ΓεΣΥ: Zήτημα ζωής

Μελέτες και σχεδιασμοί 20 ετών. Ριζική αναδιαμόρφωση ενός τομέα με ετήσιες δαπάνες πέραν του €1.2 δις. Όχι απλά «ενός τομέα» αλλά του σημαντικότερου στην ζωή κάθε πολίτη, του τομέα της υγείας. Το ΓεΣΥ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το μεγαλύτερο έργο που έχει αναληφθεί ποτέ στην Κύπρο.

Η συζήτηση για τη δημιουργία ενός γενικού σχεδίου υγείας ξεκίνησε από το 1993. Το σχέδιο πέρασε από ατέρμονες διαβουλεύσεις, προτάσεις, διαφωνίες, μελέτες, πάρε και δώσε. Σήμερα, 20 χρόνια μετά, η Τρόικα μας βάζει το πιστόλι στον κρόταφο, απαιτώντας την εφαρμογή ενός ΓεΣΥ μέχρι το τέλος του 2015.

Στο τεύχος Νοεμβρίου του IN Business προχωρήσαμε σε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση του σχεδίου. Θελήσαμε να προβάλουμε τα υπέρ και τα κατά, τις επιλογές που έχουμε ή είχαμε, τις πεποιθήσεις και τους προβληματισμούς όλων των επηρεαζόμενων μερών. Αν σκεφτεί κανείς ότι χρειαστήκαμε δύο μήνες για να ολοκληρώσουμε την «ανατομία» του ΓεΣΥ ίσως να δικαιολογούνται οι  εμπλεκόμενοι φορείς που χρειάστηκαν 20 χρόνια. Αυτό που δεν δικαιολογείται όμως είναι ότι ακόμα υπάρχουν σημαντικά θέματα που προβληματίζουν.

Δημιουργείται μια τεράστια κρατική ασφαλιστική εταιρεία; Θα λειτουργήσει το στοιχείο του ανταγωνισμού και οι μηχανισμοί μείωσης των δαπανών; Είναι ξεκάθαρος ο διαχωρισμός μεταξύ ρυθμιστή, επόπτη και παροχέα; Είναι το σχέδιο αναχρονιστικό επειδή ξεκίνησε να σχεδιάζεται 20 χρόνια πριν; Θα ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας; Υπάρχει κίνδυνος να επιβαρυνθούν τα δημόσια οικονομικά ή να αυξηθεί το ύψος των συμπληρωμών που θα καταβάλλουν οι ασθενείς;  
Η Κυβέρνηση το πάει από αναβολή σε αναβολή, βάζοντας την Τρόικα «στο περίμενε» για το θέμα του ΓεΣΥ και εκφράζοντας ερωτηματικά για το ετήσιο έλλειμμα €43 εκ. που θα προκύψει από την εφαρμογή του. Ένα έλλειμμα που ενδεχομένως να μετακυλήσει στους ασθενείς με αύξηση των συμπληρωμών. Προβληματισμοί που διερωτώμαι γιατί δεν απασχόλησαν μέχρι σήμερα!

Έχοντας κατά νου ότι το δημόσιο δεν έχει δώσει τα καλύτερα δείγματα στη διαχείριση «επιχειρήσεων» θα θεωρούσα ευχής έργο την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην «εξίσωση» της υγείας. Ωστόσο, το γεγονός παρέμενε ότι δεν υπήρχε κάποια εναλλακτική λύση. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν έπεσε κάποια αντιπρόταση και ο ΟΑΥ φαίνεται ο μόνος με πειστικά επιχειρήματα. Οι τεχνοκράτες του Οργανισμού με τη βοήθεια των διεθνών συμβούλων McKinsey & Company προχώρησαν σε εμπεριστατωμένους σχεδιασμούς, ο οίκος Mercer πραγματοποίησε επικαιροποιημένη αναλογιστική μελέτη και η Mercer έδωσε τις ευλογίες της.

Η παρούσα Κυβέρνηση, ίσως λόγω και των δεξιών της πεποιθήσεων, φαίνεται πως αντιμετωπίζει ιδεολογικά διλήμματα ενώπιον του σχεδίου. Επί της ουσίας όμως ποτέ δεν παρουσίασε μια ξεκάθαρη εναλλακτική πρόταση. Με τη διστακτικότητα που επιδεικνύει το μόνο που θα πετύχει είναι μια αχρείαστη και επιζήμια καθυστέρηση της εφαρμογής του ΓεΣΥ.

Αν λοιπόν ενώπιων μας υπάρχουν δύο επιλογές, να λειτουργήσει το ΓεΣΥ όπως έχει σχεδιαστεί με τα θετικά και τα αρνητικά ή να παραμείνει η κατάσταση στην υγεία ως έχει, σαφώς διαλέγουμε την πρώτη.

Αρκετά με τις νερόβραστες τοποθετήσεις, τις τετριμμένες απόψεις αποστασιοποίησης και τους απροσδιόριστους προβληματισμούς για να μην διαταραχθούν συμφέροντα και status quo. Αρκετά με τις κωλυσιεργίες και στη συντήρηση σαθρών συστημάτων στο βωμό συμφερόντων και πελατειακών πρακτικών.

Δεν ξέρω αν το ΓεΣΥ θα πετύχει όλα όσα υπόσχεται. Αν θα εξαλείψει τις ουρές και θα αυξήσει την ποιότητα, σίγουρα όμως θα είναι πιο δίκαιο από το «σύστημα» που λειτουργεί σήμερα. Ένα πηγάδι δίχως πάτο, στο οποίο απλά ρίχνουμε χρήματα χωρίς αντίκρισμα.

Το κόστος για την εφαρμογή του ΓεΣΥ εκτιμάται στο €1 δις. Η δημιουργία του είναι μια υποχρέωση του κράτους προς τους πολίτες, αλλά και την Τρόικα. Ωστόσο, η κοστολόγηση του €1 δις δεν είναι «αντιπροσωπευτική». Ένα ΓεΣΥ αξίζει πολύ περισσότερο. Πρώτον γιατί θα το «χρεωθούμε» εφόρου ζωής και δεύτερον γιατί... είναι ζήτημα ζωής!

*Στο τεύχος Νοεμβρίου του περιοδικού IN Business παρουσιάζουμε μεγάλη έρευνα γύρω από το Γενικό Σχέδιο Υγείας, τι προνοεί, πως το κρίνουν οι εμπλεκόμενοι φορείς, ποια σημεία προβληματίζουν και τι γίνεται σε άλλες χώρες.