Οι θέσεις των Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων για την εφαρμογή του ΓεΣΥ

Το Υπουργικό Συμβούλιο και το Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσαν στις αρχές του Σεπτέμβρη το πλαίσιο δύο νομοσχεδίων που αφορούν την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Το ένα αφορά την αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων και το δεύτερο την τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας για την εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Ως Παγκύπριος Σύνδεσμος Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (ΠΑΣΙΝ) εκπροσωπούμε πέραν του 80% των κλινών του ιδιωτικού τομέα υγείας. Ο Σύνδεσμος μας τάσσεται με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο υπέρ της εφαρμογής του ΓεΣΥ, αφού θεωρούμε πως η υγεία αποτελεί ύψιστο αγαθό και πως το ευρύτερο σύστημα υγείας στην Κύπρο χρήζει σημαντικών αλλαγών. Με τη σημερινή μου παρέμβαση επιθυμώ, όσο πιο περιληπτικά γίνεται για ένα τόσο σύνθετο ζήτημα, να καταθέσω τις καταρχήν θέσεις μας επί των νομοσχεδίων.

Νομοσχέδιο για την εφαρμογή του ΓεΣΥ

Θεωρούμε αντιδεοντολογικό να αναλάβει το ίδιο το Υπουργείο Υγείας την ευθύνη του ελέγχου, της εποπτείας και της ρύθμισης του ΓεΣΥ, αφού θα είναι ταυτόχρονα και ο ένας από τους δύο πάροχους υπηρεσιών μέσω των "αυτονομημένων" δημόσιων Νοσηλευτηρίων. Η υποτιθέμενη ανεξαρτησία των "αυτονομημένων" νοσηλευτηρίων δεν διασφαλίζεται, αφού η εκάστοτε κυβέρνηση θα διορίζει τα Διοικητικά Συμβούλια, με ισχυρή μάλιστα δική της αντιπροσώπευση και για θητεία που θα συμπίπτει με αυτή της εκάστοτε κυβέρνησης.  Για εμάς, είναι απόλυτα φανερό πως δεν θα πρόκειται για ανεξάρτητους ή αυτόνομους οργανισμούς.

Διαφωνούμε έντονα με τη μεταφορά του Ταμείου Ασφάλισης Υγείας στο Υπουργείο Υγείας, ενέργεια που είναι αντίθετη με κάθε έννοια διασφάλισης αμερόληπτης μεταχείρισης. Δεν είναι θεμιτό ο ελέγχων και ιδιοκτήτης του ενός παρόχου (κυβέρνηση και "αυτονομημένα" νοσηλευτήρια) να έχει τον πλήρη έλεγχο του συνόλου του Ταμείου από το οποίο θα εξαρτάται και η αποζημίωση  του άλλου πάροχου (ιδιωτικά νοσηλευτήρια). Η πρόθεση δε του Υπουργείου να ρυθμίζει τον επιμερισμό του προϋπολογισμού και τη διαχείριση του με Κανονισμούς που το ίδιο θα εκδίδει είναι απαράδεκτη, αφού κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο, αλλά και πιθανότατα να αποδειχθεί δυσλειτουργικό. Ο επιμερισμός του προϋπολογισμού και η  διαχείριση ενός τέτοιου ταμείου δεν μπορεί να διέπεται και να εξαρτάται από τη γραφειοκρατική λειτουργία του δημοσίου, αλλά και από την ανάγκη έγκρισης από την Βουλή των Αντιπροσώπων. Πρέπει να διασφαλιστεί πως οι εισφορές για το ΓεΣΥ θα αξιοποιούνται αποκλειστικά και μόνον για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον Κύπριο πολίτη και να μην μπορεί το κράτος ή ο οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση ή να μπορεί να “δανειστεί” αυτά τα χρήματα.

H καταβολή της αποζημίωσης στους παρόχους υπηρεσιών θα πρέπει να είναι άμεση. Η μέχρι σήμερα εμπειρία για πληρωμή τιμολογίων μέσα από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του δημοσίου κάθε άλλο παρά ικανοποιητικές είναι. Συνεπώς το Ταμείο θα πρέπει να  είναι ανεξάρτητο και η διαχείριση του να διέπεται από εσωτερικούς Κανονισμούς, για να μπορούν εύκολα και έγκαιρα να αναδιαμορφώνονται με βάση την εκάστοτε πραγματικότητα.

Εφόσον επιδιώκεται ανταγωνισμός επί ίσοις όροις, επιβάλλεται να διασαφηνιστεί ότι τα ελάχιστα κριτήρια που πρέπει να πληροί ένας παροχέας υπηρεσιών φροντίδας υγείας για να συμβληθεί με τον ΟΑΥ θα είναι κοινά για όλους, περιλαμβανομένων αυτών του δημοσίου, και ταυτόχρονα να τροποποιηθεί ανάλογα ο περί Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Νόμος.

Σε ότι αφορά τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), είμαστε της άποψης πως επιδιώκεται ο ολοκληρωτικός έλεγχος του από την κυβέρνηση. Όπως προτείνεται μέσω πλειοψηφίας στο Διοικητικό Συμβούλιο, αναιρείται η φιλοσοφία του υφιστάμενου περί ΓεΣΥ Νόμου στον οποίο η ανεξαρτησία του ΟΑΥ αποτελούσε βασικό πυλώνα. Σημειώνουμε πως η αποζημίωση των παρόχων υπηρεσιών ενδονοσοκομειακής περίθαλψης θα πρέπει να ορίζεται στο νόμο ότι θα γίνεται με το σύστημα των DRGs, η δε τιμή του κάθε DRG θα προκύπτει ως αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων με τον ΠΑΣΙΝ και οι τιμές αυτές να αναθεωρούνται πάνω σε συστηματική βάση. Επίσης, δεν γίνεται καμιά αναφορά ως προς τον τρόπο καταμερισμού του προϋπολογισμού. Ο καταμερισμός του προϋπολογισμού δεν πρέπει να ελέγχεται από την κυβέρνηση που θα είναι και πάροχος αλλά πρέπει να παραμείνει στον ΟΑΥ ως ανεξάρτητος Οργανισμός.

Τέλος, το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει να περιορίσει στο ελάχιστο την ανάγκη να συμβάλλεται με νοσηλευτήρια του εξωτερικού για παροχή υπηρεσιών που δεν προσφέρονται στην Κύπρο. Αντί αυτού πρέπει να προτρέπονται τα νοσηλευτήρια στην Κύπρο, να μετακαλούν ειδικούς στον τομέα τους ιατρούς από το εξωτερικό, ώστε να αποκτάται η αναγκαία εμπειρία αλλά και να παραμένει ένα μεγάλο μέρος της αποζημίωσης στην Κύπρο.

Αυτονόμηση των Δημοσίων Νοσηλευτηρίων
Ο ΠΑΣΙΝ συμφωνεί πλήρως με την ανάγκη αυτονόμησης των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, ώστε στα πλαίσια λειτουργίας του ΓεΣΥ να διασφαλίζεται ο επί ίσοις όροις ανταγωνισμός. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται πως τα πράγματα κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.

Η "ισχυρή αντιπροσώπευση" της κυβέρνησης στα Διοικητικά Συμβούλια των οργανισμών δημοσίου δικαίου που θα δημιουργηθούν είναι αντίθετη με το πνεύμα της αυτονόμησης των Οργανισμών αυτών. Ο ισχυρισμός ότι αυτά θα μετατραπούν σε ανεξάρτητους οργανισμούς δημοσίου δικαίου καταρρίπτεται από το γεγονός της "ισχυρής αντιπροσώπευσης της κυβέρνησης" στο Διοικητικό Συμβούλιο καθώς και από το γεγονός ότι ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο θα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο της εκάστοτε νέας διακυβέρνησης για πενταετή θητεία. Αδυνατούμε να αντιληφθούμε πως θα διασφαλιστεί ο επί ίσοις όροις ανταγωνισμός όταν η μια ομάδα νοσοκομείων θα λειτουργεί υπό καθεστώς δημοσίου δικαίου και η άλλη υπό καθεστώς ιδιωτικού δικαίου.

Επιπρόσθετα, το Διοικητικό Συμβούλιο θα διορίζει το Γενικό Διευθυντή και τον Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή επίσης για πενταετή θητεία που θα συμπίπτει με αυτή της εκάστοτε κυβέρνησης. Συνεπώς, όχι μόνο το Διοικητικό Συμβούλιο (άμεσα) και οι ανώτατοι εκτελεστικοί λειτουργοί (έμμεσα) θα διορίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά και η θητεία  των "ανεξάρτητων" αυτών θεσμών, θα ταυτίζονται απόλυτα  με  αυτήν της εκάστοτε κυβέρνησης. Οι προϋπολογισμοί τους θα υποβάλλονται για έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο απολογισμός των εσόδων και εξόδων των οργανισμών θα ελέγχεται από τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας. Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι πρόκειται για εντελώς ταυτισμένους και εξαρτώμενους από την κυβέρνηση οργανισμούς και συνεπώς το κράτος δεν μπορεί να είναι από τη μια πάροχος υπηρεσιών και από την άλλη να έχει την ευθύνη του ελέγχου, της εποπτείας και της ρύθμισης του ΓεΣΥ, περιλαμβανομένου μάλιστα και του προϋπολογισμού.

Η πρόθεση για κάλυψη από το κράτος ελλειμμάτων που τυχόν να παρουσιάζουν οι Οργανισμοί αυτοί για τα πρώτα 3 χρόνια εμπεριέχει στοιχεία αθέμιτου ανταγωνισμού και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι μετά τον 3ο χρόνο να επαναξιολογήσει τα οικονομικά τους, χωρίς όμως να καθορίζει κατά πόσο θα συνεχίσει την κάλυψη των τυχόν ελλειμμάτων τους, κάτι που είναι εντελώς απαράδεκτο. Ποια θα είναι τα κίνητρα των διευθύνσεων των "αυτονομημένων" νοσηλευτηρίων να προχωρήσουν σε πραγματική αναδιοργάνωση, να λάβουν δύσκολες αλλά απαραίτητες αποφάσεις ή να περιορίσουν τις δαπάνες και σπατάλες τους όταν γνωρίζουν εκ προοιμίου πως τα ελλείμματά τους θα καλύπτονται από τον φορολογούμενο;

Θέση του ΠΑΣΙΝ είναι πως επιβάλλεται η έγκαιρη ετοιμασία των δύο Νομοσχεδίων καθώς η έγκαιρη και ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους πριν τα Νομοσχέδια κατατεθούν στη Βουλή των Αντιπροσώπων για συζήτηση και ψήφιση. Με το παρόν άρθρο παρουσιάζουμε τις καταρχήν θέσεις μας, στην βάση της περιορισμένης ενημέρωση που έχουμε τύχει. Στόχος μας είναι η ενημέρωση του κοινού για αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα και επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε λεπτομερώς όταν θα έχουμε ενώπιον μας τα τελικά νομοσχέδια.