Επείγουν μέτρα προώθησης καινοτομίας

Είναι θετικά τα μέτρα που εξήγγειλε η Κυβέρνηση σαν πρώτη δόση. Όμως για να ανακάμψει η οικονομία από το ισχυρό πλήγμα που έχει δεχθεί χρειάζεται ενεργοποίηση των πιο δημιουργικών και επιχειρηματικών μυαλών που διαθέτει ο τόπος.  Δυστυχώς λόγω έλλειψης ευκαιριών και μέτρων στήριξης άρχισε ήδη η διαρροή εγκεφάλων (brain drain) στο εξωτερικό. Αν δεν αλλάξει το περιβάλλον στο τρίπτυχο έρευνα, καινοτομία και επιχειρηματικότητα,  σύντομα  η διαρροή θα μετατραπεί σε χείμαρρο, μη αναστρέψιμο.

Όλο και περισσότεροι απόφοιτοι ξένων πανεπιστημίων και φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό με ερευνητικές και επιχειρηματικές φιλοδοξίες αποφασίζουν να μην επιστρέψουν στη Κύπρο και αναζητούν ευκαιρίες στο εξωτερικό.  Επιστήμονες, άνεργοι και μη,  και απόφοιτοι Κυπριακών πανεπιστημίων  άρχισαν ήδη να σχεδιάζουν την έξοδο τους, όχι βέβαια όλοι,  αλλά εκείνοι  που είναι πιο δημιουργικοί  και έτοιμοι να αναλάβουν επιχειρηματικό ρίσκο για να δημιουργήσουν κάτι νέο. Δηλαδή ακριβώς αυτοί που χρειαζόμαστε για να ηγηθούν της ανάκαμψης με ευφάνταστες ιδέες και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.
Μας φεύγουν ακριβώς αυτοί από τους οποίους περιμένουμε να δημιουργήσουν τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλών δυνατοτήτων και ραγδαίας ανάπτυξης, που θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν στις διεθνείς αγορές και να φέρουν νέες εισροές κεφαλαίων και εσόδων. Ανησυχούμε πως ξένα χρηματοοικονομικά κέντρα προσπαθούν να δελεάσουν και να προσελκύσουν τους ξένους καταθέτες να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από την Κύπρο και να τα μεταφέρουν στις τράπεζες  τους, αλλά δεν φαίνεται να ανησυχούμε πώς το πνευματικό και επιχειρηματικό μας κεφάλαιο και δυναμικό μεταφέρεται αργά αλλά σταθερά εκτός Κύπρου.

Απουσιάζει από το Κυπριακό σκηνικό το γόνιμο επιχειρηματικό οικοσύστημα,  η χρηματοδότηση ανάληψης επιχειρηματικού κινδύνου, αλλά και αυτή καθ’ εαυτή η επιχειρηματική νοοτροπία και κουλτούρα. Το κράτος έχει σημαντικό υποστηρικτικό και καταλυτικό ρόλο να παίξει, στη περίπτωση της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας υψηλών  δυνατοτήτων,  λόγω του υψηλού ρίσκου, της κομβικής σημασίας του επιχειρηματικού οικοσυστήματος, και  του στρατηγικού ρόλου της εκπαίδευσης και της κουλτούρας. Ο ρόλος του κράτους είναι ακόμα πιο σημαντικός στην Κύπρο όπου δεν υπάρχει, ή έχει απολεσθεί, το καινοτόμο επιχειρηματικό πνεύμα και η διάθεση για ανάληψη ρίσκου και δεν υπάρχει παράδοση κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου (venture capital).

Επομένως εναπόκειται στην Κυβέρνηση να λάβει τα αναγκαία μέτρα  και στρατηγικές πρωτοβουλίες για: α) τη διαμόρφωση ενός γόνιμου επιχειρηματικού οικοσυστήματος, β) τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης της επιχειρηματικής ανάπτυξης από την σύλληψη της επιχειρηματικής ιδέας μέχρι το κρίσιμο μέγεθος, και  γ) την εδραίωση της επιχειρηματικής κουλτούρας, την ανάδειξη επιχειρηματικών ταλέντων και προτύπων  και την οικοδόμηση δυναμικής.

Μεμονωμένα μέτρα προώθησης της επιχειρηματικής καινοτομίας δεν θα φέρουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, γιατί υπάρχει συστημικό  πρόβλημα  νοοτροπίας, απουσίας  μεντόρων  και προτύπων και η έλλειψη πρόσβασης σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, που δημιούργησε το χρεοκοπημένο  οικονομικό μοντέλο του ευκολοπλουτισμού και του βολέματος. Αυτό που χρειάζεται είναι  ένα ολοκληρωμένο  και καλά συγκροτημένο σχέδιο αλληλοϋποστηριζόμενων ευφάνταστων μέτρων που θα δημιουργήσουν το οικοσύστημα έρευνας- καινοτομίας- επιχειρηματικότητας ως την βάση του νέου οικονομικού μοντέλου.
Όσοι υποστηρίζουν, ότι έστω και μεμονωμένα μέτρα θα φέρουν  αποτέλεσμα υποτιμούν τις δυσκολίες αλλαγής νοοτροπίας και  οικονομικού μοντέλου από την επίπλαστη ευμάρεια  στην  δημιουργία πραγματικής αξίας . Όσοι προφασίζονται ότι ένα τέτοιο εγχείρημα- αλλαγής νοοτροπίας και οικονομικού μοντέλου- είναι ανεδαφικό και θα πάρει χρόνια, ακόμα και με συγκροτημένο σχέδιο μέτρων,  υποτιμούν τις δυνατότητες του τόπου ή απλά δεν θέλουν την αλλαγή.

Το Διεθνές  Ινστιτούτο Διοίκησης Κύπρου (CIIM) έχει υποβάλει  συγκροτημένο σχέδιο μέτρων  προώθησης της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, βασισμένο στις βέλτιστες πρακτικές και εμπειρίες άλλων χωρών, όπως το Ισραήλ, η Γαλλία, η Αγγλία,  η Γερμανία, η Ρωσία, η Κίνα και ο Καναδάς.  Αυτά είναι μέτρα που έφεραν εντυπωσιακά αποτελέσματα μέσα σε ένα έως δύο χρόνια, ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα η Κύπρος.

Ευελπιστούμε ότι τα προταθέντα μέτρα  θα τύχουν της δέουσας  μελέτης από τους αρμοδίους με σκοπό την θέσπιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου προώθησης της επιχειρηματικής καινοτομίας  και της καινοτομικής επιχείρησης στη Κύπρο. Μόνο έτσι θα κρατήσουμε στο τόπο μας τα πιο καινοτόμα και επιχειρηματικά μυαλά και θα προσελκύσουμε και νέα που τώρα ψάχνουν ευκαιρίες  στο εξωτερικό. Μόνο έτσι θα κτίσουμε ένα νέο οικονομικό  μοντέλο, βιώσιμο και ανταγωνιστικό,  βασισμένο στην αξιοκρατία και την δημιουργία πραγματικής αξίας και όχι επίπλαστης ευμάρειας.