσο και στην κυβέρνηση.

Παράλληλα, σοβαρή πρόταση για την ΑΗΚ και την Αρχή Λιμένων, πέραν των απαιτήσεων της τρόικας που υπαγορεύουν BOT για τα λιμάνια και σταδιακή ιδιωτιικοποίηση κομματιών της Αρχής Ηλεκτρισμού δεν υπάρχει.

Πάντως, οι χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες και το διαβρωμένο προϊόν της Αρχής Λιμένων αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την ευρύτερη ανταγωνιστικότητ α της Κύπρου ως περιφερειακού κέντρου εξυπηρέτησης, την ώρα που το βιομηχανικό αλλά και οικιακό ρεύμα είναι μακράν το ακριβότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απόρροια και των οδυνηρών επιπτώσεων από την τραγωδία στο Μαρί.

Απότοκο του αναποτελεσματικού, βραδυκίνητου και αδιαφανούς κράτους είναι το μεγάλο κόστος για φορολογούμενους, καταναλωτές και επιχειρήσεις, τα κόμματα να κάνουν πάρτι με τους διορισμούς και τους συντεχνιακούς να παίζουν το παιχνίδι τους αναλόγως των κομματικών υποσχέσεων που παίρνουν. Ακριβώς εδώ είναι που μπαίνει στη συζήτηση και το δεύτερο βασικό δεδομένο της συζήτησης για τους ημικρατιούς και αφορά επίσης στην ουσία του ζητήματος: Δεν είναι μόνο το 1,4 δισ. ευρώ που οδηγεί σε αποκρατικοποίηση. Και για αυτούς που θα σκεφτούν ότι και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις το ίδιο χάλια αποτελέσματα παρουσίασαν μέσα στην κρίση η απάντηση είναι απλή: Εκεί δεν πληρώνει ο φορολογούμενος, στην περίπτωσή τους δεν επηρεάζονται από μονοπώλια και αν δεν πάνε καλά θα βάλουν λουκέτο. Η περίπτωση των τραπεζών είναι εντελώς διαφορετική και τα λάθη τόσο των τραπεζιτών όσο και του Eurogroup αναλύθηκαν και κατακρίθηκαν από τον Τύπο.

Ο κόσμος με τη σειρά του, αν θέλετε και θεσμικά, καλά κάνει και φωνάζει. Κανείς δεν έχει παράπονο από τους άγρυπνους εργάτες της ΑΗΚ που ξημεροβραδιάζονταν όταν καταστράφηκε ο Σταθμός στο Βασιλικό, ούτε με τους εργαζομένους στη Cyta που έχουν ίσως το υψηλότερο επίπεδο εξυπηρέτησης στις τηλεπικοινωνίες, ούτε ακόμη με τον κόσμο στα λιμάνια που με τριτοκοσμικές συνθήκες επιτελεί το καθήκον του, πολλές φορές άψογα.

Ο κόσμος φταίει όταν και εφόσον γίνεται μέρος του σαθρού συστήματος, όταν παίρνει μίζες, όταν εξυπηρετεί κόμματα και μικροπολιτικές σκοπιμότητες και όχι τον φορολογούμενο, όταν σιωπά ακόμη και όταν φωνάζει χωρίς λόγο επειδή του είπαν να διαμαρτυρηθεί πέντε-δέκα ανίδεοι συντεχνιακοί. Συντεχνιακοί οι οποίοι μιλούν με την ίδια γλώσσα τα τελευταία χρόνια, χωρίς περιεχόμενο, χωρίς προτάσεις, χωρίς ουσία ακόμη και δίχως στόχο σε πολλές περιπτώσεις. Αλήθεια πόσο σκέφτηκε κάποιος να πει: «Το ηλεκτρικό είναι κοινωνικό αγαθό» όταν το ρεύμα στην Κύπρο είναι δυσανάλογα ακριβότερο από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ανεξαρτήτως βιοτικού επιπέδου, ανταγωνισμού στην αγορά και άλλων επιμέρους συνθηκών;

Είναι το 1,4 δισ. μια ουσιαστική και μεγάλη ανάγκη, είναι και η απαίτηση (κοινωνική, οικονομική αλλά και της τρόικας) για πραγματικά διαρθρωτικές και διορθωτικές αλλαγές ακόμη μεγαλύτερη.