Προς συντάκτη άρθρου «Τι καπνό φουμάρει η αγορά;»

Την Παρασκευή 03/10 δημοσιεύθηκε στο In Business άρθρο με τίτλο «Τι καπνό φουμάρει η αγορά;» το οποίο θεωρητικά διατύπωνε τις θέσεις των εταιρειών εισαγωγής και διανομής καπνικών προϊόντων σε σχέση με τη φορολογία καπνικών.  Αρχικά θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι το εν λόγω άρθρο δεν μας αντιπροσωπεύει και δεν εκφράζει ούτε κατά το ελάχιστο τις θέσεις και απόψεις μας.   

Σκοπός τους άρθρου ήταν να πείσει τον αναγνώστη και κάθε ενδιαφερόμενο ότι θα πρέπει να μειωθεί η φορολογία του καπνού για στριφτά τσιγάρα.  Ο συντάκτης του, όμως, παρέθεσε αριθμούς και στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Στον πρώτο πίνακα που δημοσιεύθηκε, δόθηκαν κάποια  στοιχεία που αφορούν τις λιανικές τιμές τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και στις κατεχόμενες.  «Εκ παραδρομής», μάλλον, δόθηκαν λάθος τιμές με αποτέλεσμα να υπολογίζεται επίσης λανθασμένα η διαφορά τιμής σε σχέση με τα κατεχόμενα.  Επίσης, «εκ παραδρομής», δεν γίνεται καμία σύγκριση με τις τιμές των παράνομων έτοιμων τσιγάρων που έχουν κατακλύσει την αγορά, αφού στα έτοιμα τσιγάρα το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στο παράνομο εμπόριο που έρχεται από τα κατεχόμενα, όπως συμβαίνει με τον καπνό για στριφτά, αλλά οι πηγές παράνομης εισαγωγής τους είναι πολύ περισσότερες.

Στον πιο κάτω πίνακα δίνονται οι πραγματικές τιμές και σε παρένθεση οι τιμές που δόθηκαν στο υπό αναφορά άρθρο.

Στη συνέχεια, ο συντάκτης του άρθρου προσπαθεί μέσω κάποιων πινάκων να πείσει ότι ενδεχόμενη μείωση στη φορολογία του καπνού θα ήταν ωφέλιμη στα έσοδα του Κράτους. Από μια πρώτη ανάγνωση προκύπτει ότι οι πίνακες αυτοί στερούνται κάθε επαφής με την πραγματικότητα, οπότε ευλόγως τίθενται οι πιο κάτω ερωτήσεις. Βέβαια επειδή δεν αναμένονται οι ορθές απαντήσεις από το συντάκτη θα τις απαντήσουμε εμείς.

Ερ.1: Πώς κατέληξε ο συντάκτης ότι η αγορά των στριφτών κατά το 2012 ήταν 349.000 κιλά;

Απ.1: Ο αριθμός 349.000 κιλά αναφέρεται στις εκτελωνίσεις καπνικών και όχι στις πραγματικές πωλήσεις στην αγορά. Από τον Ιούνιο του 2012 υπήρχε η φήμη ότι το Υπουργείο Οικονομικών προωθούσε αύξηση της φορολογίας καπνικών. Κάτι που τελικά συνέβη το Δεκέμβριο του 2012. Για έξι και πλέον μήνες κάποιες εταιρείες  εισαγωγής στριφτών εκτελώνιζαν μεγάλες ποσότητες ώστε να επωφεληθούν από τη διαφορά στη φορολογία. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι για το πρώτο τρίμηνο του 2013 οι μηνιαίες εκτελωνίσεις στριφτών κινήθηκαν  σε ιδιαίτερα χαμηλά, αν όχι, μηδενικά επίπεδα. Η εταιρεία RAI, που διεξάγει έρευνα αγοράς καπνικών και συνεργάζεται με όλες τις εταιρείες καπνικών, εκτιμά  ότι το μέγεθος της αγοράς καπνού για το 2012 ήταν 252.717.  Αγορά που επίσης είναι διογκωμένη λόγω της προαναφερόμενης φημολογίας για αύξηση της φορολογίας.   Για το 2013 οι πραγματικές πωλήσεις στην εγχώρια αγορά ήταν 150.999 κιλά και για το 2014 η αγορά υπολογίζεται στις 140.000 κιλά.

Ερ.2: Πώς θεώρησε ο συντάκτης ότι η αγορά στριφτών τόσο το 2013 αλλά και 2014 θα «όφειλε» να ήταν σταθερή στα 349.000 κιλά περίπου;

Απ.2: Η εταιρεία ερευνών AC Nielsen διεξάγει έρευνες καπνιστών/καταναλωτών τα τελευταία 10 χρόνια. Από το 2009 παρατηρείται σταθερά πτωτική τάση τόσο στο ποσοστό των ενήλικων καπνιστών όσο και στην ημερήσια κατανάλωση των καπνικών προϊόντων. Άρα με δεδομένο ότι αυτοί οι δυο δείκτες που καθορίζουν την αγορά είναι πτωτικοί, πώς καταλήγει ο συντάκτης στο αυθαίρετο συμπέρασμα ότι η αγορά θα «έπρεπε» να είχε παραμείνει σταθερή στα επίπεδα του 2012; Παράλληλα θα πρέπει να προσθέσουμε και το μεγάλο αριθμό ξένων εργατών, που παραδοσιακά είναι καπνιστές, και οι οποίοι λόγω κρίσης εγκατέλειψαν την Κύπρο.  Τέλος να τονίσουμε ότι με βάση τις έρευνες της RAI η αγορά τσιγάρων κατά την περίοδο Ιανουαρίου 2012 έως και Αυγούστου 2014 είναι πτωτική με ποσοστό πέραν 22%.

Ερ.3: Πώς συμπεραίνει αυθαίρετα ο συντάκτης του άρθρου ότι οι αγορές από τα κατεχόμενα ήταν για το 2013 170.000 κιλά και για το 2014 θα είναι 200.000 κιλά;

Απ.3: Ο συντάκτης έχοντας ξεκινήσει από λανθασμένη αφετηρία και έχοντας παραβλέψει τις τάσεις της αγοράς, προχώρησε περαιτέρω σε μια αριθμητική πράξη [αφαίρεση τη λέγαμε στο δημοτικό] και «αποφάσισε» ότι οι λαθραίες εισαγωγές από τα κατεχόμενα ήταν 170.000 κιλά για το 2013 και θα είναι 140.000 κιλά για το 2014 ... Τόσα έλειπαν για να κλείσει η ψαλίδα με το πλασματικό όριο των 349.000 κιλών. Αυτό είναι ένα πρόχειρο και απόλυτα αυθαίρετο συμπέρασμα. Και αυτό γιατί, η αγορά του καπνού στις κατεχόμενες περιοχές υπολογίζεται στα μόλις 75.000 κιλά για το 2014. Πώς γίνεται λοιπόν, όταν η συνολική αγορά είναι 75.000 κιλά, ο συντάκτης να βλέπει τις παράνομες εισαγωγές στα 200.000 κιλά;

Στη συνέχεια γίνεται μια προσπάθεια να δοθούν κάποια επιχειρήματα για το πιθανό όφελος που θα έχει μια ενδεχόμενη μείωση στη φορολογία καπνού.  Παράλληλα δίνεται και πίνακας περιγράφοντας το μέγεθος της αγοράς και πώς αυτό θα μεταβληθεί με πιθανή μείωση φορολογίας. Ως πρώτο και κύριο συμπέρασμα που μπορούμε να δούμε από αυτό τον πίνακα, είναι ότι πρόκειται για μια πρόχειρη άσκηση χωρίς λογική και χωρίς επιχειρήματα. Έχουμε τις πιο κάτω παρατηρήσεις που καλό θα ήταν να εξηγηθούν από το συντάκτη του άρθρου.

Στην πρόταση του συντάκτη για το 2015 η φορολογία τσιγάρων παραμένει σταθερή. Εντούτοις η αγορά των τσιγάρων δείχνει ότι θα αυξηθεί από 1.100 σε 1.400 εκατ. τσιγάρα.  Πού βασίζεται αυτή η αισιοδοξία δεδομένου ότι: α) η διαφορά τιμής με τα παράνομα τσιγάρα παραμένει ως έχει, β) η διαφορά τιμής με τα στριφτά τσιγάρα θα αυξηθεί απότομα από την ενδεχόμενη (απαιτούμενη από κάποιες εταιρείες) μείωση του φόρου του καπνού και γ) η συνεχιζόμενη κρίση δεν αναμένεται να αλλάξει δραστικά την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών; Η αγορά έτοιμων τσιγάρων παρουσιάζει μια σταθερά πτωτική πορεία τα τελευταία 5 χρόνια. Πώς στοιχειοθετείται ότι η αγορά τσιγάρων θα παρουσιάσει αυτή τη μεγάλη άνοδο χωρίς να υπάρχει το παραμικρό «κίνητρο» προς τους καπνιστές έτοιμων τσιγάρων; Αντίθετα, με την πρόταση της μονομερούς μείωσης της φορολογίας του καπνού για στριφτά, θα τους δοθεί το κίνητρο να μετακινηθούν προς αυτή τη φθηνότερη επιλογή. Μάλιστα το εντελώς παράδοξο, αλλά και τραγελαφικό, που παρουσιάζεται στον πίνακα, είναι ότι ενώ κρατά τα ίδια στοιχεία φορολογίας τσιγάρων, στη στήλη “αναμενόμενα για το 2015” παρουσιάζει την αγορά τσιγάρων να μειώνεται σε σχέση με το 2014 ενώ με τα ίδια ακριβώς στοιχεία στη στήλη “πρόταση για το 2015” προβλέπει ότι η αγορά τσιγάρων θα αυξηθεί. Δεν είναι μόνο παράδοξο αλλά και γελοίο. Αριθμοί ατάκτως ερρημμένοι προκειμένου να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.  Μήπως θα έχουμε τέτοιο όφελος και δεν το αντιληφθήκαμε;

Στην κατηγορία των στριφτών τσιγάρων, και με την πρόταση του συντάκτη του άρθρου για μείωση της φορολογίας στα €90 ανά κιλό, προβλέπεται ότι για το 2015 η αγορά, θεωρητικά, θα αυξηθεί στα 260.000 κιλά. Από πού θα αντλήσει η αγορά στριφτών αυτή την αύξηση αφού α) η αγορά των κατεχομένων δεν ξεπερνά τα 75.000 κιλά και β) η αγορά στριφτών στις ελεύθερες περιοχές ακόμα και όταν η φορολογία τους ήταν στα €60 ανά κιλό δεν ήταν ποτέ σε τέτοια επίπεδα; Στην πράξη, αυτό που θα συμβεί  θα είναι η μετακίνηση καπνιστών από τα έτοιμα τσιγάρα στα στριφτά και άρα όχι μόνο δεν θα υπάρχει αύξηση εσόδων αλλά αντίθετα θα είναι τεράστια η μείωση εσόδων.

Πρότασή μας είναι ότι δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα στην παρούσα φάση. Μοναδική μας υπόδειξη είναι η εντατικοποίηση των ελέγχων στα σημεία εισόδου από τις κατεχόμενες περιοχές. Στον πίνακα πιο κάτω δίνουμε τα μεγέθη αγοράς και την απώλεια που θα σημάνει σε έσοδα η τυχόν μείωση της φορολογίας στριφτών σε €90 ανά κιλό όπως εισηγούνται κάποιες άλλες εταιρείες. Όχι η δική μας. Και για σκοπούς σύγκρισης θα χρησιμοποιήσουμε το μέγεθος αγοράς που καθορίζει ο συντάκτης για το 2014.

Από τον πίνακα προκύπτει ότι αν η φορολογία μειωθεί σε €90 ανά κιλό, αυτόματα η μείωση στα έσοδα θα είναι 8,4 εκατομμύρια ευρώ.  Αυτό νοουμένου ότι δεν θα μειωθεί η αγορά έτοιμων τσιγάρων. Με βάση λοιπόν τα -8,4 εκατομμύρια ευρώ θα πρέπει να εισρεύσουν στην αγορά στριφτών άλλα 93.000 κιλά για να έχουμε τα ίδια ακριβώς έσοδα με σήμερα. Απαιτείται, δηλαδή, ολόκληρη η αγορά των κατεχομένων και ακόμα 13.000 κιλά. Μήπως ο συντάκτης του άρθρου έχει κάποια πρόταση και επ’ αυτού;

Λίγη σοβαρότητα δεν βλάπτει…

Cassandra Trading Limited

Σημ.: Η εταιρεία Cassandra Trading Limited εμπορεύεται καπνικά προϊόντα της Philip Morris International και στην γκάμα προϊόντων της περιλαμβάνονται τόσο τσιγάρα όσο και στριφτά έχοντας σημαντικά μερίδια αγοράς και στις δυο κατηγορίες.