PwC: Οι οικογενειακές επιχειρήσεις παραμένουν δυνατές

Oι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμόζονται γρηγορότερα, να καινοτομούν νωρίτερα και να διευθύνουν τις εργασίες τους με πιο επαγγελματικό τρόπο για να συνεχίσουν την επιτυχημένη τους πορεία. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας της PwC ανάμεσα σε 2,378 εκτελεστικά στελέχη οικογενειακών επιχειρήσεων σε περισσότερες από 40 χώρες παγκοσμίως.

Η έκθεση, με τίτλο «Up close and professional: the family factor», είναι η έβδομη παγκόσμια έρευνα της PwC για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, η οποία καλύπτει φέτος μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών και αγορών από ποτέ προηγουμένως.

Γενικά, η φετινή έρευνα επισημαίνει ότι, παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον και τις πιέσεις που προκύπτουν από την έλλειψη δεξιοτήτων, καινοτομίας και διακυβέρνησης, οι οικογενειακές επιχειρήσεις διατηρούν το δυναμισμό και την ευελιξία τους. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 70% - 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ και συνιστούν ένα αποτελεσματικό βαρόμετρο της ευρωστίας μιας οικονομίας.

Σύμφωνα με ένα ενδιαφέρον εύρημα της φετινής έρευνας, η ανάγκη για επαγγελματικοποίηση της επιχείρησης αποτελεί ένα βασικό ζήτημα που απασχολεί τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Αντίστοιχα στην έρευνα του 2012, οι αναφορές στο ζήτημα αυτό υπήρξαν πολύ περιορισμένες, αλλά φέτος το 40% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι αποτελεί σημαντική πρόκληση για την επιχείρησή τους τα επόμενα πέντε χρόνια. Παράλληλα, πρέπει να συνοδεύεται από μια εξίσου αυστηρή προσέγγιση στην επαγγελματικοποίηση της οικογένειας.

Πιο ανταγωνιστικές, πιο ευέλικτες
Σε γενικές γραμμές, οι οικογενειακές επιχειρήσεις σημειώνουν αρκετά καλές επιδόσεις, με το 65% να καταγράφει ανάπτυξη τους τελευταίους δώδεκα μήνες και το 70% να αναμένει σταθερή ανάπτυξη τα επόμενα πέντε χρόνια. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που επιδιώκει μια επιθετική ανάπτυξη ανέρχεται σε 15%, σε σύγκριση με 12% το 2012. Οι σχετικές φιλοδοξίες είναι ιδιαίτερα ισχυρές στην Κίνα (57%), τη Μέση Ανατολή (40%) και την Ινδία (40%).

Ωστόσο, ο αριθμός των ερωτηθέντων που εκφράζει αμφιβολίες για την ικανότητά του να προσλάβει εξειδικευμένο προσωπικό στους επόμενους 12 μήνες έχει αυξηθεί από 43% το 2012 σε 49% σήμερα. Παράλληλα, το ποσοστό που αναφέρει ότι η γενική οικονομική κατάσταση θα αποτελεί, την ίδια περίοδο, βασική πρόκληση, καταγράφει μικρή αύξηση, από 60% το 2012 σε 63% το 2014.

Διαφοροποίηση για επιβίωση;
Η φετινή έρευνα διαπιστώνει ότι το 68% των οικογενειακών επιχειρήσεων έχει εξαγωγική δραστηριότητα, με τις πωλήσεις στο εξωτερικό να αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο σχεδόν του κύκλου εργασιών του συνόλου των ερωτηθέντων. Τα τρία περίπου τέταρτα των ερωτηθέντων αναμένουν ότι θα προβούν σε εξαγωγές μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ προβλέπουν ότι η εξαγωγική αυτή δραστηριότητα θα αποτελεί πέραν του ενός τρίτου των συνολικών τους πωλήσεων. Οι επιχειρήσεις με τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες σε ό,τι αφορά τη δραστηριοποίησή τους στο εξωτερικό είναι αυτές που επιδιώκουν επιθετική ανάπτυξη, έχουν κύκλο εργασιών πέραν των $100 εκ. και προέρχονται από τους κλάδους της μεταποίησης και της γεωργίας. Από γεωγραφικής άποψης, οι πλέον φιλόδοξες είναι οι επιχειρήσεις στην Ανατολική Ευρώπη, στις χώρες της ομάδας BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) καθώς και στο κουαρτέτο “MINT” (Μεξικό, Ινδονησία, Νιγηρία, Τουρκία).

Είναι ωστόσο λίγες οι επιχειρήσεις που αναμένουν να προβούν σε εξαγωγές σε σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό χωρών απ’ό,τι σήμερα, καθώς οι πλείστες έχουν την τάση να προτιμούν γειτονικές χώρες ή εκείνες με τις οποίες μοιράζονται την ίδια γλώσσα και παρόμοια κουλτούρα.

Η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί αναγκαιότητα
Στη φετινή παγκόσμια έρευνα για τους CEOs που διεξήγε η PwC, το 81% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι τα τεχνολογικά επιτεύγματα αποτελούν μια από τις τρεις κυρίαρχες παγκόσμιες τάσεις που αναμένεται να διαμορφώσουν στο μεγαλύτερο βαθμό τις επιχειρήσεις τους μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Αλλά και οι οικογενειακές επιχειρήσεις από την πλευρά τους αναγνωρίζουν την αυξανόμενη επιρροή των ψηφιακών τεχνολογιών, με ποσοστό 79% να τις κατατάσσει ανάμεσα στις τρεις σημαντικότερες τάσεις.

Επαγγελματικοποίηση της επιχείρησης
Τι σημαίνει για μια οικογενειακή επιχείρηση η «επαγγελματικοποίηση» των εργασιών της; Η έννοια αυτή αφορά την καθιέρωση δομής και πειθαρχίας σε σχέση με το όραμα, αλλά και την ενέργεια που πολύ συχνά επιδεικνύουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις. Τα εν λόγω χαρακτηριστικά τις βοηθούν να καινοτομήσουν καλύτερα, να διαφοροποιηθούν πιο αποτελεσματικά, να αυξήσουν τις εξαγωγές τους και να αναπτυχθούν γρηγορότερα.

Επαγγελματικοποίηση της οικογένειας
Η επαγγελματικοποίηση της επιχείρησης από μόνη της δεν αρκεί. Θα πρέπει να συνοδεύεται από μια εξίσου αυστηρή προσέγγιση σε ό,τι αφορά την επαγγελματικοποίηση της οικογένειας. Αυτό προϋποθέτει, για παράδειγμα, την καθιέρωση διαδικασιών που θα διέπουν τον τρόπο με τον οποίο η οικογένεια αλληλεπιδρά με την επιχείρηση, περιλαμβανομένης και της δημιουργίας υποδομής για λήψη αποφάσεων και τυπικών καναλιών επικοινωνίας, στοιχεία απαραίτητα σε περιόδους έντασης ή συγκρούσεων. Τα πιο πάνω διασφαλίζουν παράλληλα την προστασία των συμφερόντων της οικογένειας και την επιβίωση της επιχείρησης.

Για μια επιτυχημένη διαδοχή
Η επαγγελματική αυτή προσέγγιση αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σπουδαιότητα σε ό,τι αφορά το εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα της διαδοχής. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός οικογενειακών επιχειρήσεων δεν έχει ακόμη αντιληφθεί πλήρως τις καταστροφικές συνέπειες οι οποίες ενδεχομένως να προκύψουν κατά τη διαδικασία αυτή. Το 53% δηλώνει ότι διαθέτει σχέδια διαδοχής για ορισμένες, αλλά όχι όλες, τις ανώτερες θέσεις, ωστόσο μόνο το 30% των σχεδίων αυτών είναι τεκμηριωμένα. Ακόμη, μόλις το 16% δηλώνει ότι διαθέτει μια ξεκάθαρη διαδικασία διαδοχής.