Άμεσο κούρεμα χρεών χρειάζεται η Κύπρος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αντιμετωπίζει 2-3 επιπλέον χρόνια ‘ύφεσης’ και ‘υποτονικής ανάκαμψης’, ακόμη κι αν οι ρυθμιστές της (μαζί με την ΕΚΤ) ενεργοποιήσουν τα ορθά μέτρα, όσο γρηγορότερα τους επιτρέπει η αργή διαδικασία λήψης αποφάσεων του υφιστάμενου Ευρωπαϊκού μηχανισμού.

Η ‘ύφεση’ στην Κύπρο (άμεσα και έμμεσα) προκαλείται από τις αναταραχές στην κοινωνία και οικονομία μέσω των προβλημάτων που δημιουργούν οι ανακεφαλαιοποιήσεις των εγχώριων τραπεζών, ο αθέμιτος και υπερβολικός δανεισμός των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, τα υπερβολικά δημόσια χρέη και ελλείμματα, κτλ.

Δυστυχώς δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι, ακόμη και όταν ολοκληρωθούν οι ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, η απαλλαγή από τον υπερβολικό δανεισμό (κυβερνητικού και ιδιωτικού), και ξαναεπεκταθεί η εγχώρια ζήτηση, θα έλθει περισσότερη κυκλική ανάκαμψη. Για να αυξηθεί ο συντελεστής ανάπτυξης, χρειάζονται βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην προσφορά και ζήτηση.

Η απομόχλευση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων δεν θα επέλθει μέσω μόνο της ‘πλαστής’ ανάπτυξης, γιατί η ανάπτυξη δεν θα επιστρέψει αν δεν ολοκληρωθεί η ουσιαστικά απομόχλευση (μείωση των χρεών – νοικοκυριών και επιχειρήσεων - που βρίσκει την Κύπρο σήμερα στα ψηλότερα επίπεδα της ΕΕ). Επίσης, δεν θα έλθει μέσω του πληθωρισμού, γιατί η ΕΚΤ δεν θα μας δώσει ‘υπερβολική/ απεριόριστη’ ρευστότητα.

Αν η Κύπρος πιέζεται για να μειώσει το έλλειμμα της, και η Τρόικα ‘επιβάλει’ λιτότητα σε πιο μακρά περίοδο για αποπληρωμή των χρημάτων μου μας δάνεισαν, τότε θα περιοριστεί σημαντικά η ανάπτυξη στο τόπο μας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η νέα Τράπεζα Κύπρου και οι άλλες ανακεφαλαιοποιημένες εγχώριες τράπεζες μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη με την παραχώρηση χαμηλότοκων δανείων και άλλων προϊόντων. Όμως, για να μπορέσει η πραγματική οικονομία να αναπτυχθεί σωστά πρέπει να υπάρξει άμεση και σημαντική μείωση των χρεών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.  

Επίσης, για ακόμη μια φορά, ενώ τα καταθετικά επιτόκια έχουν αποκλιμακωθεί αισθητά - τα υφιστάμενα και νέα δανειοδοτικά επιτόκια παραμένουν ακόμη στα ύψη και δεν έχουν μειωθεί αναλογικά (αν όχι και περισσότερο). Οι επιχειρήσεις πρέπει να ανανεωθούν με νέο (αλλά πιο σημαντικά φθηνό) χρήμα για να μπορέσει η οικονομία να επανεκκινήσει. Η κυβέρνηση πρέπει να είναι σε θέση να σκεφτεί το πώς θα πράξει με το υπέρογκο χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και να θέσει (κάτω υπό προϋποθέσεις και περιορισμούς) ‘κούρεμα ιδιωτικού χρέους’ (μελετώντας τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις στις τράπεζες).

Για να επιστρέψουν οι καταθέσεις και να μπορέσει η νέα Τράπεζα Κύπρου να μειώσει τον ‘δανεισμό’ από το ELA, θα πρέπει να υπάρχει απολυτή εμπιστοσύνη στο Κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Με την ανακεφαλαιοποίηση τους, οι Τράπεζες συλλογικά πρέπει να ‘ξανά’-κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πελατών για να μπορέσουν και οι καταθέσεις να επιστρέψουν στο σύστημα. Ως εκ τούτου, ναι μεν η ανακεφαλαιοποίηση θα λύσει προσωρινά ορισμένα από τα προβλήματα που έχουν οι τράπεζες (κυρίως εποπτικά), αλλά σε καμία περίπτωση τα χρήματα της ανακεφαλαιοποίησης δεν θα είναι αρκετά για να καλύψουν και το χρηματοδοτικό κενό για να δοθούν αρκετά νέα χαμηλότοκα δάνεια για επανεκκίνηση της οικονομίας. Όπως δήλωσε καταφατικά και ο κ. Προβόπουλος (Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος), η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν πρόκειται να οδηγήσει ευθύγραμμα σε παροχή ρευστότητας στην αγορά, αλλά θα ενισχύσει την εικόνα των Τραπεζών  στα μάτια των καταθετών, προκειμένου να επανακάμψουν οι καταθέσεις.