Πράσινα κτίρια στην Κύπρο

Πριν λίγα μόλις χρόνια η σχεδίαση και ανέγερση κτιρίων που ακολουθούσε και εφάρμοζε τεχνικές πράσινης αειφόρου ανάπτυξης στην Κύπρο ή/και στο εξωτερικό ήταν ακόμη θέμα μόδας που πολλές φορές σχετιζόταν με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του μελετητή. Ο συνδυασμός καλών ενεργειακών αποδόσεων με καλές σχεδιαστικές λύσεις είναι πλέον βασικό μέρος της καθημερινής εργασίας του μελετητή είτε διότι είναι υπόχρεος να εφαρμόσει σχετική νομοθεσία και κανονισμούς, λ.χ. πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, ή διότι το επέβαλε και το ζητά η αγορά.

Σ’ ότι αφορά ιδιαίτερα την Κύπρο, η σχεδίαση κτιρίων με γνώμονα την εξοικονόμηση παραδοσιακών πηγών ενέργειας, η χρήση ανανεώσιμων πηγών, η προσφορά κτιρίων με χαμηλότερο λειτουργικό και κατασκευαστικό κόστος (ενέργεια, τεχνολογία, συντήρηση, κλπ) έχει γίνει πιεστική πλέον ανάγκη για τους πιο κάτω απλούς λόγους:-

•    Η αυξητική τάση στις τιμές των παραδοσιακών καυσίμων. Η Κύπρος τώρα εισάγει και εξαρτάται σχεδόν απόλυτα από τέτοια καύσιμα και έχει κάθε λόγο να επιδιώξει εξοικονομήσεις.
•    Η επιβάρυνση που προκαλούν στο περιβάλλον και οι κλιματικές αλλαγές που επιφέρουν τα παραδοσιακά καύσιμα είναι πλέον τεκμηριωμένα γεγονότα.
Το ότι εξαντλούνται είναι επίσης σίγουρο.
•    Το κόστος εφαρμογής συστημάτων πράσινης αειφόρου τεχνολογίας και ανάπτυξης έχει μειωθεί αισθητά ενώ παράλληλα αυξήθηκε η αποδοτικότητα τους. Εφόσον η Κύπρος μέχρι τώρα δεν έδιδε ιδιαίτερη σημασία σε τέτοια τεχνολογία, έχει πολλά περιθώρια εφαρμογής και μάλιστα οι σχετικές λύσεις είναι οικονομικά βιώσιμες παρόλες τις στρεβλώσεις της αγοράς.
•    Η θέρμανση και ψύξη των κτιρίων αντιπροσωπεύει το 50% περίπου της κατανάλωσης παραδοσιακών καυσίμων. Ανάλογα ψηλή είναι και η συντήρηση τους.
•    Η αγορά ακινήτων μετατρέπεται με γοργούς ρυθμούς σε παγκοσμιοποιημένη αγορά η οποία φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και απαιτητική σε πράσινα κτίρια. Αν θέλουμε να έχουμε μέλλον στην αγορά αυτή θα πρέπει να προσαρμοστούμε ανάλογα.

Για όλους τους πιο πάνω λόγους πιστεύω ότι στο άμεσο μέλλον τα κτίρια στην Κύπρο θα γίνουν πιο “πράσινα” δηλαδή, με την εφαρμογή τεχνικών χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς επίσης χρησιμοποιώντας κατάλληλη τεχνογνωσία σ’ ότι αφορά τη σχεδίαση και υλικά, θα γίνουν λιγότερο δαπανηρά σε σχέση με τη λειτουργία και συντήρηση τους εξοικονομώντας έτσι ενεργειακούς και άλλους πόρους.

Χωρίς αμφιβολία οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν το κλειδί στο αειφόρο μέλλον των κτιρίων. Όμως, υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που με την ορθή σχεδίαση μπορούν να οδηγήσουν σε εξοικονομήσεις ενέργειας και γενικότερα μη ανανεώσιμων πλουτοπαραγωγικών πόρων. Ενδεικτικά αναφέρονται τα πιο κάτω:-

•    Συστήματα φωτοβολταϊκών, γεωθερμίας, ηλιακών πλαισίων και κυττάρων και γενικότερα ηλιακής θερμικής ενέργειας. Τα περιθώρια που έχει η Κύπρος είναι απεριόριστα και ταυτόχρονα σχεδόν ανεκμετάλλευτα. Τα πιο πάνω συστήματα έχουν δοκιμαστεί και συνδέονται με ικανοποιητικές αποδόσεις.
•    Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός των κτιρίων σε σχέση με τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες, προσανατολισμός, ανοίγματα, κλπ μπορούν να προσφέρουν πολλά.
•    Η χρήση αναπτυγμένων συστημάτων σκιάστρων που ανάλογα θα ελέγχουν τις δράσεις της ηλιακής ενέργειας δυνατό να προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα.
•    Η μεγιστοποίηση της χρήσης του φυσικού φωτισμού και αερισμού όχι μόνο εξοικονομούν ενέργεια αλλά επίσης συνδέονται με πιο υγιεινές και αποδοτικές συνθήκες εργασίας αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητα της εργασίας.
•    Οι παραδοσιακές τεχνικές και υλικά που χρησιμοποιούνται τώρα, ίσως να έχουν κλείσει τον κύκλο τους. Νέες τεχνικές που δυνατό να μειώσουν το κόστος κατασκευής και νέα υλικά που χαρακτηρίζονται πιο φιλικά στο περιβάλλον και με καλύτερες θερμομονωτικές αποδόσεις ή/και λιγότερο κόστος συντήρησης είναι καιρός να τύχουν ευρύτερης εφαρμογής και χρήσης.

Οι δυσκολίες που συναντώνται στην εφαρμογή πράσινης αειφόρου ανάπτυξης και τεχνολογίας, παρόλη τη μείωση του κόστους των σχετικών συστημάτων και τεχνολογίας και την αύξηση της απόδοσης τους, προσθέτουν στο αρχικό κόστος το οποίο, όμως, αποσβαίνεται από τις εξοικονομήσεις που επιτυγχάνουν. Οι στρεβλώσεις της αγοράς είναι επίσης μεγάλο θέμα που εκφεύγει του παρόντος.

Στο εξωτερικό όπου τα “πράσινα κτίρια” είναι πιο διαδεδομένα και εκτιμούνται περισσότερο απολαμβάνουν τη λεγόμενη “πράσινη υπερτίμηση” (green premium) σε αντίθεση με παλαιότερα κτίρια που δεν διαθέτουν αειφόρο τεχνολογία και αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της τεχνολογικής απαξίωσης και μείωση των τιμών τους (brown discount). Πιστεύω ότι τα κτίρια αυτά κάτω από την πίεση της αγοράς θα τύχουν αναπαλαίωση ακολουθώντας πρότυπα πράσινης ανάπτυξης για να ανακτήσουν την αξία τους σε σχέση με τα νέα “πράσινα κτίρια” τα οποία έχουν ψηλότερες τιμές. Ήδη εκδηλώνονται τέτοιες πιέσεις από την αγορά και τα περιθώρια είναι μεγάλα. Σημειώνεται ότι η αγορά στην Κύπρο δεν έχει υιοθετήσει την αποδοχή πληρωμής premium σε ακίνητα με αυτά τα χαρακτηριστικά αλλά πιστεύουμε ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα.

Πρακτικά αποτελέσματα από την εφαρμογή αειφόρου τεχνολογίας στο “JASON”
Η TOFARCO, κατανοώντας την ανάγκη εξοικονόμησης ενεργειακών και άλλων πόρων, εδώ και αρκετό καιρό έχει εισάξει πράσινη αειφόρο τεχνολογία στα κτίρια που αναπτύσσει, επιτυγχάνοντας έτσι μειωμένο κόστος λειτουργίας και συντήρησης. Πρόσφατο παράδειγμα είναι το εμπορικό κτίριο “JASON” στο οποίο έχουν εισαχθεί οι πιο κάτω τεχνολογικές καινοτομίες:

•    Τα συστήματα κλιματισμού για ψύξη και θέρμανση έχουν συνδεθεί με σύστημα γεωθερμίας με μέση εξοικονόμηση ενέργειας 50% σε σύγκριση με παραδοσιακά συμβατικά συστήματα.
•    Οι ανάγκες των κοινόχρηστων χώρων σε ενέργεια ικανοποιούνται κυρίως από συστήματα φωτοβολταϊκών.
•    Προσανατολισμός του κτιρίου, ανοίγματα παραθύρων, χρήση σκιάστρων, κλπ, όχι μόνο μειώνουν τις ανάγκες σε ενέργεια αλλά επίσης επιτρέπουν τη μέγιστη και πιο αποτελεσματική χρήση του φυσικού φωτισμού και αερισμού εξοικονομώντας πρόσθετες ποσότητες ενέργειας.
•    Τέλος, χρησιμοποιήθηκαν υλικά, ιδιαίτερα για την κατασκευή του εξωτερικού κελύφους, όπως γυαλιά, τοιχοποιία, κλπ, με ψηλές θερμομονωτικές ιδιότητες και περιορισμένο κόστος συντήρησης.

Οι εξοικονομήσεις σε ενέργεια και άλλους πόρους που προκύπτουν από εφαρμογές που ήταν δυνατό να μετρηθούν σε αξίες είναι της τάξεως των €2/m² το μήνα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πιο πάνω εξοικονόμηση σχετίζεται με 3.500m² κυρίως γραφειακών χώρων τότε η ετήσια εξοικονόμηση είναι της τάξεως των €84.000 το χρόνο (€2/m²Χ3500m²Χ12) και η παρούσα αξία με 4% επιτόκιο εκτοκισμού υπολογίζεται στο διηνεκές στα €2.100.000 (green premium – €84.000/0.04).

Είναι φανερό από στοιχεία του JASON ότι η υιοθέτηση τεχνικών εξοικονόμησης ενέργειας και άλλων πόρων με την εφαρμογή αειφόρου ανάπτυξης οδηγεί σε χειροπιαστά αποτελέσματα που διασφαλίζουν ότι το μέλλον των “πράσινων κτιρίων” στην Κύπρο είναι σίγουρο, προς όφελος των μελλοντικών και όχι μόνο γενεών του πλανήτη γη ο οποίος μας φιλοξενεί και αναμένει ανάλογο σεβασμό από εμάς.