Η γραφειοκρατία και το φαινόμενό της
15:21 - 10 Δεκεμβρίου 2013
Με αφορμή μία πρόσφατη προσωπική εμπειρία σε δημόσια υπηρεσία είπα να φρεσκάρω λίγο τις γνώσεις μου για το τι εστί γραφειοκρατία. Περιπλανήθηκα λίγο στο διαδίκτυο ουσιαστικά, όχι διατριβές και τέτοιες ταλαιπωρίες.
Θεωρητικά είναι ότι πιο ισχυρό μπορεί να υπάρξει από τεχνοκρατικής άποψης και όχι με κακή έννοια. Κατά τον Μαξ Γουέμπερ θα έπρεπε να είναι μία διοικητική μηχανή που δουλεύει στην εντέλεια με αποτελεσματικότητα και πειθαρχία.
Για να γίνει αυτό όμως, σημαίνει πως όλοι οι νόμοι και οι κανονισμοί πρέπει να τηρούνται κατά γράμμα. Καθώς τα χρόνια προχωρούσαν και η τεχνολογία και γενικότερα η ζωή εξελίσσονταν, θεσπίζονταν όλο και περισσότεροι κανόνες. Πριν καμιά εκατοσταριά χρόνια διαφάνηκε πως με μεγάλη δυσκολία θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί η γραφειοκρατική διοίκηση ορθολογικά. Πράγματι, πολύ λίγες χώρες το πέτυχαν μέχρι σήμερα και ενδεχομένως καμία στον υπέρτατο βαθμό.
Στην Κύπρο σίγουρα δεν το πετύχαμε.
Εξ’ ου και καταντήσαμε να μιλάμε για τη γραφειοκρατία ως κάτι αρνητικό χαρακτηρίζοντας την ως τη μεγαλύτερη μάστιγα του τόπου. Μπερδεύουμε ουσιαστικά το φαινόμενο που ξεπετάχτηκε τον τελευταίο αιώνα με την πραγματική έννοια του όρου, που σημαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Όταν λοιπόν, λέει για παράδειγμα ο Χατζηπέτρου, πως στην Κύπρο δεν έχουμε γραφειοκρατία, δεν έχετε παρά να συμφωνήσετε. Όταν λέει πως δεν παρατηρείται το φαινόμενο της γραφειοκρατίας μπορείτε να τον χλευάσετε.
Ο Γουέμπερ μιλά και για ουδέτερη και αντικειμενική γραφειοκρατία που υπηρετεί την κοινωνία χωρίς να ασκεί πολιτική. Σκοπός της είναι να την εφαρμόζει. Αλλά αυτό το κεφάλαιο σηκώνει πολύ συζήτηση.
Και επειδή κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι μπορεί να θιγούν, δεν έχω τέτοιες βλέψεις. Ας πούμε λοιπόν, πως στην Κύπρο οι περισσότεροι είναι γραφειοκρατές και οι υπόλοιποι πάσχουν από το φαινόμενο της γραφειοκρατίας.
Άλλωστε, αν σας έτυχε ποτέ να συνεργαστείτε με μία μεγάλη πολυεθνική εταιρεία, χωρίς να είστε στην πλευρά του πελάτη που αφήνει χρήμα, σίγουρα θα βιώσατε γραφειοκρατία όσο ποτέ άλλοτε.