Διαφωνία Κύπρου-ΔΝΤ

Τις διαφωνίες μεταξύ των κυπριακών αρχών και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε σχέση με την αξίωση του Ταμείου για περαιτέρω μειώσεις μισθών στο δημόσιο τομέα μετά το 2016, αναδεικνύει η έκθεση του Ταμείου για την Κύπρο.

Σε έκθεσή του για την Κύπρο υπό το κεφάλαιο Δ`, το ΔΝΤ θεωρεί ότι το πρόγραμμα παρουσιάζει καθυστέρηση λόγω του νομοσχεδίου για τις εκποιήσεις ενυπόθηκων ακινήτων.

Σημειώνει ότι έγινε μεγάλη προσπάθεια για τη διόρθωση των προκλήσεων που αντιμετώπιζε η κυπριακή οικονομία, ενώ τονίζουν ότι επείγει η συγκράτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αναδιάρθρωση χρέους.

Όσον αφορά την πορεία της οικονομίας, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2014 το κυπριακό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 3,2%, ενώ προβλέπει υποτονική μέχρι και ήπια ανάπτυξη για την περίοδο 2015 – 2020.

Προβλέψεις ΔΝΤ

Το ΔΝΤ θεωρεί πως η νέα προσαρμογή που θα ξεκινήσει το 2016, πρέπει να είναι «φιλική προς την ανάπτυξη», με επικέντρωση στην αναστροφή των κρατικών δαπανών εξόδων κάτω από τα επίπεδα του 2008.

Επιμονή για νέες μειώσεις μισθών, διαφωνεί η Κυβέρνηση

Κατά το Ταμείο, προκειμένου να αποτραπεί μια ταχεία αύξηση στους μισθούς του δημοσίου μετά το αναμενόμενο ξεπάγωμα των μισθών κατά την περίοδο του προγράμματος «το μισθολόγιο θα πρέπει να εξορθολογιστεί περαιτέρω, μέσω αναθεώρησης των τρέχοντων μισθών και των κλιμάκων, τερματίζοντας τις αυτόματες αυξήσεις και τη μείωση της εργοδοσίας σε τμήματα που παρουσιάζεται υπερστελέχωση. Το Ταμείο προτείνει επίσης τον εξορθολογισμό των εφάπαξ, την αναθεώρηση των κοινωνικών παροχών, στόχευση φοιτητικών χορηγιών με παράλληλη αύξηση των τελών για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Με βάση το μνημόνιο οι κυπριακές αρχές θα πρέπει να παρουσιάσουν τον Ιούνιο του 2016 ένα προκαταρκτικό κατάλογο δημοσιονομικών μέτρων για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,5% το 2017 και 4% το 2018.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι κυπριακές αρχές αντιτείνουν ότι αναμένουν καλύτερη δημοσιονομική επίδοση το 2014 και θεωρούν ότι θα απαιτηθεί μια πιο ήπια δημοσιονομική προσπάθεια για να πετύχουν τον στόχο του 2018 για πρωτογενές πλεόνασμα (4% του ΑΕΠ), δεδομένης της μέχρι στιγμής υπερκάλυψης των στόχων και της ενδεχόμενης ισχυρότερης ανάκαμψης.

«Ενώ διαβλέπουν αξία στη μεταρρύθμιση του πλαισίου καθορισμού του κρατικού μισθολογίου για να συνδέεται καλύτερα με την παραγωγικότητα δεν συμφωνούν με τη μείωση των μισθών. Βλέπουν ότι υπάρχει χώρος για εξορθολογισμό των κοινωνικών παροχών, συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, αλλά είναι διστακτικές να εξετάσουν εξειδικευμένα μέτρα πέραν αυτών που απαιτούνται για να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική ουδετερότητα της μεταρρύθμισης του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας».

Πάντως το ΔΝΤ διατηρεί αναλλοίωτες τις βασικές του μακροοικονομικές προβλέψεις με κυριότερο το δείκτη δημοσίου χρέους, παρά την αναθεώρηση του κυπριακού ΑΕΠ με βάση το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η αναθεώρηση του κυπριακού ΑΕΠ ήταν της τάξης του 9,8% (1,61 δις), που αποτελεί τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, με τον μέσο όρο της αναθεώρησης της Ευρωζώνης να βρίσκεται στο 3%.

Έτσι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο δείκτης του χρέους ως προς το ΑΕΠ το 2013, μειώθηκε στο 102% από το 112%, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα υποχώρησε περαιτέρω στο 4% από το 4,9%.

Καθυστερήσεις στην υλοποίηση του προγράμματος

Το ΔΝΤ διαβλέπει την εμφάνιση καθυστερήσεων στην υλοποίηση του προγράμματος.

«Μετά τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού το Φεβρουάριο του 2014, και την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η πολιτική αντίσταση στο πρόγραμμα έχει αυξηθεί, εμφανίστηκαν σημάδια κόπωσης από τις μεταρρυθμίσεις, ενώ κατεστημένα συμφέροντα κερδίζουν έδαφος», αναφέρει το ΔΝΤ.

Το Ταμείο προειδοποιεί ότι «παρατεταμένες καθυστερήσεις στην υλοποίηση λόγω πολιτικών εντάσεων θα μπορούσαν αρνητικές επιπτώσεις για την εμπισοστύνη και την ανάκαμψη».

Πρώτη πρόκληση η συγκράτηση των ΜΕΔ, όχι στην AMC

Πρώτη πρόκληση για την κυπριακή οικονομία είναι η αντιμετώπιση των ΜΕΔ, σημειώνει το ΔΝΤ επισημαίνοντας πως τα ψηλά ιστορικά επίπεδα των ΜΕΔ δεν αντανακλούν μόνο την έντονη ύφεση, αλλά και τις αυξανόμενες στρατηγικές χρεοκοπίες.

Τα ΜΕΔ αυξήθηκαν από το 20% στα τέλη του 2012 στο 57% του συνολικού χαρτοφυλακίου στα τέλη Ιουλίου, επίπεδο που καλύπτονται από το βασικό σενάριο της Pimco. Τα εταιρικά ΜΕΔ ανήλθαν στο 50%, με μεγάλη συγκέντρωση στην κατηγορία των κατασκευών, που ξεπέρασε το 73%. Τα ΜΕΔ για ιδιοκατοίκηση ανέρχονται στο 40%.

«Πράγματι», θεωρεί το ΔΝΤ, «τα ΜΕΔ υπερβαίνουν (το επίπεδο) που θα μπορούσε να εξηγηθεί από την ανεργία, ιδιαίτερα δεδομένης της μεγάλης και θετικής περιουσιακής θέσης των νοικοκυριών».

Το Ταμείο εστιάζει στην ανάγκη για αναδιαρθρώσεις δανείων μέσω των μονάδων των τραπεζών και εξηγεί ότι δεν δημιουργήθηκε μια εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (Asset Management Company) δεδομένων των ανησυχιών για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, που περιορίζουν την ικανότητα παροχής είτε απευθείας κρατικής χρηματοδότησης είτε κυβερνητικών εγγυήσεων.

Σημειώνει δε ότι «επείγει το νομικό πλαίσιο αναδιάρθρωσης χρέους».

Κατά το ΔΝΤ, η απουσία αναδιαρθρώσεων δανείων οφείλεται εν πολλοίς στην απουσία κινήτρων για τους δανειστές και τους δανειολήπτες να διαπραγματευτούν, περιλαμβανομένης και της διαδικασίας εκποιήσεων, η οποία παίρνει 10 – 15 χρόνια, καθώς και πεπαλαιωμένων διαδικασιών για αφερεγγυότητα εταιρειών και προσώπων.

«Οι Αρχές χρειάζεται να θέσουν σε εφαρμογή χωρίς καθυστέρηση τη νομοθεσία για τις εκποιήσεις, επιτρέποντας μια ισοζυγισμένη αλλά ταχεία διαδικασία χωρίς την παρεμβολή κυβερνητικών υπηρεσιών. Συμπληρώνει ότι για να προστατευτούν οι ευάλωτες ομάδες, η εφαρμογή του νόμου για τις εκποιήσεις για την κύρια κατοικία θα μπορούσε να διασυνδεθεί με την νέα νομοθεσία για την αφερεγγυότητα φυσικών προσώπων.

Τέλος, το ΔΝΤ θεωρεί πως ο ορίζοντας του προγράμματος παραμένει δύσκολος και οι κίνδυνοι παραμένουν καθοδικοί.