To χάσμα Ανατολικής-Δυτικής Γερμανίας παραμένει

Το 2004 την αποκαλούσαν «ο ασθενής της Ευρώπης». Σήμερα, είναι η «ατμομηχανή» της Ευρωζώνης και η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Όλα ξεκίνησαν πριν από 25 χρόνια: όταν το Τείχος, που χώριζε Δυτική και Ανατολική Γερμανία, έπεσε.
Για τους κατοίκους της Ανατολικής Γερμανίας το όνειρο της ένωσης με την ευημερούσα δύση έγινε πραγματικότητα.
Όταν πήραν στα χέρια τους το μάρκο των «δυτικών» πίστευαν ότι θα «αποκτούσαν» και το ίδιο βιοτικό επίπεδο.
Τα πράγματα, όμως, δεν εξελίχθηκαν έτσι.

Όπως φαίνεται στο γραφικό, οι «κόκκινες» περιοχές είναι οι πιο φτωχές περιοχές της Γερμανίας, αυτές που ζουν με λιγότερο από 60% του εθνικού εισοδήματος. Βρίσκονται όλες στην ανατολική πλευρά.
Οι «πράσινες» περιοχές, με τα υψηλότερα εισοδήματα, βρίσκονται στη νότια δυτική Γερμανία.

Τα ανατολικά ομοσπονδιακά κράτη υπολείπονται σε όλες τις οικονομικές παραμέτρους:
ο μέσος μισθός στην Ανατολική Γερμανία είναι €2.317, στη Δυτική φτάνει τα €3.094.

Η ανεργία στην Ανατολική Γερμανία ανέρχεται σε 9,1%, όταν στη Δυτική είναι κάτω από 6%.
Η μέση περιουσία ενός νοικοκυριού στα ανατολικά φτάνει τα €67.400, κάτω από τα μισό σε σχέση με την αντίστοιχη περιουσία ενός νοικοκυριού στα δυτικά (€153.200).

Τα τελευταία 25 χρόνια, οι γερμανικές κυβερνήσεις έχουν επενδύσει περίπου €2 τρισεκατομμύρια για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών στην Ανατολική Γερμανία.

Τώρα, περιμένουν η επένδυση να αποδώσει.

Η δημοσιογράφος του euronews, Sigrid Ulrich, συζήτησε με τον Καρλ Μπρένκε, από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας (DIW), για όσα ενώνουν, αλλά κυρίως όσα χωρίζουν τις «δύο Γερμανίες».

Sigrid Ulrich/ euronews:
 25 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Σε ότι αφορά σε παραγωγικότητα, εισόδημα, πλούτο, ανεργία και κίνδυνο φτωχοποίησης, η Γερμανία παραμένει ξεκάθαρα διχασμένη. Ο Καρλ Μπρένκε, από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας, είναι μαζί μας.

Καρλ, δε βλέπουμε τις « ευημερούσες περιοχές» που υποσχέθηκε ο Χέλμουτ Κολ. Υπάρχει τουλάχιστον το κοινό μέλλον δύο διαφορετικά αναπτυσσόμενων μερών, όπως είπε ο Βίλι Μπραντ;

Καρλ Μπρένκε/ Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας:
«Ναι, έτσι πιστεύω. Οι προσδοκίες του 1989, που τις τροφοδοτούσε η πολιτική και κυρίως ο Καγκελάριος Χέλμουτ Κολ, ήταν πολύ υψηλές. Όμως, έγιναν πολλά τα τελευταία 25 χρόνια. Τα νέα ομόσπονδα κρατίδια έχουν τώρα σύγχρονες υποδομές. Πέτυχαν επανα- βιομηχανοποίηση, η κατά κεφαλήν βιομηχανική παραγωγή της ανατολικής Γερμανίας βρίσκεται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Υπάρχουν, ωστόσο, μία σειρά προβλημάτων.
Η ανατολική Γερμανία πρέπει να βελτιώσει την παραγωγικότητα, τους μισθούς, το εισόδημα, την απασχόληση.
Για να το πω αλλιώς: η περίοδος της μετάβασης ολοκληρώθηκε. Τώρα, αντιμετωπίζουμε καθαρά τοπικά προβλήματα. Αυτά όμως υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη.

Sigrid Ulrich/ euronews:
Δεν προβλέπεται ιδιαίτερη σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου, τις επόμενες δύο δεκαετίες. Σε αυτό το διάστημα, η χώρα θα έχει συμπληρώσει ενωμένη, όσο χρόνο ήταν και διαιρεμένη.

Καρλ Μπρένκε/ Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας:
Τα 3/4 της διαδικασίας προσαρμογής έχουν ολοκληρωθεί. Τώρα ακολουθεί ένας πιο δύσκολος δρόμος. Θα υπάρξουν ανατολικές περιοχές που θα αναπτυχθούν σχετικά ικανοποιητικά, για παράδειγμα τα παραδοσιακά βιομηχανικά κέντρα, οι πυκνοκατοικημένες περιοχές. Υπάρχουν και περιοχές όπου θα είναι δύσκολο. Μιλάω για τις περιοχές στα πολωνικά σύνορα, τα σύνορα με την Τσεχία, κυρίως αγροτικές περιοχές. Αυτές οι περιοχές, όμως, αντιμετώπιζαν δυσκολίες και πριν το διαχωρισμό, ακόμα και στα χρόνια του Κάιζερ.

Πιστεύω ότι θα δούμε μεγαλύτερη διαφοροποίηση μέσα στην ίδια την ανατολική Γερμανία, όπως συμβαίνει τώρα και μέσα στη δυτική Γερμανία.

Εκεί, για παράδειγμα, υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα βορρά – νότου.

Sigrid Ulrich/ euronews:
 Το νόμισμα τι ρόλο έπαιξε; Για πολλούς ανατολικογερμανούς το «δυτικό» μάρκο είχε μαγική συμβολική αξία. Οι περισσότεροι αξιωματούχοι, ωστόσο, μέσα στη Bundesbank θεωρούν πρόωρη τη νομισματική ένωση.

Καρλ Μπρένκε/ Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας:
Όντως, από οικονομική σκοπιά, η νομισματική ένωση του 1990 ήταν ένα μοιραίο λάθος, μία καταστροφή. Προκάλεσε τεράστια πίεση, κυρίως στη βιομηχανία. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, είδαμε τη βιομηχανική παραγωγή να καταρρέει στο μισό.

Θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν οι πολιτικοί δεν είχαν παρέμβει με μέτρα στήριξης. Ωστόσο, από πολιτική σκοπιά, στην πραγματικότητα δεν μπορούσαμε να αποφύγουμε τη νομισματική ένωση.

Χωρίς τη νομισματική ένωση, οι κάτοικοι απλά θα έφευγαν. Η ανατολική Γερμανία θα ερήμωνε, οικονομικά.

Sigrid Ulrich/ euronews:
Υπήρχε το σύνθημα: «Αν δεν έρθει το μάρκο σε εμάς, θα πάμε εμείς σε αυτό…»- αν θυμάμαι καλά…

Καρλ Μπρένκε/ Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας:
Αυτό ήταν το θέμα. Ο πληθυσμός στην Ανατολική Γερμανία ανυπομονούσε για τη νομισματική ένωση. Από την άλλη, οικονομικά δεν ήταν βιώσιμη.

Ουσιαστικά, αφαίρεσε, εν μία νυκτί, την ασπίδα του νομίσματος και, τα προϊόντα της ανατολικής Γερμανίας έμεναν στα ράφια στις διεθνείς αγορές, σε αντίθεση με τα προϊόντα από άλλες οικονομίες μετάβασης, όπως της Πολωνίας και Τσεχίας.

Για παράδειγμα το VW Golf: τη μία ημέρα κόστιζε 20.000 ευρώ και την επομένη 80.000 ευρώ. Έτσι δε βρίσκεις πλέον πελάτες. Αυτό ακριβώς συνέβη στη βιομηχανία της πρώην ανατολικής δημοκρατίας.