Τράπεζες: Υπό την εποπτεία ΕΚΤ

Την άμεση εποπτεία 120 σημαντικών ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων, που εκπροσωπούν περίπου 1.200 εποπτευόμενες οντότητες και αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 85% του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού κλάδου της Ευρωζώνης, αναλαμβάνει από την Τρίτη 4/11 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές, στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ).

Οι εθνικές αρμόδιες αρχές (ΕΑΑ) συνεχίζουν να ασκούν την άμεση εποπτεία των λιγότερο σημαντικών ιδρυμάτων, περίπου 3.700 οντοτήτων, υπό την επίβλεψη της ΕΚΤ.  Η ΕΚΤ δύναται επίσης να αναλαμβάνει την άμεση εποπτεία λιγότερο σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για τη συνεπή εφαρμογή εποπτικών προτύπων υψηλής ποιότητας.

Στον ΕΕΜ, ο οποίος περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της Ευρωζώνης, μπορούν να συμμετέχουν και τράπεζες από κράτη μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη.

Οι κυπριακές τράπεζες που τίθενται κάτω από την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ είναι η Τράπεζα Κύπρου, η Ελληνική Τράπεζα, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα και η RCB (Russian Commercial Bank), καθώς επίσης οι θυγατρικές συστημικών ευρωπαϊκών τραπεζών που βρίσκονται στην Κύπρο, όπως είναι οι ελληνικές τράπεζες.

Κάτω από την έμμεση εποπτεία της ΕΚΤ και υπό την άμεση εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου θα είναι η Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως, ο Οργανισμός Χρηματοδοτήσεων Στέγης και η νέα τράπεζα Ancoria Bank αλλά και καταστήματα και θυγατρικές ευρωπαϊκών τραπεζών που βρίσκονται στην Κύπρο, όπως αυτές της Barclays, της Societe General (θυγατρική της λιβανέζικης θυγατρικής της γαλλικής τράπεζας) και της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας της Βουλγαρίας.

Ένα πιστωτικό ίδρυμα θεωρείται σημαντικό εφόσον πληροί οποιαδήποτε από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) η συνολική αξία των στοιχείων του ενεργητικού υπερβαίνει τα 30 δισεκ. ευρώ ή η συνολική αξία των στοιχείων του ενεργητικού υπερβαίνει το 20% του εθνικού ΑΕΠ αλλά δεν είναι χαμηλότερη των 5 δισεκ. ευρώ.

β) είναι ένα από τα τρία πιο σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα που υπάρχουν στο κράτος μέλος∙

γ) λαμβάνει άμεση συνδρομή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας

Ο ΕΕΜ είναι υπεύθυνος για την προληπτική εποπτεία του συνόλου των πιστωτικών ιδρυμάτων στα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Διασφαλίζει ότι η πολιτική της ΕΕ σχετικά με την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων εφαρμόζεται με συνέπεια και αποτελεσματικότητα και ότι τα πιστωτικά ιδρύματα υπόκεινται σε εποπτεία ύψιστης ποιότητας.

Κύριοι στόχοι του ΕΕΜ είναι η διασφάλιση της ασφάλειας και της ευρωστίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, η ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και σταθερότητας και η διασφάλιση συνεπούς εποπτείας.

Ο ΕΕΜ προσπαθεί να λαμβάνει ικανοποιητικές αποφάσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών προερχόμενων από διάφορες πηγές.

Σε αυτές περιλαμβάνονται οι τακτικές εκθέσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, οι εσωτερικές διαδικασίες αξιολόγησης της κεφαλαιακής επάρκειας και της ρευστότητας, η διάθεση των ιδρυμάτων για ανάληψη κινδύνων, οι εποπτικές ποσοτικοποιήσεις που χρησιμοποιούνται για την επαλήθευση και την αμφισβήτηση των εκτιμήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων κινδύνου (π.χ. των αξιολογήσεων των επιπέδων και ελέγχων κινδύνου), τα αποτελέσματα των ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων και οι συνολικές προτεραιότητες της εποπτικής αρχής ως προς τους κινδύνους.

Το Εποπτικό Συμβούλιο σχεδιάζει και εκτελεί τα εποπτικά καθήκοντα του ΕΕΜ, αναλαμβάνει προπαρασκευαστικές εργασίες και υποβάλλει σχέδια αποφάσεων προς έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.

Το Εποπτικό Συμβούλιο απαρτίζεται από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο, τέσσερις εκπροσώπους της ΕΚΤ και έναν εκπρόσωπο της ΕΑΑ από κάθε συμμετέχον κράτος μέλος, συνήθως το ανώτατο διοικητικό στέλεχος της αντίστοιχης ΕΑΑ που είναι υπεύθυνη για την τραπεζική εποπτεία.

Όσον αφορά τη λειτουργική δομή του ΕΕΜ, η ΕΚΤ έχει συγκροτήσει τέσσερις ειδικές Γενικές Διευθύνσεις (ΓΔ) για την εκτέλεση των εποπτικών καθηκόντων που αναλαμβάνει σε συνεργασία με τις ΕΑΑ:

Οι ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας I και II είναι υπεύθυνες για την άμεση καθημερινή εποπτεία των σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων∙

Η ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας III είναι υπεύθυνη για την επίβλεψη της εποπτείας των λιγότερο σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων που ασκείται από τις ΕΑΑ

Τέλος, η ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας IV εκτελεί οριζόντια και εξειδικευμένα καθήκοντα που αφορούν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα υπό την εποπτεία του ΕΕΜ και παρέχει εξειδικευμένη εμπειρογνωμοσύνη επί ειδικών πτυχών της εποπτείας, όπως τα εσωτερικά υποδείγματα και οι επιτόπιες επιθεωρήσεις.

Η ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας I είναι υπεύθυνη για την εποπτεία των πιο σημαντικών ομίλων (περίπου 30), ενώ η ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας II εποπτεύει τους υπόλοιπους σημαντικούς ομίλους. Η καθημερινή εποπτεία των σημαντικών ομίλων γίνεται από Μεικτές Εποπτικές Ομάδες (ΜΕΟ), οι οποίες υποστηρίζονται από τα οριζόντια τμήματα εξειδικευμένης εμπειρογνωμοσύνης της ΓΔ Μικροπροληπτικής Εποπτείας IV